پرورش قارچ صدفی در نپال

کتاب راهنمای پرورش قارچ صدفی (بخش یکم/فصل دو) : پرورش قارچ در کشورهای مختلف (این قسمت: نپال)

پیشینه ای کوتاه از پرورش قارچ در کشور نپال

در شورای تحقیقات کشاورزی نپال بخش آسیب شناسی گیاهان در سال 1974پرورش قارچ را پایگذاری کرد. فناوری رشد قارچ دکمه ای سفید در همانسال‌های اول توسعه یافت و از سال 1977 به کشاورزان عمومی گسترش یافت. از محیط های مصنوعی کاه شلتوک استفاده می کرد که سالی دو بار در کاتماندو (شهری در نپال)برداشت می شود. مسلما پیش از معرفی این فناوری تعداد کمی از کشاورزان در زمینه پرورش قارچ فعایت میکردند اما با تشکر از فناوری جدید پس از یک سال تعداد پرورش دهندگان قارچ دکمه ای افزایش یافته است.

فن آوری رشد برای پرورش قارچ صدفی با استفاده از بسته های نی خرد شده در سال 1984 به کشاورزان معرفی شد و از آن زمان کشت قارچ در بین کشاورزان رواج بیشتری پیدا کرد. این دو نوع سیستم کشت قارچ توسط کشاورزان در حدود 25 منطقه در داخل نپال به کار گرفته شده است. مرکز فناوری کشاورزی (CAT) اخیراً کشت قارچ کاهی  را در مناطق ترای و شیتاکه در مناطق تپه ای معرفی کرده است و از سال 2001 به کشاورزان آموزش می دهد که چگونه آنها را پرورش دهند.

کشت قارچ صدفی در نپال

دانشمندان نپالی در سال  1981 با پرورش قارچ صدفی آشنا شدند. تحقیق در مورد بستر مناسب و شرایط اقلیمی برای پرورش قارچ صدفی توسط بخش آسیب شناسی گیاهی انجام شد. رشد Pleurotus sajor-caju بر روی بسته‌های کاه برنجی و خرد شده در کاتماندو در سال 1982 موفقیت آمیز بود. این فناوری که در سال 1984 بین کشاورزان رواج یافت، آنقدر ساده، آسان برای استفاده و مناسب با آب و هوای دره کاتماندو بود که کشاورزان می‌توانستند به سرعت آن را بکار گیرند. شیوه های کشت سریع با سرعت بسیار زیاد در میان کشاورزان افزایش یافت. کشاورزان فقیر حاضر بودند برای افزایش درآمد خود، پرورش قارچ را در مقیاس کوچک امتحان کنند. کشاورزان فقیر حاضر بودند برای افزایش درآمد خود، پرورش قارچ را در اندازه کوچک امتحان کنند. پرورش قارچ صدفی در سال 1998 معرفی شد. این روزها کشاورزان قارچ صدفی را ترجیح می دهند زیرا بهره وری بالاتری دارد و می توان در زمستان کاتماندو کشت کرد. به لطف این پایداری، مصرف کنندگان محلی اکنون می توانند قارچ صدفی را در تمام طول سال تهیه کنند. این قارچ ها اخیراً در فصل زمستان در مناطق ترای (منطقه گرمسیری) رشد کرده اند و همچنین به بازارهای کاتماندو منتقل می شوند.قارچ صدفی اغلب بدون هیچ گونه کنترل محیطی رشد می کند. .قارچ هلی صدفی برای محصول تابستانی در کاتماندو (25-30 درجه سانتیگراد و 80٪) و در تپه های نپال کشت می شود در حالی که در مناطق ترای در طول فصل زمستان (22-26 درجه سانتیگراد و 70٪) کشت می شود. قارچ هلی صدفی در فصل زمستان در کاتماندو و سایر مکان های خنک (5-20 درجه سانتیگراد و 70٪)رشد میکنند. برخی از پرورش دهندگان قارچ سعی می کنند این دو گونه را با هم پرورش دهند. البته قارچ صدفی را نمی توان در تابستان (30-40 درجه سانتیگراد و 70 درصد) در Terai پرورش داد. تپه‌های میانی نپال مناسب‌ترین مناطق برای تولید قارچ صدفی هستند و بنابراین فناوری قارچ به طور گسترده در آن روستاها گسترش یافته است.

روشی که زراعت در نپال انجام می شود.

روش کشت برای تولید قارچ صدفی با استفاده از کاه شلتوک در نپال به شرح زیر است. کاه شلتوک با انتخاب قطعات تازه، نه قدیمی، تمیز و صاف، با کیفیت خوب از مزرعه انتخاب می شود. این نی ها به صورت دستی به قطعات کوچک (طول 2 تا 3 اینچ) با استفاده از خردکن دست ساز محلی خرد می شوند.

خیس کردن کاه خرد شده در مراحل پرورش قارچ صدفی خیس کردن کاه خرد شده در مراحل ئرورش قارچ صدفیخیس کردن کاه خرد شده در مراحل ئرورش قارچ صدفی

سپس کاه خرد شده را به مدت 2-4 ساعت یا گاهی یک شب در یک ظرف یا گودال کوچکی که مخصوص این کار ساخته شده در آب خیس می کنند.

نی خیس شده در آب 1-2 بار در یک سطل پلاستیکی یا ظرف دیگری تمیز می شود.

آب از نی در الک تخلیه می شود. اکثر کشاورزان با قرار دادن کاه تمیز شده در مکانی شیبدار، آب را به آرامی تخلیه می کنند، این روش 2-4 ساعت طول می کشد.

سپس نی تخلیه شده را در یک بخارپز بخارپز می کنند. بخارپزهای محلی ظروف سفالی با تعدادی سوراخ در کف هستند.

این بخار پزها در بالای ظرف فلزی حاوی آب قرار می گیرند

آب با استفاده از اجاق گاز نفتی جوشانده می شود.

دهانه بخار کاهی با ورقه پلاستیکی ضخیم پوشانده شده است و با یک نخ بسته می شود تا محکم شود.

حدود نیم ساعت طول می کشد تا بخار به بالای بخاری برسد.هنگامی که بخار به بالا می رسد، بخار دادن را باید حدود نیم ساعت یا بیشتر ادامه دهید تا نی را استریل کنید. دما در این فرآیند معمولاً از 90 درجه سانتیگراد فراتر می رود.

به جای بخار پز دیگ سفالی، می توان از یک بشکه فلزی استفاده کرد.در چنین مواردی بشکه فلزی تا حدود 6 اینچ از پایین با آب پر می شود و از پایه سه پایه برای پشتیبانی از رنده استفاده می شود. سپس بشکه با نی پر شده و با یک ورقه پلاستیکی پوشانده می شود. بعد از آن روش بخارپزی مانند بخارپز دیگ سفالی است. نی بخار پز شده در همان ظرف خنک می شود یا به یک کیسه پلاستیکی منتقل می شود تا از آلودگی خارج نشود.

کیسه های پلاستیکی مورد استفاده برای ساخت بسته ها در اندازه های مختلف 12×16 اینچ (کوچک) و 18×26 اینچ (بزرگ) هستند. این کیسه ها برای ایجاد سوراخ هایی با فاصله 4 اینچ از هم پانچ می شوند. کاه سرد شده در کیسه ها به صورت لایه هایی تا عمق 4 اینچ بسته بندی می شود و تخم ریزی دانه به صورت لایه به لایه پاشیده می شود. پس از پر شدن کیسه، دهانه کیسه بسته می شود .با کش لاستیکی جوجه کشی در دمای اتاق به مدت 20-21 روز ادامه می یابد  تا زمانی که میسلیوم به طور کامل در داخل بسته ها پخش شود.

پس از اتمام تخم ریزی، کیسه بریده و جدا میشود. کیسه ها به روی آجر هایی در زیر آنها قرار دارند در دو ردیف مرتب شده اند . فاصله بین بسته ها 6 اینچ و بین ردیف ها 2 فوت است. آبیاری هر روز صبح و عصر با استفاده از سمپاش انجام می شود. در فصل خشک باید یک بار دیگر آب پاشی انجام شود. ابتدایی ترین ساختارها در مراحل اولیۀ نمو پس از 4-5 روز ظاهر می شود  و در عرض 2-3 روز دیگر به قارچی با اندازه کامل تبدیل می شود

زیرساخت ها و سرمایه گذاری در تولید قارچ صدفی

کشاورزان نپالی قارچ ها را در یک خانه کاهگلی یا یک تونل پلاستیکی پرورش می دهند. خانه کاهگلی از کاه گندم، بامبو و تکیه چوبی تشکیل شده است. در صورت لزوم از پوشش پلاستیکی استفاده می شود. تونل های پلاستیکی از ورق های پلاستیکی ضخیم با تکیه گاه بامبو ساخته شده اند. اندازه تونل 40 فوت طول، 15 فوت عرض و 8 فوت ارتفاع است.

هزینه سرمایه گذاری برای تولید قارچ صدفی بسیار کم است. بیشترین هزینه برای ساخت خانه قارچی است که از مصالح محلی تهیه میشود و به راحتی در دسترس است. نیروی کار ماهر ساختمانی در اکثر روستاها موجود است. مواد اولیه برای پرورش قارچ ضایعات کشاورزی است که معمولاً در دسترس است.

پرورش دهندگان قارچ، عرضه تخم ریزی و بازاریابی محصول

در مجموع به طور تقریبی 5000 پرورش دهنده قارچ در دره کاتمادو و 6000 پرورش دهنده در مناطق دیگر وجود دارد. این اعداد نیز شامل پرورش دهندگان انواع قارچ های دیگر نیز میشود. بالامبو، با سابقه طولانی در پرورش قارچ، تقریباً 100 پرورش دهنده تجاری و حدود 100 پرورش دهنده فصلی دارد. آنها در طول فصل تابستان 2000-3000 کیلوگرم در روز و در فصل زمستان حدود 300-400 کیلوگرم در روز تولید می کنند. چهار یا پنج توزیع کننده هستند که محصول را از کشاورزان برای عرضه به بازارها جمع آوری می کنند. همان توزیع کنندگان بذر را نیز به کشاورزان تحویل می دهند. برخی از پرورش دهندگان بذر ها را بدون واسطه از  تامبن کنندگان تهیه میکنن و خودشان نیز محصولاتشان را در بازار به فروش میرسانند. در حال حاضر  این روشی است که در اکثر روستا ها برا ی فروش و بازاریابی قارچ ها مورد استفاده میباشد. حدود پنج تولید کننده و توزیع کننده بذر در کاتماندو وجود دارد. برخی از تامین کنندگان بذر را از طریق خدمات حمل و نقل پیک به مکان های دوردست تحویل می دهند. در بسیاری از مناطق دیگر، پرورش قارچ توسط دفاتر وزارت کشاورزی HMG (حکومت های پادشاهی نپال) آغاز می شود. برنامه های ترویجی تولید قارچ HMG در کشور وجود دارد، اما بیشتر تولید تخم ریزی و بازاریابی قارچ توسط آژانس های خصوصی انجام می شود. هیچ سیستم بازاریابی خوب و قیمت ثابتی برای قارچ در نپال وجود ندارد. قیمت بازار با توجه به تقاضا و عرضه در نوسان است. تولیدکنندگان در کاتماندو 40.00-60.00 NPR (0.54-0.80 دلار آمریکا) دریافت می‌کنند. در هر کیلوگرم در فصل تولید کلنگ با ایحال، قیمت در اکثر مواقع از NPR80.00-90.00 (USD1.07-1.20) در هر کیلوگرم متغیر است. در طول فصل خارج از فصل، تولیدکنندگان NPR150-200 (2.01-2.68 USD) در هر کیلوگرم دریافت می کنند.

نتیجه گیری

تولید قارچ صدفی مناسب ترین فناوری برای کشاورزان فقیر بی زمین و کشاورزان زن در نپال است. قارچ ها را می توان در فضای کوچک خانه خود کشاورز برای تولید در مقیاس کوچک پرورش داد و درآمدی ایجاد کرد که به حمایت خانواده کمک می کند. کشت قارچ محبوب ترین فعالیت برای برنامه های توسعه ای است که درآمدزایی در میان زنان در نپال را هدف قرار می دهد زیرا برای سبک زندگی زنان مناسب است.  از آنجایی که مسئولیت زنان عمدتاً مراقبت از کارهای خانه و کودکان است، آنها می توانند پرورش قارچ را در بین کار اصلی خود جای دهند. این محصول بسیار مغذی بوده و غذای مناسبی برای فرزندان و والدین سالخورده آنها می باشد و به دلیل ارزش بالایی که دارد می توانند درآمدی نیز از تولید به دست آورند. کشاورزان بسیاری از نواحی نپال قارچ صدفی را در مقیاس کوچک پرورش داده اند و سود زیادی برده اند. آنها توانسته اند این فناوری را به روشی ساده به کار گیرند که به موجب آن می توانند در مقیاس کوچک سرمایه گذاری کنند. آنها عمدتاً از ضایعات کشاورزی گندم و کاه شلتوک استفاده می کنند و بنابراین کشت قارچ شرایط زندگی بسیاری از کشاورزان فقیر را در نپال بهبود بخشیده است.

کتاب راهنمای پرورش قارچ صدفی : 

• معرفی بخشهای کتاب راهنما

• بخش اول:

• مقدمه‌ای بر پرورش قارچ خوراکی / قارچ چیست؟

• عوامل پرورش قارچ: اسپان، بستر کشت، محیط رشد

 

اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری درباره مقدمات پروش قارچ داشته باشید، می‌توانید به مقاله مراحل پرورش قارچ خوراکی، مراجعه کنید، در صورتی که در این زمینه سئوالی دارید میتوانید در قسمت تالار گفتگو سئوال خود را مطرح کنید تا متخصصان به شما پاسخ دهند.