قارچ مرغ چوب (گریفولا)

آرایه‌شناسی

• فرمانرو: قارچ
• رده: کلاه قارچان
• راسته: تاقچه ای قارچ سانان
• تیره: بزرگ تاقچه ایان
• سرده: Grifola
• گونه: G. frondosa
• نام علمی: Grifola frondosa
• مترادف: قارچ رقص

مرغ چوب در یک نگاه

قارچ مرغ چوب به‌صورت خوشه‌ای در پایه درختان بلوط در آسیا و آمریکا رشد می‌کند. انگلیسی‌ها به آن قارچ مرغ جنگل می‌گویند.

گریفولا از اواخر تابستان تا اوایل پاییز در جنگل‌ها قابل‌برداشت است. در ژاپن به آن قارچ رقص یا Maitake می‌گویند. در طب سنتی چین و ژاپن گریفولا را به‌عنوان مکمل برای سیستم ایمنی بدن می‌شناسند.

گریفولا ابتدا به شکل یک سیب‌زمینی است و به‌تدریج طی رشد خود کلاهک‌های متعدد اما کوچک، لبه‌ای کنگره‌ای به رنگ قهوه‌ای – خاکستری دیده می‌شود. ساقه قارچ سفید تا شیری‌رنگ است و قارچ بالغ دارای ساقه‌ای کلفت و سفت است.

در ژاپن گاهی وزن هر گریفولا تا ۴۰ کیلوگرم می‌رسد. در آشپزی ژاپنی این قارچ از محبوبیت‌های خاصی برخوردار است.

گریفولا را بیشتر بشناسیم

پراکنش در ایران: تاکنون قارچ مرغ چوب از روی چوب.Carpinus Sp و راش Fagus Orientalis از جنگل‌های استان‌های مازندران و گیلان گزارش‌شده است.

زمان رویش: بهار و پاییز

اندام بارده به شکل بادبزنی و تخت، به پهنایی تا ۱۰ سانتی‌متر و سطح اندام بارده به رنگ قهوه‌ای خاکستری می‌باشد. حاشیه‌ی اندام بارده معمولاً مواج است.

اندام‌های بارده این قارچ به شکل مجتمع به تعداد زیاد، در خوشه‌های بزرگ و معمولاً بر روی یک یا چندپایه‌ی مشترک و در پای درختان رشد می‌کنند. حتی در مواردی وزن یک خوشه از این قارچ به ۵۰ کیلوگرم نیز می‌رسد.

سطح منافذ در سطح تحتانی اندام بارده به رنگ خاکستری بوده و رشد منافذ تا روی پایه کشیده شده است.

اسپورها

اسپورها بیضوی و به‌اندازه‌ی ۵-۳/۵ * ۷-۵ میکرومتر می‌باشند. رنگ نقش اسپوری سفید است. تا اوایل دهه‌ی هفتاد، این قارچ خوراکی پرطرفدار تنها به شکل وحشی کشت مصنوعی یا تولید تجاری این قارچ برای نخستین بار در ژاپن و گرفت.

پس‌ازآن هر ساله میزان تولید این قارچ خوراکی افزایش قابل تو در چین و آمریکا نیز در سطوح وسیع کشت و تولید گردید. میزان رشد با میانگین رشد میزان تولید کل قارچ‌های خوراکی بین سال‌های ۱۰ بیشتری برخوردار است.

قدمت

قدمت مصرف خوراکی و دارویی قارچ مایتاکه به هزاران سال قبل برمی‌گردد. بیش از سال قبل، این قارچ در طب سنتی چینی تحت عنوان Keisho و به‌عنوان دارو برای درمان بیماری‌های مختلف مرتبط با طحال و دستگاه گوارش استفاده می‌شد.

آنتی تومور

اندام بارده و کشت‌های میسلیومی قارچ شامل پلی ساکاریدهای متنوعی می‌باشد که ثابت‌شده است این ترکیبات به‌عنوان بازدارنده‌ی رشد تومورها عمل می‌کنند. تاکنون وجود بیش از ۲۰ پلی ساکارید در این‌گونه ثابت شده است.

هر پلی ساکارید شامل یک ساختار پایه‌ی -D-| (1 – 3)-glucan و پایه‌ی (6-1)- B – branched است. (1995.Mizuno et al) گلوکان ها که به مقادیر فراوان در دیواره‌ی سلولی این قارچ یافت می‌گردند، به‌عنوان ترکیبات آنتی تومور شناخته‌شده‌اند.

چندین ترکیب دارویی از این ترکیبات شامل GF-1, Grifolan – N و Grifolan NMF- 5N به شکل تجاری در ژاپن و برخی کشورهای دیگر به‌عنوان آنتی تومور، ضد سرطان و تنظیم‌کننده‌ی سیستم ایمنی بدن تولید می‌گردد.

مطالعات انجام‌شده درزمینه‌ی مکانیزم تأثیر این دسته از ترکیبات بر روی سلول‌های سرطانی ثابت کرده است که این ترکیبات موجب افزایش عملکرد اینترلوکین (1-Interleukin) در ماکروفاژها یا سلول‌های Tمی‌گردند.

همچنین تأثیر و مکانیزم MD Fraction استخراج‌ شده از قارچ G. frondosa در ممانعت از بروز متاستاز سلول‌های سرطانی ریه وکولون موردبررسی و تأیید قرارگرفته است. (Masuda et al. 2008)

علاوه بر پلی ساکاریدها، لکتین ها (Lectins) نیز به‌عنوان یکی از ترکیبات مهم زیستی فعال در قارچ مایتاکه مطرح می‌باشند.

لکتین های G.frondosa یا GFL دارای خاصیت سیتوتوکسیک در برابر سلول‌های HeLa (سلول‌هایسرطانی گردن) می‌باشند. (Kawagishi 1990) نام سلول‌های HeLa گرفته از نام Henrietta Lacks است.

بانو هنریتا لکس یک مریض مبتلا به سرطان بود که سلول‌های سرطانی وی برای نخستین بار در دهه‌ی سی توسط دکتر جرج اتو گی (George Otto Gey) به‌منظور تحقیقات پزشکی کشت داده شد.

آنتی ویروس

برای نخستین بار در سال ۱۹۹۱ میلادی و توسط و سرطان آمریکا (NCI) یک ترکیب سولفاته از مایتاکه با تأثیر بر روی ویروس HIV معرفی شد.

از مایه با تأثیر بر روی ویروس HIV معرفی شد. پس‌ازآن تحقیقات وسیع و گسترده‌ای درزمینه‌ی تأثیر ترکیبات مختلف، ازجمله MD- Fraction بر روی ویروس ایدز انجام‌گرفته و ثابت شد که این ترکیب از طریق تأثیر مستقیم بر روی ویروس و تحریک سیستم ایمنی بدن موجب کنترل ویروس می‌گردد. (Mayell2001)

علاوه بر تأثیرات آنتی تومور و آنتی‌ویروس قارچ مایتاکه، تأثیرات دارویی دیگری از این قارچ در مراحل اولیه‌ی بررسی و تحقیق است.

ازجمله بر اساس نتایج حاصل از بررسی تأثیر قارچ بر روی موش‌های دیابتیک، ثابت شد X – fraction قارچ، با تأثیر بر روی رسپتورهای انسولین موجب کاهش میزان قند خون می‌گردد.

(1994,.Kubo et al) همچنین اثبات تأثیرات درمانی ترکیبات حاصل از قارچ، در کاهش فشارخون، کاهش کلسترول و تری گلیسیرید و بیماری‌های مزمن کبدی در مراحل مختلف تحقیق و بررسی است. (2001Mayell)

تصاویر قارچ مرغ چوب