کتاب کمپوست اصول مهندسی و مباحث طراحی به تالیف دکتر محمدعلی عبدلی و محمدرضا روشنی به نشر موسسه انتشارات دانشگاه تهران به چاپ رسیده است.
- عنوان: کمپوست (طراحی و ساخت و اجرا)
- تألیف: دکتر محمدعلی عبدلی-محمدرضا روشنی
- نوبت چاپ: دوم
- تاریخ انتشار: ۱۳۹۵
- شمارگان: ۵۰۰ نسخه
- ناشر: موسسه انتشارات دانشگاه تهران
- چاپ و صحافی: موسسه انتشارات دانشگاه تهران
پیشگفتار
مدیریت پسماند همواره یکی از دغدغه‌های جوامع بشری بوده است. ابتدایی‌ترین روش‌های مدیریت پسماند استفاده از مدفوع انسان و فضولات دامی در کشتزارها و باغات است. انسان رابطه بین فضولات و حاصلخیزی خاک و پرباری محصول را تشخیص داد و بدون آنکه نسبت به فرایندهای مربوط آگاهی داشته باشد از فضولات و پسماندها در موضوع کشاورزی استفاده می‌کرد. از طرف دیگر استفاده از این پسماندها در کشتزارها و باغات اثرهای سوء بهداشتی به همراه داشت. تا یک قرن گذشته رابطه دقیق استفاده از فضولات در کشاورزی با شیوع امراض عفونی و انگلی به خوبی شناخته‌شده نبود و مردم بر اساس تجربه، پسماندها و فضولات دامی را با اندکی پردازش در کشتزار استفاده می‌کردند.
از دهه ۷۰ تولید کمپوست از پسماندهای شهری در کشورهای صنعتی با روش مهندسی موردتوجه قرار گرفت و روش‌های هوازی و بی‌هوازی تولید کمپوست در مقیاس صنعتی متداول شد. تجربه کشورهای صنعتی نشان می‌دهد که تولید کمپوست با وجود سادگی آن بسیار دقیق، حساس و چالش آور است. اگرچه فرایندهای کمپوست در طبیعت اتفاق می افتد و قدمت آنها به قدمت خود طبیعت است، ایجاد شرایطی که بتوان در آن شرایط حجم عظیمی از پسماند شهری را به کمپوست تبدیل کرد، کار پیچیده‌ای است و به شناخت دقیق فرایند و استفاده مطلوب از ابزار و تجهیزات خاصی نیاز دارد.
افزون بر این، کیفیت و کمیت فیزیکی و شیمیایی پسماند از منطقه‌ای به منطقه دیگر و حتی از فصل‌به‌فصل دیگر متفاوت است. به همین دلیل نمی‌توان روش معینی را برای تولید کمپوست در شرایط و مناطق مختلف توصیه کرد. در این کتاب اصول روش‌ها و تکنیک‌های تولید کمپوست از پسماندهای شهری در مقیاس صنعتی بررسی‌شده است. به جنبه‌های اساسی و علمی تولید کمپوست که باید به‌عنوان پایه در صنایع تولید کمپوست موردتوجه قرار گیرند، پرداخته و نتایج تجربی در هر مورد بیان‌شده است.
کتاب کمپوست از پنج فصل تشکیل شده است
در فصل اول طبقه‌بندی پسماند و ویژگی‌های مؤثر در مواد اولیه ورودی به فرایندهای دفع و پردازش توضیح داده‌شده است.
فصل دوم به اصول عوامل مؤثر در تولید کمپوست پرداخته است. در این فصل ویژگی‌های فیزیکی مواد چون تخلخل نیا همگنی، دانه‌بندی، اندازه توده و وجود مواد بازدارنده در مواد اولیه موردبررسی قرارگرفته است. سیستم مختلف تولید کمپوست در فصل سوم ارائه‌شده‌اند. در این فصل روش‌های قدیمی و نوین که به‌صورت روباز و رو بسته در جهان مورد بهره‌برداری قرارگرفته‌اند، توضیح داده‌شده و ارزیابی شده‌اند.
پردازش پسماندها پیش از ورود به فرایند کمپوست سازی در فصل چهارم آمده است جداسازی مواد در ابتدای فرایند کمپوست، و آماده‌سازی مواد مناسب در تولید کمپوست استاندارد و بهداشتی و نیز تجهیزات اصلی پردازش از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند، این موارد همگی در این فصل موردبررسی قرارگرفته‌اند.
فصل پنجم با توجه به مبانی و اصول پایه که در چهار فصل گذشته کتاب بیان شد، مراحل احداث کارخانه‌های تولید کمپوست در کشور را موردبررسی قرار داده، همچنین در این فصل مراحل و اقدامات لازم برای طراحی و اجرای کارخانه کمپوست بحث شده است.
