بستر پرورش قارچ خوراکی چیست؟
در بستر قارچ چه چیزهایی وجود دارد و برای نگهداری و رشد آنها چه باید کرد؟
بستر پرورش قارچ چیست؟ قارچ گیاه نیست و خود یک گونه زنده می باشد، زیرا کلروفیل ندارد. کلروفیل ماده سبز رنگ در گیاهان است که از طریق فتوسنتز غذای گیاهی را از نور خورشید تولید میکند. گیاهان سبز سازنده انرژی هستند، اما قارچها مثل ما انسانها از این انرژی استفاده میکنند و CO2 تولید مینمایند. قارچها توانایی استفاده از انرژی خورشید را ندارند و کربوهیدرات و پروتئین مورد نیاز خود را از یک محیط غنی از پوشش گیاهی مواد آلی در حال پوسیدگی استخراج میکنند.
این ماده آلی غنی ابتدا باید به یک بستر غنی از مواد مغذی تبدیل شود تا قارچ بتواند آن را مصرف کند. زمانی که این غذا به درستی ساخته شود، و منحصراً در دسترس قارچ قرار گیرد، دیگر نباید از رشد چیزهای دیگر حمایت کند. این ماده را بستر قارچ یا کمپوست قارچ مینامند.
توالی تولید این بستر خاص برای قارچ را کمپوست کردن یا آماده سازی بستر کمپوستینگ مینامند و به دو مرحله فاز I و فاز II تقسیم میشود. هر مرحله دارای اهداف خاص و متمایز است. این مسئولیت تولیدکننده است که مواد تشکیل دهنده و شرایط محیطی لازم را برای این فرآیندهای شیمیایی و بیولوژیکی مورد نیاز برای تکمیل این اهداف فراهم کند.
موجودات میکروسکوپی بستر پرورش قارچ
در بستر پرورش قارچ یعنی در مواد آلی در حال پوسیدگی یا مواد خام، موجودات طبیعی زیادی وجود دارند؛ که این ارگانیسمهای بسیار کوچک تنها با چشم غیر مسلح و با میکروسکوپ قابل مشاهده هستند. انواع میکروبها، باکتریها، قارچها و اکتینومیستها در این بستر وجود دارند.
اگر چه این موجودات میکروسکوپی در محیط متفاوتی نسبت به ما زندگی میکنند، اما به برخی از چیزهایی که ما برای زندگی به آن نیاز داریم، محتاجند مثل غذا، آب و هوا (اکسیژن). آنها عموما نمیتوانند خود را با تغییرات دمای محیطی که در آن زندگی میکنند سازگار نمایند. بر خلاف ما آنها نمیتوانند به داخل یک ساختمان کنترل شده با محیط زیست خاص بروند یا با تغییر دما لباس اضافه خود را دور بریزند. بنابراین آنها فقط در دمای خاصی رشد میکنند و زنده میمانند.
از آنجایی که این موجودات غذا و آب خود را از بستر کمپوست دریافت میکنند، باید منابع کافی از هر دو ماده برای تکمیل فرآیند کمپوست وجود داشته باشد. آنها نیز مانند ما انسانها به کربوهیدرات، نیتروژن، عناصر، ویتامین ها، چربیها و لیپیدها و غیره به عنوان غذا نیاز دارند.
در بستر پرورش قارچ با چه هدفی فاز یک انجام میشود؟
در طول فاز I (یک)، این موجودات میکروسکوپی رشد میکنند و با مصرف آب و غذا، گرما تولید مینمایند. تا زمانی که آب، اکسیژن و غذا در دسترس باشد، رشد آنها تا حداکثر جمعیت در بالاترین دمایی که میتوانند تحمل کنند، ادامه مییابد. سپس واکنشهای شیمیایی خودپایه انجام میشوند که همچنان گرما، CO2 و بخار آب آزاد میکنند.
چرخش و اختلاط مکانیکی توده کمپوست باید همه مواد را در معرض این فرآیندهای بیولوژیکی و شیمیایی قرار دهد. آب تازه یا آب رواناب بازیافت شده برای جبران آب از دست رفته در طول فرآیند اضافه میشود. آب برای حفظ رطوبت در بستر کمپوست برای انجام این واکنش های بیولوژیکی و شیمیایی اضافه میگردد. فاز اول کمپوستسازی با تشکیل آمونیاک و کربوهیدراتهایی ادامه مییابد که قارچ در نهایت به عنوان غذا از آنها استفاده میکند.
پس چرا فرآیند را بعد از فاز اول متوقف نکرده و مواد را تولید نکنیم؟ بدیهی است که این کار درست نیست. زیرا قارچ آمونیاک را دوست ندارد، بنابراین باید کمپوست سازی فاز دوم را هم ادامه دهیم.
بعضی از این موجودات میکروسکوپی را میتوان «مفید» دانست که غذای قارچ را فراهم میکنند. برخی دیگر «نامطلوب» هستند که برای غذا با هم رقابت میکنند یا ممکن است باعث بیماری شوند. پرورشدهنده قارچ وظیفه مراقبت از موجودات میکروسکوپی خوب و از بین بردن موجودات بد را دارد.
ویژگیهای شیمیایی مواد خام توسط این موجودات و واکنشهای شیمیایی به بستر خاصی تبدیل میشود که قارچ به عنوان منبع غذایی از آن استفاده میکند. بنابراین مدیریت این موجودات خوب در بستر کمپوست برای دستیابی به محصولات مولد بسیار مهم است.
در بستر پرورش قارچ چرا فاز دو انجام میشود؟
فاز دوم کمپوست مرحله دوم آماده سازی بستر کمپوست است. صرف نظر از نحوه انجام کمپوست فاز اول، فاز دوم باید به اهداف مهم خود برسد.
هدف اول پاستوریزه کردن بستر کمپوست است که باعث می شود قارچ از طریق این بستر شروع به رشد کند. بستر کمپوست برای کاهش یا از بین بردن موجودات میکروسکوپی بد مانند حشرات، سایر قارچها و باکتریها پاستوریزه میشود. این عقیمسازی کامل نیست، بلکه یک جور کشتن انتخابی آفات است که برای غذا رقابت میکند یا مستقیماً به قارچ حمله میکند، اما از دست دادن موجودات خوب را به حداقل میرساند.
هدف دوم فاز دوم تکمیل فرآیند کمپوست سازی است. از آنجایی که آمونیاک برای میسلیوم قارچ سمی است، باید به غذایی تبدیل شود که قارچ میتواند از آن استفاده کند. موجودات میکروسکوپی خوب در فاز دوم آمونیاک سمی را در محلول و آمینها (دیگر ترکیبات نیتروژنی در دسترس) را به پروتئین تبدیل میکنند که غذای ویژهتری برای قارچ است. بیشتر این تبدیل آمونیاک و کربوهیدرات ها با رشد موجودات میکروسکوپی در کمپوست انجام میشود. این موجودات در استفاده از محصولات کمپوست فاز I مانند آمونیاک به عنوان یکی از منابع اصلی غذا بسیار کارآمد هستند. آمونیاک عمدتاً به عنوان پروتئین در بدن یا سلولهای آنها گنجانده می شود. در نهایت این بستههای مواد مغذی به عنوان غذا توسط قارچ استفاده میشود.
رسیدن به اهداف فاز دوم ساده به نظر می رسد، اما هرکسی که مدیریت فاز دوم را امتحان کرده است، ممکن است تشخیص دهد که یکی از دشوارترین مراحل در پرورش قارچ است. به دلیل مشکل کمپوستسازی یا سایر مشکلات، گاهی اوقات تولیدکنندگان برنامههای خاصی را برای فاز دوم تنظیم میکنند و فاز دوم ممکن است بیش از یک راه مدیریت شود، اما به هر صورت زمانی که تغییراتی انجام میشود، کنترل فعالیت موجودات میکروسکوپی خوب باید ثابت بماند.
لازم است که هر دو هدف فاز دوم را باید تواما با هم در نظر گرفت. زیرا الزامات یک هدف ممکن است بر شرایط دستیابی به هدف دیگر تأثیر بگذارد. حتی از طریق پاستوریزاسیون در مدت زمان نسبتاً کوتاهی، زمان و نحوه انجام پاستوریزاسیون بر رشد موجودات میکروسکوپی خوب که غذا را حالت میدهند یا تبدیل میکنند، تأثیر میگذارد. نقش پرورشدهنده قارچ برای کنترل درجه حرارت و تهویه اتاق و بستر کمپوست برای دستیابی به اهداف فاز دوم بسیار حیاتی است.