استفاده از SMC

با استفاده از «SMC» قدرت فرآوری خاک بیشتر و میکروارگانیسم آن حفظ خواهد شد. در سه دهه اخیر، پرورش قارچ در جهان توسعه زیادی یافته است، به طوری که بیش از 100 کشورجهان در تولید قارچ های خوراکی فعالیت دارند و سالانه بیش از 6 میلیون تن قارچ تولید می شود که مهم ترین نوع آن، قارچ دکمه ای (Agaricus) می باشد که در نوع خود، مشهورترین قارچ تجاری جهان است. سیکل تولید قارچ به شکلی است که هیچ چیز آن دور ریختنی نیست و کاربردهای فراوانی دارد. چرخه تولید آن بسیار شگفت انگیز و زیباست، زیرا در تمام مراحل تولید با موجودات زنده سر و کار داریم. بنابراین یک دوره و فرآیند زنده و فعال است و دارای حساسیت بالایی می باشد که باید دقت و وسواسی فراوان آن را تولید و اجرا کرد.

در چرخه پرورش قارچ از پسماندهای کشاورزی برای تولید قارچ استفاده می شود. شیوه ساخت کمپوست (غذای اصلی قارچ) از پسماندهای کشاورزی اعم از کلش گندم و کودمرغی است که با اضافه نمودن آب به این توده یک فعالیت میکروبی ایجاد می شود و پس از مدت 16 تا 18 روز فاز 1 کمپوست به عمل می آید.

کمپوست قارچ فاز 1 برای کامل شدن و حذف میکروارگانیسم های مضر (پاتوژن ها) به تونل های پاستوریزه منتقل می شود و پس از مراحل پاستوریزه و کاندیشنینگ، آمونیاک آن تغییر می یابد و با تزریق هوا و بخار آب، میکروارگانیسم ها مفیدی در کمپوست ایجاد می شود. پس از آن، اسپان قارچ با کمپوست مخلوط و سپس در سالن های پرورش با شرایط آب و هوای کنترل شده به مدت 13 الی 15 روز نگهداری می شود تا میسلیوم های قارچ در داخل کمپوست رشد نمایند و سپس روی بستر آماده به میزان 5/3 تا 4 سانتیمتر خاکدهی می شود که این خاک، نوعی خاک مناسب است که از اعماق جنگل ها و کوهستان ها مناطقی با خاک ها مردابی که از قدمت بالایی برخوردارند تهیه می شود. البته این خاک نیز باید به مدت 8 ساعت داخل تونل ها پاستوریزه گردد و سپس با حفظ شرایط روی بستر، خاکدهی شود که پس از سپری شدن 9 روز از زمان خاکدهی، میسلیوم های قارچ، به سطح خاک پوششی می رسد و پس از آن، شرایط لازم را برای تغییر فاز رویشی به زایشی ایجاد می نماید. این تغییر باعث ایجاد اندام قارچ بعد از 10 روز در سالن ها می شود که پس از آن، دوره باردهی آغاز و فرآیند تولید و رشد تا زمان تخلیه کمپوست از سالن ها به مدت 50 تا 60 روز به طول می انجامد.

فرید مقامی، لزوم نگرش بر چرخه تولید قارچ را آشنایی بهتر مردم با این دوره تولید می داند، زیرا در بسیاری از موارد متأسفانه میزان آگاهی مردم نسبت به فرآیند تولید و نوع شکل گیری این محصول در جامعه کم می باشد و این وظیفه تولیدکنندگان است که آگاهی و بینش مناسب را برای شفاف سازی مراحل تولید محصولاتی از این قبیل (که مدت زیادی از تولدشان نمی گذرد) در جامعه نشان دهند.

از سویی همین پسماند کشاورزی که منجر به تولید قارچ شده است، پس از تولید و باردهی باید به چرخه باز گردد، ولی آیا این پسماند، یک خاک عادی و عاری از هرگونه مواد لازم و مقوی برای رشد گیاهان دیگر است؟ این خاک در حقیقت یک خاک سالم و عاری از هر گونه بیماری و دارای قدرت فرآوری بالا است، زیرا اسپنت کمپوست قارچ (SMC) (spent Mashroom Compost) خاکی عاری از هر گونه بیماری و دارای ترکیبات کلش گندم، کود مرغ، اضافات آب اوره و مواد ارگانیک خاک است که می توان با اضافه کردن آن به خاک مزارع و باغ ها، باردهی محصولات کشاورزی را تا حد بسیار بالایی ارتقاء داد و به جای کود شیمیایی هم از آن استفاده کرد.

این خاک، منبعی سرشار از پتاسیم، کلسیم، سولفور و عناصر کمیاب دیگر است که در اصلاح فیزیکی خاک بسیار مؤثر می باشد .در این راستا در صورت استفاده از SMC، فرآوری خاک بیشتر و میکروارگانیسم خاک، حفظ می شود و علاوه بر توجیه اقتصادی آن، کمک بسیاری به محیط زیست کشور می گردد که میزان استفاده از مواد شیمیایی برای تقویت خاک و بالا بردن محصول را کمتر می کند.

SMC متشکل از 65 درصد از مواد طبیعی (ارگانیک) است. برای تقویت خاک و متخلخل کردن آن و همچنین افزایش زهکش بافت خاک جهت ذخیره سازی آب (به خصوص در خاک های نرم) از SMC استفاده می شود. این ماده فعالیت بیولوژیک خاک را بالا می برد و میکروارگانیسم های سودمند را در ریشه های گیاهی و نباتات افزایش می دهد که همین امر باعث عاری شدن خاک از هرگونه علف هرز یا بیماری گیاهی می گردد.

SMC بوی نامطبوعی ندارد و همانند بوی خاک طبیعی و دارای عناصر طبیعی اعم از نیتروژن، پتاسیم، فسفر، کلسیم و سولفور می باشد. و از منابع آهن، سدیم ، منیزیم، مس و روی نیز برخوردار است و برای اصلاح خاک و بالابردن قدرت رشد گیاه به کار می رود و از طرف دیگر پخش کردن آن روی خاک هنگام کاشت نهال ، برای نگهداری خاک، حفظ آب و جلوگیری از رویش علف هرز مفید است و استفاده از آن به عنوان مکمل خاک، با توجه به داشتن خاصیت نباتی، فواید بی شماری دارد.

سپس آقای مقامی به مؤسسات تولیدکننده قارچ به عنوان منبع اصلی تولید SMC اشاره کرد که می توانند این ماده حیاتی را برای باغداری و بالابردن بازده گلکاری استفاده نمایند.

SMC چیست؟

کمپوست قارچ با مخلوط کردن کلش گندم خرد شده با کودمرغی و افزودن آب و سنگ گچ تولید می شود و پس از ترکیب کردن، کمپوست پاستوریزه می شود و در نهایت بذر قارچ اضافه می شود.

کمپوست برای پرورش دهندگان قارچ معمولاً در کیسه های پلاستیکی، بلوک ها و به صورت بستری (حجمی) فراهم می شود. سپس آنها را به سالن های ایزوله منتقل می کنند. وقتی میسلیوم های قارچ در کمپوست رشد کردند، لایه ای به عمق 5 سانتی متر خاک پیت نرم روی سطح بستر، قرار می دهند . این خاک پوششی سبب تشکیل اندام زایشی یا قارچ ها می شود. حدود یک هفته بعد از رؤیت پین ها، برداشت قارچ ها آغاز می گردد و این مدت 4 تا 6 هفته ادامه می یابد. پس از برداشت، کمپوست برگشتی برای محصول بعدی خارج می شود.

برای چه از کمپوست برگشتی قارچ استفاده می شود؟

وقتی SMC (کمپوست برگشتی قارچ) به خاک اضافه می شود، آثار سودمندی دارد و به دلیل آنکه محتوی مقادیر مشخصی از مواد مغذی لازم برای گیاه است، می تواند جایگزین کودهای غیرآلی شود. تجربه ها نشان داده که SMC منبع خوبی از فسفر (P) پتاسیم (K) و عناصرجزئی است، اما به منظور حصول نتایج نیاز به غنی سازی با نیتروژن (N) دارد. به سبب آنکه SMC حاوی مواد آلی فراوان است، می تواند منافع مهمی در اصلاح فیزیکی خاک داشته باشد .

خاک ها در سیستم های کشت مداوم محتوی مواد آلی شان کاهش می یابد که در نتیجه خاک ضعیف شده و کشت در آن مشکل می شود و کم می شود . بهره گیری و استفاده از SMC، فعالیت میکروارگانیسم های خاک را افزایش می دهد ، به دانه بندی خاک کمک می کند ، تخلخل خاک را بهبود می بخشد و آن را برای کار کشاورزی آسان تر می کند .

ساختار کمپوست برگشتی قارچ
مواد مغذی در دسترس	محتوی کل مواد مغذی (g/kg  ofDm )
PH                                                                6.6	نیتروژن (N)                                                          22.5
(ms/m ) 1 EC                                           (mg/L)750	فسفر (P)                                                                  12.5
نیترات نیتروژن                                                        62	کلسیم (Ca  )                                                           72.5
نیترات آمونیوم                                                        49	پتاسیم (K)                                                              25.0
فسفر (P)                                                                  31	منیزیم (Mg )                                                          6.7
پتاسیم (K)                                                            2130	سولفور (S)                                                                 15.9
سدیم (NO)                                                            253	سدیم (Na )                                                             2.7
کلر ( d)                                                                    118	( mg/kg  of  DM )
چگالی حجم ( g/l)                                                319	آهن ( Fe )                                                                 2153 منگنز (Mu )                                                           376
درصد مواد خشک                                                 31.5	بر  (B )                                                                      37
خاکستر (درصد مواد خشک)                                35.0	مس  ( Cn )                                                              46
	روی  ( Zn )                                                              273
1)= هدایت الکتریکیEC= Electrical Conductivity 2)2/1 1 آب مقطر = 1 مقدار عصاره SMC

 

مصارف بالقوه کمپوست برگشتی قارچ بهبود دهنده خاک

بهبود دهنده خاک

SMC مواد تغذیه ای گیاه را فراهم و به بهبود خصوصیات فیزیکی خاک، یعنی بافت و ساختمان آن کمک می کند و در ضمن ، فعالیت بیولوژیکی را افزایش می دهد.

پوشش اطراف گیاه (مالچ)

پخش SMC روی سطح خاک و بین گیاهان کاشته شده می تواند به نگهداری رطوبت خاک و جلوگیری از رشد علف های هرز کمک کند. این کار برای گیاهان حساس و لطیف مثل گل صدتومانی توصیه نمی شود.

 

 

خصوصیات کمپوست برگشتی قارچ (SMC)

خصوصیات فیزیکی	منافع مرتبط
مواد آلی 65 درصد	ساختمان و بافت خاک را توسعه می دهد . هوادهی و زهکشی را بهبود می بخشد . ظرفیت نگهداری آب را به خصوص در خاک های نرم و سبک افزایش می دهد . فعالیت های بیولوژیکی را افزایش می دهد . فلورمیکروبی خاک ، میکروارگانیسم مفید دخیل در سیکل تغذیه ای جانوران خاک و کرم های خاکی
عاری از مواد آلوده	عاری از تخم علف هرز و بیماری های گیاهی
ظاهر	SMC برای کار به بوی خاکی اش، خوشایند است و به راحتی فراهم و با خاک مخلوط می گردد.
مواد مغذی مهم	منبع آلی نیتروژن ، فسفر ، پتاسیم ، کلسیم و سولفور
عناصر جزئی	منبع آلی آهن ، سدیم ، منگنز ، بر ، مس و روی

 

محیط پرورش

کمپوست برگشتی قارچ می تواند به عنوان محیط پرورش استفاده شود . به علت آنکه SMC حاوی مولد مغذی بالایی است و بنابراین هدایت الکتریکی بالایی دارد. لازم است که آن را با موادی مثل خاک پیت مخلوط کنیم تا بتوانیم مقادیرآن را به مقادیر قایل قبول کاهش دهیم.

مصرف SMC برای بهبود کلی بافت و ساختمان خاک مفید است . به علاوه SMC نقش مفیدی در افزایش ظرفیت نگهداری آب خاک دارد. SMC همچنین در پیشرفت ریشه ها اهمیت حیاتی دارد، مخصوصاً در مورد ریشه عریان گیاهانی که در فصل اول رشدشان هستند.

مخلوط کردن با خاک به نسبت 80 درصد خاک و 20 درصد SMC، ترکیب خوبی به عنوان جایگزین خاک می باشد. مصرف کنندگان SMC شامل گروه های زیرند:

1)باغبان ها

2)پرورش دهندگان حرفه ای

3)پیمانکاران فضای سبز

4)مراکز باغبانی

5)صاحبان مزارع

6)شهرداری ها

 

کشاورز – بهمن86