کتاب آموزش کاربردی پرورش قارچ دکمه ای

کتاب آموزش کاربردی پرورش قارچ دکمه ای به تالیف بهناز حاجی صادقی، مهدی حاجی صادقی به نشر زینو به چاپ رسیده است.

• نام کتاب: آموزش کاربردی پرورش قارچ دکمه‌ای
• مؤلف: بهناز حاجی صادقی – مهدی حاجی صادقی
• صفحه‌ آرایی و طراحی جلد: آتلیه طراحی ژینو (میترا کاوسی)
• چاپ: زینو
• شمارگان: ۱۰۰۰ جلد
• نوبت چاپ: اول ۱۳۹۳
• شابک: ۸-۰-۹۴۳۱۹-۶۰۰-۹۷۸

 

مقدمه

مواد پروتئینی، یکی از مهم‌ترین اجزای مواد غذایی مورداستفاده انسان‌ها است. نیاز طبیعی بدن انسان به این مواد به دلیل ضرورت استفاده آنها در سبد غذایی خانواده‌ها است. از دیرباز انواع گوشت‌ها، خصوصاً گوشت قرمز منبع اصلی تأمین پروتئین موردنیاز انسان بوده است.

لکن در حال حاضر و به‌واسطه تغییر روش زندگی از سنتی به ماشینی و کاهش تحرک افراد در زندگی روزمره و استفاده از گوشت قرمز به دلیل دارا بودن مقدار زیادی مواد چرب رو به کاهش نهاده و در عوض، استفاده از مواد غذایی‌ای که با داشتن مقدار کافی پروتئین، برای سلامتی زیان‌آور نباشند موردتوجه واقع‌شده است، حبوبات، سویا و قارچ خوراکی مهم‌ترین منابع پروتئین غیر حیوانی هستند که امروزه به‌طور وسیع مصرف می‌شوند.

در این میان بازار مصرف قارچ خوراکی به دلیل افزایش سطح آگاهی جامعه نسبت به فواید و روش مصرف آن، روند رو به رشدی را تجربه می‌کند. ضمن آنکه صادرات این محصول دارای سود سرشاری است. قارچ، به علت اینکه سرشار از مواد پروتئینی، گلوسیدی، ویتامین‌ها و لیپیدها است می‌تواند غذای مناسب و کاملی برای انسان به شمار آید.

سهولت پرورش قارچ خوراکی

ضمن اینکه به‌واسطه سهولت پرورش قارچ‌های خوراکی می‌توان آنها را به‌صورت تازه و خشک، کنسرو و پودر به بازار عرضه نمود در ایران دو نوع قارچ خوراکی، پرورش داده می‌شود که از جنس آگاریکوس (قارچ دکمه‌ای) و از جنس پلوروتوس (قارچ صدفی) است. با توجه به علاقه‌مندی عده‌ی زیادی به پرورش قارچ و عدم تجربه و مهارت این افراد، مؤلفین با حمایت مجتمع کشاورزی نیما، واحد تخصصی تولید خاک‌پوششی قارچ اقدام به تهیه این کتاب و ارائه مطالب کاملاً کاربردی و آموزش گام‌به‌گام پرورش قارچ نمودند.

خواننده باید توجه داشته باشد که مطالب بیان‌شده در این کتاب صرفاً حاصل تجربیات مؤلفین است.  لذا ممکن است در پرورش قارچ روش‌ها و دیدگاه‌های دیگری نیز وجود داشته باشد. برای پرورش قارچ گذراندن دوره‌های عملی و استفاده از مشاورین مجرب الزامی است.

ویژگی‌های قارچ دکمه‌ای:

• • • اندازه قارچ دکمه‌ای نباید بیش از ۶/۵ سانتی‌متر باشد و طول پایه نیز نباید از ضخامت کلاهک در راستای پایه تجاوز کند
    • رنگ قارچ دکمه‌ای متناسب با نوع آن سفید، کرم و کرم متمایل به قهوه‌ای است.
    • قارچ دکمه‌ای طعم خاص خود را دارد و عاری از هرگونه بو و طعم خارجی است.
    • قارچ دکمه‌ای دارای بافت سفتی بوده که قابلیت حمل‌ونقل را داراست.
    • زمان ماندگاری قارچ دکمه‌ای در شرایط مناسب (یخچال) حداکثر یک هفته است.
    • قارچ درجه ۱ باید تازه، سالم، تمیز، فاقد آفت و کلاهک آن باید کاملاً بسته باشد (لامل های آن پیدا نباشد).
    • حلقه یا آنالوس به قسمتی از پرده غشایی که پس از پاره شدن پرده غشایی بر روی ساقه باقی
    • می‌ماند گفته می‌شود.
    • پرده ویل به پرده باقیمانده بر روی لبه کلاهک گفته می‌شود.
    • تیغه پس از باز شدن چتر کلاهک قابل‌مشاهده است و رنگ آن ابتدا صورتی و باگذشت زمان قهوه‌ای
    • روشن و سپس قهوه‌ای تیره می‌شود.
    • گرده یا هاگ یا اسپور که جایگاه آن بر روی لاملهاست.
    • ریسه یا هیف به جوانه‌های رشد کرده حاصل از گرده یا هاگ گفته می‌شود.

 

مشاهده چرخه زندگی

پرورش قارچ‌های خوراکی یکی از بهترین روش‌های مشاهده چرخه زندگی آنان است. این چرخه با یک هاگ شروع می‌شود که جایگاه آن بر روی لامل هاست. هاگ در شرایط مساعد محیطی رشد کرده و یک رشته نازک به نام هیف یا ریسه یا میسیلیوم را تولید می‌کند. این رشته به‌سرعت رشد کرده و شبکه‌ای از میسلیوم ها را تشکیل می‌دهد سپس شروع به جوانه‌زنی می‌کند. اگر میسلیوم ها بر روی مواد چوبی مرده قرار بگیرند به‌وسیله دیاپاز های خود به داخل چوب و یا مواد کربنی مرده نفوذ می‌کنند و چوب را هضم می‌کنند. به‌گونه‌ای که ترکیبات جوبا حل کرده و مواد غذایی را می‌گیرند و رشد می‌کنند، پس از گذر از یک دوره زمانی کلاهک با میوه قارچ تشکیل می‌شود.