22 دلیل کم یا بدشکل شدن قارچ، مقاله‌ای است که به دلایل بد شکل شدن قارچ می‌پردازد. یکی از مشکلاتی که تولیدکنندگان قارچ ممکن است با آن مواجه شوند را بررسی میکند و دلایل متفاوت و متنوع آن را برمی‌شمارد.
برای رفع این مشکل که باعث افت کیفیت و معضل فروش قارچ در بازار میشود، باید دلیل ناهنجاری ظاهری قارچ را فهمید و آن را رفع نمود.
در این مقاله با هاگ به مشکلات و ناهنجاری‌هایی که میتواند یک پرورش دهنده قارچ در طی یک دوره پرورش با آن مواجه شود میپردازیم و دلایل بروز این مشکلات را بررسی می‌کنیم؛ سپس راهکارهای اصلاح و رفع آن را نیز بیان خواهیم نمود.
دلایل تغییر شکل ظاهری قارچ دکمه ای
برای تغییر شکل ظاهری قارچ دکمه‌ای دلایل مختلفی وجود دارد که در ادامه مطلب به آن اشاره شده است با ما همراه باشید تا علل و موارد این تغیرات را بررسی کنیم.
عدم رشد یا رشد ضعیف میسلیوم در مناطقی از کمپوست
اگر در مناطقی از کمپوست میسلیوم بسیار کم باشد یا اصلا وجود نداشته باشد، احتمالا به دلیل مشکل کمپوست است که کیفیت و مرغوبیت لازم را ندارد، و یا ممکن است میسلیوم مرغوبی نداشته باشیم. به طور کلی در این شرایط باید احتمالات زیر را در نظر بگیریم و برای رفع آن تلاش کنیم:
- بیماری پیتیوم (کپک سیاه کمپوست)
- وجود نماتد (کرم حلقوی)
- استفاده از کمپوست نامرغوب
- وجود آمونیاک در کمپوست
- رطوبت بیش از حد کمپوست قارچ
- سویه انحطاط
- میسلیوم با کیفیت پایین، بیمار
- دمای بیش از حد کمپوست (بالاتر از 30 درجه سانتیگراد) در مرحله رشد
رشد ضعیف و ناهموار میسلیوم در لایه پوششی
اگر میسلیوم در لایه پوششی خوب رشد نکند، دلایل آن را باید در موارد زیر جستجو نمود:
- دمای بیش از حد بالا یا پایین مخلوط
- PH کمپوست نادرست مخلوط
- اجزای مخلوط نامناسب
- اختلاط ضعیف مواد تشکیل دهنده خاک پوششی
- لایه پوششی بیش از حد مرطوب یا بیش از حد خشک
- به کاربردن خاک پوششی غیریکنواخت (ارتفاع مختلف)
- لایه پوششی که بیش از حد ضخیم (بالاتر از 6 سانتی متر)
- رشد ضعیف میسلیوم
- آلودگی کمپوست توسط قارچهای رقیب و وجود آفاتی مانند نماتد
تشکیل استروما (یک توده متراکم از هایفه)
اگر شاهد استروما در قارچ باشید، حتما باید در کیفیت میسلیومی که تهیه کردید بازنگری کنید. هرچند ممکن است شرایط محیطی و دوره رشد بیش از حد هم موثر باشد. موارد زیر را یک به یک بررسی کنید و مشکل را رفع نمایید:
- میسلیوم با کیفیت پایین
- رشد میسلیوم در یک لایه پوششی با تهویه ضعیف، با غلظت بالای دی اکسید کربن، دما و رطوبت بالا و حجم زیاد تبخیر
- دوره بیش از حد طولانی رشد میسلیوم در لایه پوششی
اگر مشکل به خاطر شرایط محیطی باشد، آن را می‌توان با تنظیم سیستم تهویه، کاهش غلظت دی اکسید کربن و کنترل دمای هوا به راحتی حل کرد.
رشد میسلیوم در لایه پوششی و ناپدید شدن آن
گاهی میسلیوم در لایه پوششی رشد میکند ولی به ناگاه ناپدید میشود و یا قارچهای بسیار ریزی جسته و گریخته در سطح پدیدار میشود. دلایل این مشکل را می‌توان عوامل زیر دانست
- بیماری ویروسی
- نماتدها
- سطح pH بیش از حد بالا
- آماده سازی نامناسب مخلوط پوششی
- آبیاری نامناسب خاک پوششی
تشکیل نشدن پین‌ها
گاهی اصلا پین‌ها تشکیل نمی‌شوند و تولیدکنندگان را کاملا نگران میکنند. در این صورت باید مشکل را در عوامل زیر جستجو کرد:
- سطح pH نامتعادل
- لایه پوششی که بیش از حد مرطوب یا بیش از حد خشک است
- محتوای اضافی منیزیم در آهک
- سطح بالای CO2
- تعداد پین نامناسب
- وجود نماتد
- بیماری ویروسی
ظهور قارچهای زود هنگام (در شروع یا هنگام پین‌گذاری )
- یک لایه پوشش نازک در امتداد لبه‌های تخت
- عدم رعایت رژیم آب و هوایی در مرحله رشد میسلیوم در کمپوست، یعنی ورود زودهنگام هوای تازه و کاهش غلظت CO2
- دمای پایین
پین های ضعیف یا ناکافی
اگر مقدار پین‌های به دست آمده کافی نباشد یا بسیار ضعیف و اندک باشند، ممکن است عوامل محیطی باعث این اتفاق شده باشند. با برطرف کردن مسائل زیر در محیط مشکل حل خواهد شد:
- پین‌گذاری ضعیف
- رطوبت کم هوا
- غلظت بیش از حد CO2
- دمای بیش از حد هوا
- سطوح پوشش آسیب دیده در هنگام آبیاری با فشار بالا
- ساختار لایه پوششی نامناسب
پین های ناهموار
گاه پین‌های به دست آمده بسیار ناهموار هستند و رشد و برداشت قارچ را با مشکل مواجه میکنند. برای پیشگیری از مواجه با این اتفاق باید موارد زیر را رعایت کرد:
- لایه پوششی غیریکنواخت (ارتفاع مختلف)
- آبیاری غیریکنواخت لایه پوششی
- آسیب‌های لایه پوشش ناشی از آبیاری با فشار (سری آبدهی نامناسب)
- توزیع غیریکنواخت هوا در سالن و در نتیجه شرایط جوی نامناسب
تشکیل پین‌های فراوان
تشکیل پین‌های زیاد هم معضل خواهد بود زیرا امکان رشد کافی برای آنها فراهم نمیشود و اندازه قارچ‌ها کوچک می‌ماند. برای پیشگیری از این اتفاق باید دمای محیط را به خوبی کنترل کرد و هوادهی را به موقع انجام داد. زیرا دلایل این رخداد عبارتند از:
- کاهش ناگهانی دمای کمپوست و دمای هوا
- لایه پوششی نازک
- هوادهی زودتر و دیرتر از موعد
پین‌های ضعیف و در حال از بین رفتن
یک موضوع نگران‌کننده پین‌های ضعیف در مزرعه قارچ است. این پین‌ها ممکن است به زودی از بین بروند و به محصول منجر نشوند. برای جلوگیری از این رخداد باید محیط را به خوبی کنترل نمود. زیرا شرایط محیطی در این اتفاق بسیار موثرند، مثلا:
- رطوبت بیش از حد
- دمای بیش از حد
- کمبود هوای تازه و سطح بالای CO2
- تغذیه ناکافی
- مقدار ناکافی رطوبت در لایه پوششی
- آبیاری نا به هنگام (بسیار زود)
- شرایط آب و هوایی نامناسب پس از آبیاری (تشکیل میعانات روی قارچ)
- بیماری ویروسی
- آلودگی شدید آفات (مگس، نماتد) یا بیماری
تشکیل پین در داخل لایه پوششی و قارچ های کثیف
اگر پین‌ها در داخل لایه پوششی قارچ رشد کنند، چیدن آنها بسیار دشوار خواهد شد. زیرا عملا همه آنها به کمپوست آلوده می‌شوند و ظاهر را بسیار کثیف و آلوده نشان می‌دهند. این مشکل باید به دلیل اشتباهات زیر باشد:
- اشتباهات در طول فرآیند پین‌گذاری (پین کردن نابهنگام)
- سطح پوششی بسیار خشک
- ترکیب خاک پوششی که در آن تکه‌های ذغال سنگ نارس روی کلاهک قارچ باقی می ماند
- روش‌های برداشت نامناسب
تشکیل و رشد قارچ به صورت خوشه ای
اگر قارچ‌ها به صورت خوشه‌ای رشد کنند، ساقه بسیاری از آنها مشترک بوده و در نتیجه برداشت آنها به صورت قارچهای مجزا ممکن نیست و محصول عملا غیر قابل استفاده است. برای رفع این مشکل باید به دو دلیل زیر توجه کرد:
- تمایل گونه به تشکیل خوشه
- دمای هوای دوره‌ای پایین در طول پین‌گذاری
تغییر شکل در ظاهر قارچ خوراکی
برای هر تولیدکننده‌ای، تغییر شکل بدنه میوه قارچ یک کابوس است. این مشکل میتواند به دلیل مسائل زیر باشد:
- کیفیت پایین، گونه بد
- مقدار بیش از حد CO2 ، شرایط آب و هوایی نامتعادل
- بیماری‌های مایکوگون (حباب تر) و ورتیسلیوم (حباب خشک)
- اثر مقدار زیاد آفت کش و سایر مواد شیمیایی
تشکیل فلس یا پوست تمساح
گاهی پوسته قارچ به جای این که لطیف و یک دست باشد، شبیه پوست تمساح فلسی شکل میشود که دلیل آن را باید در عوامل زیر دانست:
- هوای بسیار خشک
- حرکت شدید هوا با رطوبت نسبی کم
- کاستی در سیستم تامین و توزیع هوا
- تمایل گونه برای تشکیل فلس
- آسیب‌های ناشی از آفات و آفت کش ها
رویش اضافه روی کلاهک قارچ – “شانه خروس“
گاهی یک زائده روی قارچ رشد میکند که آن را بدشکل می‌سازد. این زائده ممکن است به دلایل زیر باشد:
- مصرف بیش از حد آفت کش ها
- لایه پوششی آلوده به مواد شیمیایی
- اثر اگزوز و گازهای مضر، وسایل گرمایشی، روغن دیزل، بخارات فرمالین، حل کننده‌ها، رنگ
آبشش سخت و کلاهک باز
گاهی در بعضی از گونه ها کلاهک به صورت باز تشکیل میشود و دچار اعوجاج می‌گردد که ممکن است به دلایل زیر باشد:
- حساسیت برخی از گونه‌ها
- اختلال در شرایط آب و هوایی
پایه های ضخیم، کلاهک های کوچک
اگر سطح CO2 در مرحله اولیه رشد بیش از حد بالا باشد کلاهک‌ها کوچک میشود و ساقه بیش از حد ضخیم خواهد شد
پایه‌های بلند
بعضی از بیماری‌ها باعث می‌شوند ساقه‌های قارچ بیش از حد بزرگ گردد، مثل :
- رشد مقدار زیادی قارچ به دلیل تشکیل بیش از حد پین، تجمع مقدار زیاد CO2
- بیماری مومیایی
- بیماری ویروسی
جهت افزایش اطلاعات خود در صنعت قارچ می‌توانید به مقالات دانش‌افزایی در حوزه قارچ دانشنامه هاگ مراجعه نمایید.
کلاهک توخالی و شکاف خورده
اگر موارد زیر رعایت نشود ممکن است کلاهک توخالی شود و به صورت شکاف خورده به نظر آید:
- آبیاری نامناسب
- اعمال لایه پوششی مرطوب، خشک شدن و رساندن سریع آن به سطح رطوبت مورد نیاز
کلاهک کوچک روی پایه معمولی
گاه کلاهک آن قدر ریز میشود که عملا آن را نمیتوان به بازار عرضه کرد. این مسئله به گونه قارچ مرتبط است:
- شرایط آب و هوایی نامناسب برای گونه‌های خاص
- حساس بودن برخی از گونه‌ها
قارچ های خیس یا آبکی
گاهی قارچ‌ها به نظر خیس می‌آیند، گویی مقدار زیادی آب در داخل آنها جمع شده است. این ممکن است به خاطر بیماری یا آبیاری نامناسب باشد:
- بیماری ویروسی یا باکتریایی
- نزدیکی مناطق مستعمره با تریکودرما
- دوره‌های آبیاری نامناسب
تغییر رنگ کلاهک میوه (تیره شدن)
اگر رنگ ظاهری کلاهک تیره شود به خاطر مشکلات زیر است که باید رفع شود:
- بیماری لکه‌های باکتریایی.
- بخارات فنلی
- استفاده نادرست از آفت کش‌ها
- بر هم خوردن شرایط آب و هوایی پس از آبیاری
- نشت آب از بسترهای کمپوست بالا
امیدواریم با مطالعه 22 دلیل کم یا بدشکل شدن قارچ مشکلات ظاهری قارچ را در مزرعه خود حل کنید. اگر نیاز به مشاوره بیشتر دارید به بخش مشاوره هاگ مراجعه نمایید و از متخصصان ما کمک بگیرید.
