خواص قارچ ، فواید و ارزش غذایی انواع قارچ ها

قارچ صدفی چیست؟ آشنایی با خواص و فواید آن

قارچ صدفی چیست؟ قارچ صدفی (oyster mushroom) نوعی قارچ خوراکی، با طعم اومامی (طعم گوشتی) است که علاوه بر طعم بی نظیر، خواص زیادی نیز برای سلامتی بدن دارد. در این مقاله سعی داریم تا با انواع قارچ صدفی و فواید آن آشنا شویم؛ پس با ما همراه باشید.

این گونه از قارچ ها یکی از راحت ترین انواع قارچ برای رشد در منزل و پیدا شدن در طبیعت وحشی، می باشند. این قارچ ها در آب و هوای معتدل تا نواحی گرمسیری رشد می کنند و از مواد در حال پوسیدن مانند چوب درختان مرده تغذیه می کنند.
تحقیقات اخیر اثبات کرده اند که قارچ صدفی صرفا در واقع بیش از یک غذای عادی است. بلکه این قارچ خواص دارویی زیاد و پتانسیل درمانی نیز دارد.

محتوا پنهان

خواص و ارزش غذایی قارچ صدفی

قارچ ها منبع بسیار خوبی از ویتامین D محسوب می شوند. همچنین این قارچ ها حاوی ژرمانیوم (یک ماده معدنی موثر)، سلنیوم (یک ماده معدنی آنتی اکسیدان) و همچنین مواد معدنی دیگری نظیر مس، نیاسین، پتاسیم و فسفر هستند. این نوع از قارچ ها سرشار از ویتامین ث، پروتئین، کلسیم و آهن می باشند. علاوه بر آن، قارچ ها حاوی کیتین و بتا گلوکان های محلول هستند که به شدت برای بدن ما مفید می باشند.

خواص قارچ صدفی برای تثبیت سطح قند خون:

مقدار ناکافی انسولین در بدن منجر به دیابت می شود. کلسیم برای ترشح انسولین مورد نیاز است. ویتامین د به کاهش التهاب و افزایش حساسیت انسولین کمک می کند. مطالعات نشان می دهند که ویتامین د به جلوگیری از وقوع هر دو نوع دیابت یک و دو کمک می کند.

تاثیر قارچ صدفی در افزایش سطح سیستم ایمنی:

ویتامین D به تکثیر سلول های سالم کمک کرده ور از بدن در مقابل بیماری های ایمنی خودکار مانند آنفولانزا و سرماخوردگی عمومی، محافظت می کند. این قارچ همچنین از پاسخ های التهابی زیاد و یا طولانی مدت جلوگیری می کند. التهاب به علت اختلالات خود ایمنی و بیماری های مزمن مانند آرتروز، ام اس، سندرم روده تحریک پذیر، فشار خون بالا و مشکلات گوارشی اتفاق می افتد.

فواید قارچ صدفی برای مشکلات قلبی عروقی:

در کنار ایجاد تعادل در میزان تری گلیسیرید و کلسترول، ویتامین ب۳ به کاهش تصلب شرائین کمک می کند که در این شرایط شریان ها سفت و سخت می شوند که ممکن است به بیماری های قلبی منجر شود. این ویتامین همچنین به کاهش ترشح هیستامین و التهاب در کنار بهبود بخشیدن به گردش مواد، کمک می کند. ویتامین ب۳ احتمال وقوع مجدد بیماری قلبی یا ایست قلبی را در افرادی که قبلا تجربه داشته اند، کاهش می دهد. ضمنا ویتامین ب۳ به درمان پلاگرا که در اثر کمبود نیاسین رخ می دهد کمک می کند.

خواص قارچ صدفی برای رفع مشکلات پوست:

ویتامین ب۳ که در شکل نیاسینامید است، به پاک سازی آکنه می کند زمانی که به صورت موضعی بر روی پوست استفاده شود. نیاسین به کاهش داغی، التهاب پوست، قرمزی و سوزش آن کمک می کند. این ویتامین همچنین به درمان گرانولوما آنولار و بولوس پمفیگویید که یک بیماری پوستی است و منجر به تاول زدن و درد و عفونت پوست می شود؛ کمک می کند.

تاثیر قارچ های صدفی در سلامتی مغز:

مطالعات نشان می دهند که مس تاثیری بر روی عروق مغزی همانند تاثیر گالاکتوز و دوپامین دارد که به تثبیت انرژی، خلق و خو، تمرکز و دیدگاه کمک می کند. کمبود مس منجر به ضعف، فعالیت سوخت و سازی کم، تنش اخلاقی و و مشکل در تمرکز می شود. مس همچنین به کاربرد آنتی اکسیدان هایی مانند سوپراکساید دیسموتاز، ویتامین ث، تیروسیناز و آسکوربات اکسیداز کمک می کند. این موضوع به جلوگیری از آسیب ناشی از رادیکال های آزاد در مغز و همچنین کاهش روند پیری، بیماری های عصبی و سرطان کمک می نماید.

خواص قارچ صدفی برای درمان کم خونی:

مقدار ناکافی اکسیژن در خون، تولید کم گلبول های قرمز خون و از دست دادن خون همگی باعث کم خونی می شوند. ویتامین ب۲ به جلوگیری از کم خونی کمک می کند. ویتامین ب۲ برای تولید گلبول های قرمز خون و سنتز هورمون های استروئیدی؛ حیاتی است. این عمل به انتقال اکسیژن در بدن و همچنین جابجایی آهن کمک می کند. افراد دارای کمبود ویتامین ب۲ ریسک بالایی در ارتباط با ابتلا به کم خونی دایی شکل دارند. تحقیقات نشان می دهند که ویتامین ب۲ به کاهش سطح هوموکیستئین در خون کمک می کند.

بهبود انرژی با مصرف قارچ صدفی:

ویتامین ب کربوهیدرات را به گلوکز تبدیل می کند که از آن به عنوان سوخت جهت تولید انرژی استفاده می شود. ویتامین بدن را سنتز نموده و پروتئین ها و چربی ها را می شکند. ویتامین ب۵ به بازسازی ماهیچه ها، بافت ها و اندام ها کمک می کند. ویتامین ب۵ به تثبیت سطح ایده آل سوخت و ساز بدن کمک می کند.

خواص قارچ صدفی در جلوگیری از پوسیدگی دندان ها:

ویتامین د، فسفر و کلسیم به شکل گیری و تثبیت سلامت دندان با کمک به غلظت مواد معدنی استخوان فک و حفظ مینای دندان، کمک می کنند. کودکان به غذاهای سرشار از کلسیم و فسفر برای رشد دندان های بزرگسالان و شکل گیری استحکام ساختار دندان ها نیاز دارند. ویتامین د به فسفر برای متعادل کردن کلسیم و بهبود جذب آن در حین شکل دادن به دندان، نیاز دارد. ویتامین و التهاب لثه را کاهش می دهد چیزی که به بیماری های لثه و دندان مرتبط است.

مصرف قارچ های صدفی برای کمک به تثبیت خلق و خو:

عملکردهای ناقل های عصبی به مقدار کافی آهن برای تثبیت خلق و خوی خوب مربوط اند. این ناقل ها به تعادل هورمونی مانند دوپامین، سروتونین و سایر نیز مرتبط می باشند. بنابراین کمبود آهن منجر به بدخوابی، خلق و خوی منفی، عدم وجود انگیزه و سطح بسیار کم انرژی می شود.

قارچ های صدفی ضد میکروب:

تحقیقات نشان داده اند که قارچ صدفی بر علیه باکتری های اشرشیای کلای و استافیلوکوکوس که در مقابل دارو مقاوم شده اند؛ موثر است. همچنین مطالعات حاکی از آن است که این قارچ ها بر ضد رشد بیش از حد عفونت های کاندیدا، استرپتوکوکوس یا انترکوکوس موثر م می باشند.

آیا قارچ های صدفی ضد ویروس هستند ؟

قارچ های صدفی می توانند هر دو تاثیرات ضد ویروسی خود را در داخل سیستم ایمنی بدن به صورت مستقیم و غیر مستقیم به کار برند. اوبیکیتین یک پروتئین ضد ویروس است که از قارچ صدفی به وجود می آید. این قارچ همچنین ظرفیت مهار تکثیر سلول در ویروس ها شامل ایدز را نیز دارد.

خواص ضد سرطان قارچ صدفی:

پلی ساکارید های موجود در قارچ صدفی فعالیت بالقوه ی ضد توموری در مطالعات جانوری و گیاهی از خود نشان دادند. یک آنتی اکسیدان خاص؛ به نام پلی ساکارید پلوران توانایی خود را در مقابله با سرطان روده را نشان داده است. تاثیرات دیگر ضد سرطان قارچ صدفی از توانایی آن برای کاهش آسیب مولکول DNA در مکانیسم های چندگانه است.

اثر قارچ های صدفی برای کمک به کاهش فشار خون:

قارچ های صدفی نشان داده اند که تاثیر آرامبخشی بر روی ماهیچه های ظریف در دیواره ی سرخرگ ها دارند؛ بنابراین فشار خون را به صورت موثری کاهش می دهد.

قارچ صدفی ضد التهاب:

قارچ های صدفی نشان داده اند که تاثیر ضد التهابی در داخل بدن دارند که به وسیله تنظیم آهسته کانال های التهابی در هر دو نوع التهاب که شامل التهاب مزمن و حاد می شود را کاهش می دهد.

فواید قارچ صدفی در کمک به کاهش سطح کلسترول:

قارچ هایی که هیچ کلسترول و چربی ندارند بسیار کربوهیدرات کمی نیز دارند. گرچه این آنزیم ها حاوی فیبر و دیگر آنزیم هایی هستند که به کاهش سطح کلسترول کمک می کنند. این قارچ ها همچنین سرشار از محتوای پروتئین ظریف هستند که به تجزیه کلسترول کمک می کنند. بنابراین مصرف قارچ به تنظیم سطح کلسترول و حفاظت از قلب شما کمک می کند.

قارچ های صدفی مفید برای استخوان ها:

قارچ حاوی کلسیم است که به تحکیم و استحکام و استخوان های ما کمک کرده و همچنین به شکل گیری آن نیز کمک می کند. بنابراین حضور قارچ ها در رژیم غذایی شما منجر به تامین کلسیم ضروری در بدن شما می شود که برای استخوان های شما مورد نیاز است. این خاصیت شروع بیماری هایی مانند پوکی استخوان و دیگر بیماری های مرتبط با انحطاط استخوان ها مانند عدم تحرک و درد مفاصل را به تاخیر انداخته یا مانع آن ها می شود.

فواید قارچ صدفی برای کمک به کاهش وزن:

قارچ های صدفی سرشار از پروتئین ها و فیبر هستند اما کربوهیدرات کمی دارند و مقدار ناچیزی نیز چربی و کلسترول دارند. بتا گلوکان و کیتین دو نوع فیبری هستند که در این نوع قارچ وجود دارند و به افزایش احساس سیری و کاهش اشتها کمک می کنند. این فیبرها در قارچ صدفی با شما کمک می کنند تا احساس سیری بیشتری کنید و به کاهش مصرف کالری کمک می کند.

تاثیر قارچ صدفی در پرورش جنین سالم در رحم:

اولین تاثیر قارچ صدفی تغذیه ی جنین است. برای زنان باردار، خوردن غذای سالم ضروری است. یکی از غذاهای سالنی کا باید توسط زنان باردار مصرف شود، این قارچ های سالم است. محتوای طبیعی در این قارچ به رشد جنین کمک خواهد نمود و به همین علت نقایص هنگام تولد مهار می شوند. تاثیر قارچ صدفی برای جلوگیری از ظاهر شدن تومورها در بدن، اهمیت زیادی دارد.

استفاده از قارچ صدفی به عنوان یک ضد حساسیت:

یکی از فواید قارچ صدفی که در انسان ها اثبات شده است در مورد کودکانی است که مشکلات ناشی از عفونت دستگاه تنفسی فوقانی دارند. در این مطالعه؛ قارچ صدفی آثار ضد حساسیتی را از خود نشان داد. تاثیر قارچ صدفی می تواند باعث کاهش بیش از پیش سطح قند خون بدن باشد. مطالعه ای در این زمینه وجود دارد که توانایی قارچ صدفی را برای کاهش سطح قند خون د افزایش سطح هورمون انسولین را در دیابت نوع دوم نشان داده است.

خواص قارچ صدفی در افزایش استقامت بدن:

قارچ های صدفی حاوی ویتامین ث هستند که نقش مهمی را در افزایش تحمل بدن ایفا می کند. علاوه بر آن، این قارچ حاوی منیزیم است که برای بدن بسیار خوب و مناسب است. حضور این مواد باعث می شود تا برخی از کارشناسان مرتبا مصرف این گیاه را توصیه کنند چرا که سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند. قارچ های صدفی حاوی مقدار کاملا زیادی آمینو اسید است. علاوه بر آن پروتئین در قارچ صدفی خشک شدت می تواند به بیش از ۱۰ تا ۳۰ در صد برسد که به معنای آن است ۷/۳ درصد از برنج و ۱۳/۲ نیز از گندم بیشتر است.

قارچ های صدفی یک آنتی اکسیدان طبیعی:

چنانچه پیش از این هم در بخش سلامت نمناک گفتیم فواید قارچ های صدفی بسیار عالی هستند که از آثار رادیکال های آزاد جلوگیری می کنند که این رادیکال ها همواره بدن را مورد حمله خود قرار می دهند. این به آن علت است که این قارچ ها حاوی آنتی اکسیدان های طبیعی هستند و بنابراین می توانند به تثبیت بدن شما کمک کنند. برای زنان باردار که به مواد غذایی بیشتری نیاز دارند، شما می توانید قارچ صدفی مصرف کنید.

 

قارچ صدفی - قارچ صدف
قارچ صدفی – قارچ صدف

مصارف قارچ صدفی :

قارچ های انتها سفید بیشترین قارچ کشت شده می باشند که به صورت گسترده ای به عنوان جزء مهمی در غذاها و سس ها استفاده می شود. قارچ ها ویتامین د، سلنیوم و آنتی اکسیدان دارند و بنابراین برای پوست ما مفید هستند و به صورت گسترده ای در کرم ها، سرم ها و لوازم آرایش چهره استفاده می شوند. این به صورت گسترده ای مورد قبول است که قارچ ها ظرفیت های سفید کردن پوست را دارند. با توجه به حضور آهن در این نوع قارچ، مصرف قارچ ها به جلوگیری از ریزش موها نیز کمک می کند. این قارچ ها سرشار از مواد مغذی هستند و در مواردی بالاتر سبزیجات و میوه ها از نظر وجود مواد مغذی قرار می گیرند.

عوارض جانبی و حساسیت های ناشی از قارچ صدفی

برای یک شخص عامی تشخیص قارچ های سمی و قارچ های سالم آسان نیست. مصرف قارچ های وحشی یا سمی ممکن است منجر به تشدید بیماری ها در انسان ها شده بگید حتی موجب مرگ شود. با توجه به وجود بتا گلوکان در این قارچ ها، عملکرد ایمنی تحریک شده و افراد مبتلا به بیماری های خود ایمنی مانند آرتروز، سل، آسم و ام اس باید از مصرف آن اجتناب کنند.

معرفی و آشنایی کامل با  قارچ صدفی

این گونه از قارچ ها یکی از راحت ترین انواع قارچ برای رشد در منزل و پیدا شدن در طبیعت وحشی، می باشند. این قارچ ها در آب و هوای معتدل تا نواحی گرمسیری رشد می کنند و از مواد سلولزی در حال پوسیدن مانند درخت های قطع شده تغذیه می کنند.
معرفی و آشنایی کامل با  قارچ صدفی

قارچ صدفی ازجمله قارچ‌های خوراکی می‌باشد که در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری از رشد مطلوبی برخوردار است، در حال حاضر گونه‌های متعددی از قارچ صدفی شناخته‌شده است که از قدرت تولید بالا و کیفیت مناسبی برخوردار است و در شرایط حرارتی بالا نیز رشد مطلوبی دارد.

بسیاری از گونه‌های قارچ صدفی بر روی چوب‌های پوسیده و یا در حال پوسیدن و بقایای چوبی ازجمله خاک ارّه و ضایعات کاغذ، ساقه‌های سبز موز، پوست غوزه پنبه، کنجاله سویا و بسیاری از مواد لینگوسلولزی دیگر رشد می‌نماید.
کشت قارچ صدفی در کشورهای آسیای جنوب شرقی اروپا و آمریکا بسیار رایج است و در طول فصول رشد می‌توان آن را پرورش داد.
اغلب گونه‌های قارچ صدفی رشد lمیسلیومی بالایی دارد و به‌راحتی مواد سِلولزی را تجزیه می‌کند لذا قدرت ساپروفیتیِ بالایی دارد.
ازنظر تغذیه و رفع گرسنگی و نیز احیای اقتصاد کشاورزی در کشورهای درحال‌توسعه پرورش گونه‌های صدفی نسبت به سایر قارچ‌های خوراکی از اهمیت و امتیاز بالایی برخوردار است.
هرساله هزاران تُن مواد زائد کشاورزی در ایران سوزانده و یا دور ریخته می‌شود که این مواد در اکثر نقاط ایران به‌وفور یافت می‌شود.
یکی از راهکارهای مناسب ارتقاء کیفی این مواد استفاده از آنها به‌عنوان بستر کِشت قارچ صدفی می‌باشد. لذا استفاده از این مواد به‌عنوان بستر قارچ یکی از بهترین راه‌های ایجاد فرصت‌های شغلی جدید است و سبب کاهش آلودگی محیط‌زیست می‌گردد.

آشنایی با تاریخچه پرورش قارچ صدفی

کشت قارچ صدفی برای اولین بار توسط آقای دکتر مصطفوی کارشناس رفع آفات وزارت کشاورزی در سازمان تحقیقات کشاورزی شد و مطالعاتی در این زمینه انجام پذیرفت.
ایشان اقدام به تأسیس واحد تولید قارچ به نام اسب سفید نمودند که در سال ۱۳۶۵ به محصول دهی رسید. تهیه اِسپان قارچ صدفی نیز توسط آقای اسلان عزیزی و خانم حبیبه باقر پور در سال ۱۳۶۲ در جهاد دانشگاهی تهران در قالب طرحی ارائه شد و با موفقیت به‌پایان رسید.

مورفولوژی (شکل شناسی) قارچ صدفی

قارچ صدفی دارای کلاهک و پایه است که پایه آن معمولاً خیلی کوتاه است و رنگ آن نیز همانند رنگ کلاهک است.

کلاهک زمانی که جوان است شبیه بادبزن است اما به‌تدریج شکاف‌هایی عمیق برداشته و تشکیل قسمت‌های مستقلی را می‌دهد به‌گونه‌ای که قارچ خوشه‌ای شکل به نظر می‌رسد.

در قسمت زیرین کلاهک تیغه‌های متعدد بلند، متوسط و کوتاه و حتی خیلی کوتاه به‌صورت متناوب قرار دارد.

  • در هوای گرم کلاهک قارچ نرم و سفید می‌شود.
  • در هوای سرد خاکستری‌رنگ می‌شود.

شرایط زیست‌ محیطی مناسب برای قارچ صدفی

در میان عوامل فیزیکی درجه حرارت یکی از فاکتورهای لازم جهت تولید و پرورش قارچ است ولی قارچ می‌تواند رِنج وسیعی از تغییرات درجه حرارت را تحمل نماید.
در مرحله ریشه دوانی جهت رشد سریع میسلیوم درجه حرارت باید ثابت نگه‌داشته شود. که حرارت مطلوب در این مرحله ۲۵ درجه سانتی‌گراد می‌باشد.

(قارچ دکمه‌ای، ۱۸ درجه سانتی‌گراد برای تولید اندام باردهی) تشکیل اندام‌های باردهی در حرارت ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد صورت می‌گیرد که بیشترین میزان آن در حرارت ۱۸ تا ۲۲ درجه سانتی‌گراد است.
در گونه پلوروتوس اُستراتوس حرارت مطلوب باید برای تشکیل اندام باردهی در حدود ۱۶ درجه سانتی‌گراد می‌باشد.
وجود CO2 یا دی‌اکسید کربن، در مرحله ریشه دوانی موجب تحریک رشد میسلیوم قارچ می‌شود که غلظت ۲ تا ۲۸% علاوه بر آنکه سبب تحریک رشد میسلیوم می‌گردد باعث می‌شود قارچ صدفی در رقابت با سایر میکروارگانیسم‌ها (موجودات میکروسکپی در کمپوست) که نمی‌توانند غلظت بالای CO۲ را تحمل نمایند پیروز شود.

شرایط زیست‌محیطی مناسب برای قارچ صدفی

*تذکر: غلظت ۵/۳۷% CO۲ مانع رشد میسلیوم می‌گردد. میسلیوم قارچ صدفی قادر است تحت شرایط نیمه هوازی (در غیاب اکسیژن زیاد) رشد می‌کند ولی برای تولید اندام باردهی باید اکسیژن کافی در اختیار قارچ قرار داده شود.

در مراحل اولیه تشکیل اندام باردهی نور مناسب اهمیت بسیار زیادی در افزایش محصول خواهد داشت. رطوبت مطلوب کمپوست قارچ صدفی ۶۵ تا ۷۰% و رطوبت مطلوب هوای داخل سالن (رطوبت نسبی اهمیت دارد) در حدود ۸۵ تا ۹۰% است.

آشنایی با انواع قارچ‌های صدفی

قارچ صدفی متعلق به رده بازیدیو مسیت، راسته آگاریکالز، خانواده آگاریکاسه و جنس پلوروتوس است. گونه‌های این قارچ متفاوت است که اغلب آنها رشد میسلیومی بالایی داشته، به‌راحتی مواد سلولزی را تجزیه می‌نماید.

آشنایی با انواع قارچ‌های صدفی
پلوروتوس اِستِراتوس

۱-قارچ صدفی ( پلوروتوس اِستِراتوس )

این قارچ یکی از بهترین گونه‌های شناخته‌شده در بین قارچ‌های صدفی می‌باشد و در سطح تجاری روی چوب و کاه و کلوش غلات و سایر بقایای گیاهی کِشت داده می‌شود.

باردهی قارچ در طبیعت در کشورهای معتدل در فصول پاییز و زمستان که حرارت زیر ۱۶ درجه سانتی‌گراداست صورت می‌گیرد.

قارچ پلوروتوس اِستِراتوس
پلوروتوس فُلوریدا

۲-قارچ صدفی( پلوروتوس فُلوریدا )

این قارچ را اولین بار در سال ۱۹۷۵ در مناطق نیمه گرمسیری فلوریدا آمریکا گزارش کردند.

این‌گونه ازنظر شکل ظاهری مانند گونه اُستراتُس محصول بیشتری داشته و قادر است شرایط حرارتی بالایی را تحمل نماید. (قارچ اُستراتُس ــ صدف درخت هم گفته می‌شود.)

قارچ پلوروتوس فُلوریدا
پلوروتوس آرینجی

۳- قارچ صدفی ( پلوروتوس آرینجی )

این قارچ به‌طور طبیعی در جنوب اروپا، مناطق مرکزی آسیا و آفریقای جنوبی رشد می‌کند و به‌صورت انگل روی ریشه بعضی از گیاهان خانواده چتریان (هویج) رشد می‌کند.
این‌گونه تاکنون فقط در سطوح آزمایشگاهی کشت‌شده است، بوی دلپذیر و کیفیت پُخت مناسب آن را در ردیف مرغوب‌ترین گونه‌های پلوروتوس قرار داده است.
در بازارهای اسپانیا، افغانستان، مراکش، هندوستان و ایران به‌صورت تازه و خشک یافت می‌شود.

قارچ پلوروتوس آرینجی
پلوروتوس سیستیدیوسوس

۴-قارچ صدفی ( پلوروتوس سیستیدیوسوس )

این قارچ در کشور تایوان به فراوانی کشت‌شده و به صدف تابستانی مشهور است. متأسفانه این قارچ بوی تندی داشته و باب طبع بسیاری از مصرف‌کنندگان نیست.

قارچ پلوروتوس سیستیدیوسوس
پلوروتوس فِلابلاتوس

۵-قارچ صدفی ( پلوروتوس فِلابلاتوس )

روش کِشت این قارچ را از هندوستان گزارش نموده‌اند، لکن اطلاعات کافی در مورد خصوصیات زراعی و امکان کِشت آن در سطح تجاری در دست نیست.

۶-قارچ صدفی ( پلوروتوس کورنوکوپیا )

این قارچ دارای رنگ زرد است و از سایر گونه‌های پلوروتوس قابل‌تشخیص است، کشتان فقط در سطوح آزمایشگاهی انجام‌یافته است و در طبیعت روی چوب درختان بلوط، انجیر، راش و غیره این قارچ رشد می‌نماید.

۷-قارچ صدفی ( پلوروتوس ساپیدوس )

این‌گونه ازلحاظ شکل ظاهری با سایر گونه‌های پلوروتوس اختلاف دارد. اما مزه آن شبیه قارچ صدفی اُستراتُس است . اِسپُرهای این قارچ دارای رنگ بنفش روشن است درحالی‌که در گونه اُستراتُس اِسپُرها دارای رنگ سفید  است .

قارچ پلوروتوس ساپیدوس
پلوروتوس ساجِرکاجو

۸-پلوروتوس ساجِرکاجو یا قارچ صدفی دینگِری

این قارچ را اولین بار جان دیک و کاپور در سال ۱۹۷۶ در هندوستان از طبیعت جمع‌آوری نمودند و از آن کشت خالص تهیه کردند.

در مقایسه با سایر گونه‌های خوراکیِ پلوروتوس این‌گونه بسیار مرغوب تشخیص داده‌شده است.
این قارچ به علت رشد آسان و باردهی عالی و شکل و مزه خوب به‌سرعت به‌صورت یک گونه تجاری در بسیاری از کشور ها به‌خصوص آسیای جنوب شرقی مورد بهره‌برداری قرار گرفت.

6 دلیل پرورش قارچ صدفی

گرچه امروزه هنوز قارچ خوراکی دکمه‌ای سفید از نظر میزان تولید در دنیا پیشگام است ، اما روز به روز بر میزان تولید قارچ‌های دیگر از جمله شیتاکه و صدفی افزوده می‌شود.
قارچ‌های خوراکی که از جنس Pleurotus بیشتر به عنوان قارچ تجزیه کننده پسماندهای لیگنوسلولزی شناخته می‌شود و میزان تولید محصول و کیفیت آن بسیار رضایت بخش است.
وجود این خصوصیات باعث افزایش تمایل تولیدکنندگان به پرورش این قارچ خوراکی و استفاده از پسماند ارزان قیمت و سهل‌الوصول برای تولید تجاری این محصول شده است.
میزان تولید قارچ صدفی از سال ۱۹۸۶ که ۷/۷% بوده که در سال ۱۹۹۷ به ۱۴% رسیده است که حدود ۸۲% رشد داشته است.

6 دلیل پرورش قارچ صدفی

این رشد دلایلی بسیار مختلفی می‌تواند داشته باشد که در اینجا به بررسی چند مورد از آن می‌پردازیم:

۱ – قدرت ساپروفیتی بالا در قارچ های صدفی

قارچ صدفی توانایی رشد روی مواد حاوی لیگنوسلولز، سلولز و همی سلولز را داراست. از جمله این مواد که می‌توان قارچ صدفی را بر بستر آن پرورش داد می‌توان به کاه غلات (گندم، جو، ارزن، برنج و …) براده چوب، روزنامه، بوته‌های نخود پس از برداشت، مواد زائد پسته، ساقه شمشاد، گیاه لوئی و بقایای چغندر قند اشاره کرد.
این در حالی است که قارچ دکمه‌ای به علت حساسیت بالا و قدرت ساپروفیتی کمتر و نیاز به مواد پروتئینی و غیر پروتئینی متفاوت در بستر کشت، گزینه‌ای محدود است و یا چنانچه یکی از مواد مورد نیاز در بستر کشت قارچ دکمه‌ای وجود نداشته باشد، یا به هر دلیلی کمپوست به صورت بهینه تهیه نشده باشد، قارچ دکمه‌ای قدرت رقابت با سایر میکروارگانیسم‌ها را نخواهد داشت و در بستر کشت، به مرور ضعیف شده و از دور رقابت خارج می‌گردد.

قدرت ساپروفیتی بالا قارچ صدفی

۲ – تحمل طیف دمایی بیشتر

گونه‌های مختلف قارچ صدفی قابلیت رشد در دماهای گوناگون را دارا  است. چنانچه تغییرات دمایی در حین پرورش ایجاد شود، قارچ صدفی این تغییرات را تحمل خواهد کرد.
اگر دما از حد ایده آل پایین‌تر بیاید، رشد قارچ ابتدا کاهش یافته و سپس متوقف می‌شود. پس از فراهم شدن دمای مناسب، رشد قارچ از سر گرفته می‌شود و خسارتی به کمپوست وارد نخواهد شد.
در حالی که در قارچ دکمه‌ای نوسانات عوامل محیطی باعث کاهش شدید عملکرد می‌شود. بنابراین، مقاومت قارچ صدفی به گرما نسبت به قارچ دکمه‌ای به مراتب بیشتر است.

۳ – عدم نیاز به فرایند کمپوست سازی و تونل پاستوریزاسیون

در تولید قارچ دکمه‌ای، تهیه کمپوست در مکان‌هایی سرپوشیده و مجهز انجام می‌شود و نزدیک به ۱۵ روز طول می‌کشد و بعد از آن کمپوست به درون تونل‌های پاستوریزاسیون منتقل می‌شود.
فرایند پاستوریزاسیون و شیرین سازی در درون این تونل‌ها حدود تقریباً ۵ روز به طول می‌انجامد. بنابراین، پس از حدود ۲۰ روز کمپوست آماده بذر زنی است.
در حالی که در قارچ صدفی بستر کشت توسط بخار آب یا آب جوش به مدت ۶۰-۴۵ دقیقه پاستوریزه می‌گردد و پس از تنظیم نمودن دما و رطوبت، بستر آماده بذر زنی می‌شود.
به عبارت دیگر، تهیه بستر کشت در قارچ دکمه‌ای نزدیک به ۲۰ روز طول می‌کشد، در حالی که در قارچ صدفی به کمتر از یک روز کاهش می‌یابد و در نتیجه به تجهیزات، مکان و زمان کمتری جهت تولید قارچ صدفی نیاز است .

۴ – امکان تولید دائمی محصول درون یک سالن

به دلیل تفاوت ناچیز در شرایط رشد رویشی و زایشی قارچ صدفی، امکان انجام هر دو عمل درون یک سالن میسر است و به همین دلیل می‌توان کمپوست های محصول داده را با کمپوست های تازه جایگزین نمود و در نتیجه کشت متناوب دائمی در درون یک سالن انجام داد.
در صورتی که در پرورش قارچ دکمه‌ای، به دلیل تفاوت زیادی که در شرایط محیطی مورد نیاز برای مرحله زایشی و مرحله رویشی وجود دارد، امکان انجام همزمان هر دو عمل در یک سالن وجود ندارد.

۵ – امکان استفاده از بقایای کمپوست به عنوان خوراک دام

چون در بستر قارچ صدفی فقط از کاه و کلش غلات و ضایعات کشاورزی حاوی سلولز و لیگنوسلولز استفاده می‌شود، بقایای کمپوست بعد از برداشت محصول، یک غذای کامل و غنی از پروتئین و املاح فراوان جهت خوراک دام می‌باشد و همچنین لیگنوسلولز درون ساقه غلات که در روده دام‌ها غیر قابل هضم است، در طی دوره رشد قارچ بر روی آن تجزیه می‌شود و درون روده دام‌ها قابل هضم می‌گردد. همچنین بقایای کمپوست علاوه بر مصرف دام جهت پرورش گیاهان و گل‌های زینتی، آپارتمانی و صیفی جات کاملاً مناسب است .

امکان استفاده از بقایای کمپوست به عنوان خوراک دام

۶ – مقاومت قارچ صدفی نسبت به آفات و بیماری‌ها

آفات و بیماری‌هایی که قارچ صدفی را آلوده می‌کنند، بسیار کمتر از آنهایی است که به قارچ دکمه‌ای حمله می‌کنند.

به عنوان مثال، در قارچ دکمه‌ای نماتدها زیان آورند، آما قارچ صدفی دشمن نماتدها است. همه گونه‌های قارچ صدفی با توکسین هایی که ترشح می‌کنند، نماتدها را فلج نموده و می‌کشند.

در منطقه مدیترانه، کشت قارچ خوراکی صدفی تقریباً گسترش یافته است و در حدود ۲۰% – ۱۰% از تولید کل قارچ منطقه را شامل می‌شود.
باقی تولیدات به قارچ‌های خوراکی دیگر از جمله قارچ خوراکی دکمه‌ای اختصاص دارد. پرورش قارچ خوراکی صدفی در فرانسه و ایتالیا از محبوبیت بیشتری برخوردار است.
این علاقه‌مندی احتمالاً به دلیل رشد این قارچ‌ها به صورت خودرو در محیط‌های طبیعی است. این مسئله باعث شده است تا در بین مردم این کشورها به گونه‌های محبوبی برای جمع آوری از طبیعت تبدیل شوند.
در مقابل، پرورش قارچ خوراکی صدفی در کشورهایی مانند یونان هنوز در مراحل ابتدایی است و تولید در این کشورها در سطح پایینی قرار دارد.
با این وجود، روند افزایش قابل توجه تولید قارچ خوراکی صدفی در آینده گویای تولید آسان‌تر و بدون مشکل این محصول کشاورزی سازگار با محیط زیست را می‌دهد.
پرورش قارچ خوراکی صدفی نیاز به ورودی نسبتاً کمی از انرژی (به خصوص اگر پسماند کشاورزی مورد استفاده با توجه به شرایط اقلیمی منطقه انتخاب شود) و نیروی انسانی است .

چرخه پرورش قارچ صدفی

همراه ما باشید با تایم لپس جذاب از رشد قارچ صدفی پرورشی

کیفیت هوا در پرورش قارچ صدفی

تولیدکنندگان باید کنترل غلظت گاز CO۲ را در خلال رشد میسلیوم و مرحله تشکیل میوه (کلاهک قارچ) را در دستور کار خود قرار دهند و به آن عمل کنند.
میسلیوم های قارچ صدفی در طی مرحله رویشی به غلظت بالای دی اکسید کربن مقاومت نشان می دهند.
در طی رشد میسلیوم ممکن است غلظت CO۲ در کیسه های کشت حتی تا ۴۰٪ هم برسد. افزایش غلظت CO۲ تا ۲۸-۲۲٪ سبب افزایش رشد میسلیوم قارچ  صدفی می‌شود ولی افزایش غلظت بیشتر از ۳۷٫۵ ٪ از رشد میسلیوم ممانعت به عمل می‌آورد.
از رف دیگر افزایش غلظت CO۲ در بستر تا حد نصاب ایده ال سبب برتری میسیلیوم قارچ صدفی در رقابت با سایر میکروارگانیسم‌هایی که نمی‌توانند غلظت بالای CO۲ را تحمل کنند، می‌شود.
با این وجود در خلال تشکیل میوه و یا تشکیل کلاهک، غلظت CO۲ بایستی توسط تهویه اتاق کشت کاهش پیدا کند.
در مرحله میوه دهی با بالا رفتن غلظت CO۲ (بیشتر از ۰٫۱٪) و یا کمبود تهویه، ساقه‌های قارچ طویل می‌شوند که کیفیت قارچ را پایین می‌آورد.
در حالی که در غلظت کم CO۲ و تهویه مکرر، قارچ‌ها ساقه‌های کوتاه و کلاهک‌های پهن تولید می‌کنند.

کیفیت هوا در پرورش قارچ صدفی

تشکیل اندام باردهی در قارچ های صدفی

برای تشکیل اندام‌های باردهی در قارچ‌ها، سطح دی اکسید کربن باید کم باشد. قارچ صدفی و همچنین قارچ‌های چوب زی دیگر تا زمانی که سطح دی اکسید کربن بالا باشد، دارای رشد رویشی هستند.
برای وادار کردن آنها به رشد زایشی و میوه دهی باید سطح دی اکسید کربن را با ورود هوای تازه پایین آورد.
برای وارد کردن هوای تازه به سالن‌ها معمولاً از دمنده‌های سانتریفیوژ استفاده می‌کنند. بسته به فصل سال و نیاز سالن، هوا بایستی قبل از ورود به سالن ابتدا سرد و یا گرم شود و رطوبت به آن اضافه شود.
در حالت استفاده از بخار، عمل گرم شدن و مرطوب سازی همزمان انجام می‌شود. به وسیله ی تهویه باید سطح دی اکسید کربن تولید شده توسط قارچ‌ها، کارگران و منابع دیگر تولید کننده، آن را پایین آورد.
میزان تهویه بستگی به مرحله رشد قارچ و تراکم میوه‌های تولیدشده دارد. در دوره رشد زایشی غلظت دی اکسید کربن باید کمتر از ۱۰۰۰ppm باشد.
اگر چه این عدد بسته به نوع نزاد متفاوت می‌باشد. تشکیل اندام میوه دهی همچنین به رطوبت نسبی بالایی تا حد ۹۰ – ۸۰% نیاز دارد.

غلظت اکسیژن در این قارچ ها

میسلیوم قارچ صدفی می‌تواند تحت شرایط نیمه هوازی رشد کند ولی برای تولید اندام باردهی باید اکسیژن کافی در اختیار داشته باشد.
البته باید گفت که میزان اکسیژن در حالت طبیعی در هوای آزاد برابر با ۲۲% است. در سالن تولید به هنگام میوه دهی میزان اکسیژن نباید از ۱۶% پایین‌تر بیاید.
برای داشتن قارچ‌های سالم و سلامت کارگران، تهویه خوب نیز لازم است.

گردآوری، ترجمه و تحریر از تیم رسانه هاگ
کپی فقط با ذکر منبع مجاز میباشد.

برای آگاهی از خواص قارچ با هاگ همراه باشید.
4.9/5 - (8 امتیاز)

‫2 دیدگاه ها

    1. سلام سپاس از همراهیتون
      برای کسب اطلاعات راجع به قارچ صدفی به هاگ مارکت مراجعه بفرمایید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا