ککینگ (CAC-ing) و عملیات قبل از برداشت قارچ
CAC-ing یا Compost added Casing به معنای اضافه کردن کمپوست قارچ اسپان ران شده به خاک است. از محاسن این عمل می‌توان به کوتاه کردن زمان ریشه دوانی قارچ در خاک و در نتیجه کاهش دوره اشغال سالن در هر دوره به مدت ۳ تا ۵ روز اشاره کرد.
وقتی میسیلیوم قارچ بدون هیچ عامل کمکی و به تنهایی بخواهد از سطح کمپوست تا به سطح خاک پوششی( به ضخامت چهار سانتیمتر) رشد کند مدت زمان حدود ۱۰-۱۱ روز نیاز است. حال اگر با اضافه کردن الیاف کمپوست پوشیده شده از میسیلیوم با میزان معین، نقاط شروع رشد میسیلومی را در خاک افزایش دهیم به مدت زمان کوتاه تری برای رشد کامل میسیلیوم در خاک پوششی نیاز خواهیم داشت. در این حالت خاک پوششی هم از سطح کمپوست و هم نقاط پراکنده در داخل و سطح خاک پوششی توسط میسیلیوم مورد تعرض قرار خواهد گرفت و نتیجه آن کاهش طول دوره کلونیزه شدن خاک توسط میسیلیوم قارچ خواهد بود.این عمل با جلو انداختن زمان رافلینگ و هوادهی ، سبب شروع زود هنگام برداشت و در نتیجه کاهش طول دوره اشغال هر دوره خواهد شد.
چگونگی اجرا ککینگ
هنگام خاک دهی بازای هر متر مربع سطح زیر کشت قارچ به میزان۳۰۰-۵۰۰ گرم کمپوست کامل کلونیزه شده توسط میسیلیوم قارچ (۱۴ تا ۱۵ روزه) به خاک پوششی اضافه و با خاک مخلوط می کنیم. کمپوست مورد استفاده برای ککینگ باید عاری از هر گونه آلودگی باشد. امروزه تولید کنندگان اسپان مایه‌ی ککینگ را نیز به صورت آماده روانه بازار می‌کنند. ۳ تا ۴ روز قبل از ککینگ، باید الیاف کمپوستی مورد نطر خرد و بطول 2 سانتیمتر برسد. طول مدت کاهش دوره با میزان کمپوست مصرفی در هر متر مربع ارتباط مستقیم دارد. یعنی با حداکثر میزان مصرف کمپوست در متر مربع ( ۳۰۰ تا ۵۰۰ گرم)حداکثر ۵ تا ۶ روز و با کاهش این مقدار با توجه به اثر کمتر بر کاهش دوره رشد میسیلیوم در خاک، مدت اشغال سالن تنها ۳ تا ۴ روزکاهش خواهد یافت.
عملیان ککینگ ضمن شروع برداشت در سالن به مدت ۵-۷ روز، موجب یک نواختی ظهور محصول بر روی بستر و کاهش خطر هجوم آفات و بیماری‌ها در سالن با توجه به کاهش دوره اشغال سالن خواهد شد. بعضا از اسپان نیز می‌توان برای ککینگ بستر استفاده کرد اما عیب این روش در این است که ،دانه‌های گندمی که در سطح خاک قرار می‌گیرند باعث جذب باکتری‌ها و قارچ های مضر و آلودگی بستر خواهند شد .
رافلینگ و ککینگ
عمل ککینگ زمان برداشت را جلو می‌اندازد ولی رافلینگ نحوه‌ی رشد میسلیوم و کیفیت باردهی را تغییر می‌دهد. رافلینگ به گونه‌ای عمیق‌تر می‌تواند مقدار میسلیوم را در خاک پوششی زیاد کند. در هر دو روش مطرح شده است که هنگام بهم زدن سطح خاک پوششی، نباید سطح بستر خیلی صاف و هموار شود. زیرا اگر سطح خاک به افشار زیاد مسطح شود موجب فعالیت باکتری‌های بی هوازی در خاک می‌شود. میسیلیوم سعی می‌کند درون حفره‌های خاک پوششی رشد کند و گره‌ها و پین‌ها در این نواحی تشکیل می‌شوند، پس با فشار روی خاک و تسطیح بستر این میکروکلیماها را از بین خواهیم برد.
نوع خاک پوششی
نوع و جنس خاک پوششی، چگونگی پخش آن روی سطح کمپوست، روی کیفیت و کمیت باردهی اثرگذار است. در طول دوره ریشه دوانی در خاک، همواره بایدمیزان رطوبت خاک، دمای کمپوست، دمای هوا و پیش روی میسلیوم را در خاک به شدت تحت نظر بگیریم. از خاکی برای سطح بستر باید استفاده شود که رطوبت آن در حد کافی و اشباع باشد تا میسلیوم در طول دوره‌ی کیس ران دچار بی آبی و خشکی نشود.
یکی ازتکنیک های مورد استفاده در ترغیب ورود سریع میسیلیوم از کمپوست به درون خاک پوششی خشک کردن سطح بستر کمپوست قبل از خاک دهی است.برای این کار کافی است نایلون روی بستر را ۱۸ تا ۲۴ قبل از روی بستر برداشته و با استفاده از هوای سیرکوله خالص و دور فن متوسط سطح کمپوست را کمی خشک کنیم.
شرایط محیطی در مرحله عمل آوری
در ابتدای مرحله‌ی زایشی، واریته های متفاوت قارچ شرایط متفاوتی نیز برای رشد طلب می کنند. اما به طور کلی یک سری ویژگی‌ها و تغییرات محیطی در بین همه قارچ ها ثابت است.
غلظت دی اکسید کربن:
غلظت مناسب دی اکسید کربن باید حدود ۱۲۰۰ تا ۸۰۰ppm رسانده شود. غلظت بیشتر آن برای باردهی مناسب نیست و برای رسیدن به این غلظت باید از تهویه‌ی مناسب و شدید در مدت زمان کوتاه استفاده کرد.
درجه حرارت:
اکثر واریته های قارچ‌های خوراکی در درجه حرارتی کمتر از چیزی که برای رشد رویشی آن‌ها لازم است تولید اندام باردهی می‌کنند. بعد شکل گرفتن اندام‌های اولیه باردهی درجه حرارت باید در حد۱۷-۱۸ درجه سانتی‌گراد نگه داشته شود.
رطوبت نسبی:
در حین عمل آوری رطوبت مطلوب باید ۸۰-۸۵% باشد. اگر هنگام باروری قارچ رطوبت در سالن بالاتر از حد معمول باشد باعث کاهش تبخیر و تعریق ازسطح قارچ‌ها می‌شود. از آن جایی که تبخیر و تعرق عامل اصلی انتقال مواد غذایی از کمپوست به کلاهک از طریق میسلیوم ها است باید رطوبت در حدی باشد که هم تبخیر و تعرق صورت بگیرد و هم سطح کلاهک کاملا قارچ خشک و فلسی نشود.
پس نباید با بالا بردن رطوبت سالن کشت جلوی تبخیر و تعریق از سطح قارچ گرفته شود. از طرفی نیز رطوبت نسبی بالا در این مرحله باعث شیوع آلودگی‌های باکتریایی می‌شود.
آبیاری:
با توجه به این مسئله که رطوبت سالن‌ها بعد از تشکیل پین ها به ۸۵% کاهش پیدا می‌کند.به طور کلی برای برداشت هر کیلو قارچ دو لیتر آب لازم است. این آب باید توسط آبیاری به محیط کشت بازگردد.
در زمانی پین‌ها کوچک هستند باید از آب یاری چشم پوشی کرد چرا که در صورت آبیاری به سرعت آسیب می‌بینند و باعث تخریب هیف ها شده و پین مردگی را به دنبال خواهد داشت.بعد از آبیاری باید تهویه شدیدی به میزان ۲ تا ۴ ساعت و با سرعت فن ۲۰ تا ۳۰ درصد بیشتر از حالت عادی انجام بگیرد تا قطرات آب روی کلاهک قارچ خشک شود. در غیر این صورت، بیماری باکتریایی سودوموناس قارچ‌ها را آلوده می‌کنند. آگاهی بر زمان و مقدار آبیاری در اثر تجربه کم‌کم به دست می‌آید.
