آمار سالیانه مسمومیت با قارچ سمی در کشور

آیا از آمار سالیانه مسمومیت با قارچ سمی در کشور اطلاع دارید؟ برای پاسخ این سوال با ما همراه باشید.

دکتر محمد دلیر راد، معاون غذا و دارو و فوق تخصص سم‌شناسی بالینی دانشگاه علوم پزشکی آذربایجان غربی، از مسمومیت 1340 نفر با قارچ سمی در کشور، طی 3 سال اخیر خبر داد. وی در اینباره گفت: بیشترین مسمومیت به ترتیب در استان های کرمانشاه، آذربایجان غربی و لرستان اتفاق افتاده است.

دکتر دلیر راد در خصوص مسمومیت با انواع قارچ‌های خودرو و سمی اظهار کرد: متاسفانه هر سال با شروع فصل بهار و بارندگی های فصلی، که به بروز شرایط مساعد برای رشد قارچ‌های خودرو می انجامد، با موجی از مسمومیت‌ با قارچ سمی مواجه میشویم. علیرقم هشدار های داده شده، این مسمومیت‌ها ناشی از مصرف اشتباه قارچ های خودروی سمی، بجای گونه های خوراکی میباشد.

آمار سالیانه مسمومیت ناشی از قارچ سمی به تفکیک

دکتر دلیر راد آمار سالیانه مسمومیت با قارچ سمی در کشور را بصورت تفکیک شده ارائه کرد، که به شرح زیر میباشد.

• در سال 1400 تعداد 797 نفر
• در سال 1401 تعداد 301 نفر
• در سال 1402 (6 ماه اول) تعداد 242 نفر

البته این آمار شامل افرادی است که در اثر مسمومیت، به مراکز پزشکی یا بیمارستان‌ها، مراجعه نموده اند و یا بستری شده اند. این آمار نشان‌دهنده اهمیت و شایع بودن مسمومیت با قارچ سمی و تعداد بالای قربانیان آن در کشور ماست. البته نکته مثبت کاهش آمار نسبت به سال های گذشته است که نشان‌دهنده افزایش آگاهی مردم و فرهنگ‌سازی صحیح، بوده است.

متأسفانه مصرف خوراکی قارچ‌های خودرو و سمی، منجر به فوت، نارسایی کبد، عوارض دائمی در سیستم عصبی و بستری شدن بسیاری از هم‌وطنانمان به دلیل مشکلات شدید گوارشی، شده است.

البته این مسئول آماری از تعداد فوتی‌های این مسمومیت‌ها، ارائه نکرد!

بیشترین مسمومیت ها در کجا اتفاق می افتد؟

دکتر دلیر راد متخصص سم‌شناسی بالینی درباره محل وقوع این مسمومیت‌ها گفت: بیشترین مسمومیت ناشی از مصرف قارچ سمی مربوط به شهرهای استان کرمانشاه، آذربایجان غربی، لرستان، گلستان، کردستان، لرستان، همدان، قزوین و شهرکرد بوده است.

وی ادامه داد: همانطور که در آمارها مشاهده می‌شود، مسمومیت ناشی از مصرف قارچ‌های خودرو در هم‌وطنانی که در مناطق غربی، کوهستانی و یا مرطوب کشورمان زندگی می‌کنند بیشتر بروز نموده است.

تعداد موارد مسمومیت با قارچ سمی خودرو را میتوان با ارائه آموزش‌های عمومی و اطلاع‌رسانی و ارائه هشدار به‌ موقع، کاهش داد. از این‌رو لازم است تا در زمینه‌های فرهنگی و آموزشی، فعالیت بیشتری در این مناطق صورت گیرد. به همین مناسبت هم‌وطنان گرامی را به رعایت توصیه‌های عمومی دعوت می‌نماییم تا با توجه به آنها از بروز مسمومیت و مرگ ناشی از قارچ‌های سمی پیشگیری شود.

راه تشخیص قارچ سمی از خوراکی

دکتر دلیر‌ راد گفت: شهروندان باید از مصرف قارچ‌های خودرو مخصوصاً قارچ‌هایی که در کنار تنه درختان (علی‌الخصوص درختان خشک‌شده) می‌رویند و یا خرید قارچ‌های فله‌ای جمع‌آوری‌ شده توسط افراد بومی، خودداری کنند. برای حفظ سلامت خود و خانواده‌ایتان تنها قارچ‌های پرورشی را که توسط مراکز مجاز و دربسته بندی‌های دارای مجوز می‌باشند، خریداری و مصرف نمایید.

او افزود: شناسایی انواع خوراکی قارچ از گونه های سمی، تنها بر اساس خصوصیات ظاهری مانند شکل، رنگ، بو، قوام و مزه تقریبا غیرممکن بوده و تنها توسط متخصصان و کارشناسان مجرب قارچ‌شناسی و گیاه‌شناسی با انجام آزمایش، امکان‌پذیر است. بنابراین به توصیه‌های برخی از افراد در تشخیص انواع سمی از انواع خوراکی قارچ توجه نکنید.

فوق تخصص سم‌شناسی بالینی تاکید کرد: مصرف قارچ‌ها توسط پرندگان و سایر جانوران اهلی و وحشی، نشان‌دهنده غیررسمی بودن قارچ برای انسان نیست. همچنین برخی از روش‌ها و معیارهای سنتی مانند تغییر رنگ قاشق نقره در اثر تماس با قارچ، فرو بردن قارچ در شیر برای تشخیص سمی نبودن آن، یا وجود حشرات در اطراف قارچ و محل رویش قارچ معیار علمی و صحیحی برای تشخیص عدم سمیت قارچ در همه موارد نیست.

معاون غذا و دارو  دانشگاه علوم پزشکی آذربایجان غربی ادامه داد: برخی از سموم موجود در قارچ‌ های سمی، مقاوم‌ به‌ گرما بوده و حتی با فرآیندهای آماده‌سازی غذا مانند کباب کردن، آب پز کردن، سرخ کردن، بخارپز کردن نیز مواد سمی آنها از بین نخواهد رفت.

او تاکید کرد: در صورت بروز علائم و نشانه‌های گوارشی ناشی از مسمومیت با قارچ (تهوع، سرگیجه، استفراغ و اسهال) به‌ فاصله زمانی 5 الی 12 ساعت پس از مصرف قارچ‌های خودرو، هر چه سریع‌تر بیمار را به مرکز درمانی تخصصی مسمومیت‌ها منتقل کنید.

*** اگر علائم گوارشی با تاخیر بیشتر و فاصله زمانی بیش از 6 ساعت از مصرف قارچ خودرو، رخ دهد، نشان دهنده سمیت به مراتب بیشتر قارچ مصرف شده است. متاسفانه اینگونه موارد منجر به آسیب‌های دائمی به کبد و در صورت تاخیر در درمان منجر به نارسایی حاد کبدی و حتی مرگ خواهند شد.

مراجعه جهت درمان مسمویت با قارچ سمی

به گفته دکتر دلیر راد، انتقال سریع بیمار مسموم به یک مرکز درمانی تخصصی مسمومیت‌ها امکان درمان موفقیت‌آمیز را افزایش می‌دهد. هرگونه تأخیر در این امر سبب افزایش احتمال شکست درمان و در نتیجه آسیب های دائمی به بدن و حتی مرگ بیمار می‌شود.

بنابراین با مشاهده علائم و نشانه‌های بالینی اولیه به‌ ویژه از نوع تأخیری در فردی باسابقه مصرف قارچ خودرو، از هرگونه خوددرمانی، استراحت برای درمان و درمان علامتی پرهیز نموده و بیمار را حتما در اسرع وقت به بیمارستان منتقل نمایید.

او در پایان گفت: در صورت امکان، نمونه باقی‌مانده قارچ خودرو مصرف‌شده توسط بیمار را نیز برای شناسایی کادر پزشکی در بیمارستان به همراه داشته باشید.

امیدواریم تا مردم عزیزمان با رعایت نکات گفته شده، به حفظ سلامتی خود و خانواده کمک کرده و شاهد کاهش آمار سالیانه مسمومیت با قارچ سمی در کشور باشیم.