آشنایی کامل با قارچ راسولا + آرایه شناسی

آرایه‌شناسی

• فرمانرو: قارچ
• رده: کلاه قارچان
• راسته: تیغه ترد سانان
• نام علمی: Russula

تیغه‌های شکننده

قارچ راسولا (روسولا) را بانام «تیغه‌های شکننده» هم خطاب می‌کنند زیرا کلاهک و ساقه بسیار ترد و شکننده‌ای دارند. این قارچ‌ها انواع گوناگونی دارند. درحالی‌که بعضی از اعضای این خانواده مسموم و خطرناک بشمار می‌روند، شماری دیگر بسیار خوش‌طعم و لذیذ هستند و بعضی دیگر بسیار تلخ و بدمزه.

متأسفانه هیچ روشی برای تشخیص نمونه‌های خوراکی و سمی یا تمایز مدل‌های خوشمزه از تلخ قارچ راسولا وجود ندارد. فقط بادانش ژرف و شناخت زیاد قارچ‌ها شاید بتوان این مدل‌ها را از هم تمیز داد.

پس از تشخیص اینکه قارچ به خانواده راسولاها تعلق دارد، برخی از مردم تکه بسیار کوچکی از آن را مزه می‌کنند تا ببینند آیا خوراکی است یا سمی! اگر طعم تندی همچون فلفل داشته باشد یعنی سمی است. نمونه‌های خوراکی، طعم خوبی دارند.

پراکنش در ایران: وجود این گونه تنها در جنگل های ارسباران آذربایجان شرقی به اثبات رسیده است و زمان رویش آن در تابستانو پاییز است.

کلاهک قارچ راسولا

کلاهک گوشتی و درشت، به قطر ۱۵-۵ سانتی متر، در ابتدا محدب تا صاف، اما به تدریج در مرکز فرو رفته و حتی قیفی شکل می شود. رنگ سطح کلاهک سفید تا کرمی و زرد قهوه ای بوده و حاشیه ی کلاهک دارای پیچ خوردگی به سمت داخل است.

پایه

پایه به طول ۶-۳ سانتی متر، به قطر ۴-۱ سانتی متر، مرکزی، سفت و سفید رنگ است. تیغه های درشت، سفید رنگ و به سمت پایه به طور نامحسوسی آبی رنگ بوده و بر روی پایه رشد کرده اند.

اسپورهای قارچ راسولا

اسپورها تخم مرغی شکل، دارای سطح ناصاف و پوشیده از خطوط درهم تنیده‌اند. اندازه‌ی اسپورها ۹-۷ * ۱۲-۸ میکرومتر و نقش اسپوری قارچ سفید رنگ است. بازیدیوم ها به ابعاد ۱۵-۵ * ۵۵-۲۵ میکرومتر، گرزی شکل و حامل چهار استریگما هستند.

خاصیت آنتی اکسیدانی

مطالعات انجام شده، نشان داده است که قارچ R.delica اثرات آنتی اکسیدان بالایی در مقایسه با سایر قارچ های خوراکی و دارویی و حتی ترکیبات آنتی اکسیدان استاندارد دارد.

در یک بررسی مقایسه ای که بین گونه های Agaricus bisporus، Polyporus squamosus، Pleurotus ostreatus، Lepista nuda، Boletus badius Verpa conica و گونه ی R.delica انجام گرفت، ثابت شد که میزان بازدارندگی عصاره ی متانولی گونه های مورد بررسی در 100g بر میلی گرم مول غلظت پروکسیداسیون در سیستم لینولئیک اسید، به ترتیب 98/8%، 98/4%، 98/3%، 98/9%، 99/2% و 97/7% است، در حالی که این مقادیر برای قارچ %۹۹/۲ R.delica اندازه گیری گردید.

نکته ی جالب توجه این است که این مقادیر برای ترکیبات آنتی اکسیدان استاندارد شامل a-tocopherol , Butylated Hydroxyanisole (BHA) Butylated Hydroxytoluene (BHT) با مقدار 400g بر میلی لیتر مول به ترتیب ۸۵٪ ۹۷٪ و ۷۷٪ ثبت گردید.

ترکیبات فنلی

ارزیابی میزان ترکیبات فنلی به عنوان ترکیبات آنتی اکسیدان در قارچها، نشان داد که میزان ترکیبات فنلی یا پلی فنل ها در قارچ R.delica دارای بیشترین مقدار است. این مقدار در مورد قارچ 26mg/g R.delilca و برای سایر گونه ها به ترتیب 13، 9/13، 1/12، 7/7، 5/17 و 2/17 اندازه گیری گردید.

نتایج به دست آمده، نشانگر تأثیر بالای آنتی اکسیدان قارچ R.delica بود. (2007 .Elmastasa et al)

در یک تحقیق دیگر که با هدف مطالعه ی تاثیر آنتی اکسیدان عصاره اتانولی قارچ R.delica انجام گرفت، چهار ترکیب فنلی Catechin ، Rutin ، Caffeic Acid و Gallic Acid از قارچ استخراج و در این میان، Catechin با 5/33mg به عنوان ترکیب اصلیفنلی معرفی گردید.

Catechin به عنوان یکی از مهم ترین ترکیبات فلانویید، از تاثیرات بیولوژیکی متعددی از جمله ضد سرطان، ضد آلرژی، آنتی بیوتیک و آنتی اکسیدان برخوردار است.(Yaltirak 2009) بررسی اثرات آنتی بیوتیکی قارچ R.delica نشان داد که عصاره ی اتانولی قارچ دارای اثرات آنتی بیوتیکی در برابر باکتری های گرم مثبت و منفی است.