خوردن قارچ سمی به قیمت جان تمام خواهد شد. تورج مختارپور محقق بخش تحقیقات جنگل و مراتع مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان چهارمحال و بختیاری گفت: برداشت قارچ خودرو از طبیعت بدون شناخت کامل در واقع برداشت قارچ سمی است که ممکن است به قیمت جان انسان تمام شود!
وی در خصوص قارچ‌های خوراکی موجود در چهارمحال و بختیاری اظهار کرد: بشر از زمان‌های بسیار دور با قارچ‌های کلاهک دار آشنا بوده و در جوامع مختلف بشری گونه‌های مختلف آن به عنوان غذا، دارو، مواد نیرو زا ، روان‌گردان و توهم‌زا مورد استفاده قرار می‌گرفتند.
این محقق بخش تحقیقات جنگل و مرتع مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی چهارمحال و بختیاری افزود. امروزه مشخص شده‌است کـه بـیش از ۷۰۰۰ گونه قارچ با درجات مختلف خوراکی و داروئی در دنیا وجود دارد. ۶۰ گونه در سطح تجـاری کشت و هزاران تن از فراورده‌های آن‌ها نظیر دارو، مکمل‌های غذایی و… به بازار عرضه می‌شوند. از مهمترین گونه‌های دارویی قارچ نیز پنیسیلیوم است که در تهیه پنی‌سیلین به عنوان مهمترین آنتی بیوتیک کاربرد جهانی دارد.
وی ادامه داد: قارچ‌ها سلسله‌ای از موجودات یوکاریوت (سلول‌های دارای هسته) محسوب می‌شوند که دارای اندام رویشی به نام هیف هستند و به دو صورت جنسی و غیرجنسی تکثیر پیدا می کنند. قارچ‌های خوراکی در رده‌ای از قارچ‌ها به نام بازیدیومیست‌ها قرار دارند و دارای بذرهایی به نام بازیدیوسپور هستند.
قارچ های خوراکی
مختارپور عنوان کرد: قارچ های خوراکی شامل قارچ‌هایی هستند که به‌صورت تجاری پرورش و یا به‌صورت وحشی در طبیعت وجود دارند. Agaricus bisporus که به عنوان قارچ دکمه‌ای در سایز کوچک و بزرگ تحت نام Portobello پرورش و به بازار عرضه می‌شود. از پرکاربردترین گونه‌ی قارچ در جهان است که در سالادها، سوپ‌ها و بسیاری از غذاهای دیگر بکارگیری می‌شود.
محقق بخش تحقیقات جنگل و مرتع مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی چهارمحال و بختیاری اضافه کرد: از جمله قارچ‌های طبیعی که به صورت تازه در بازارهای محلی و تجاری در دسترس هستند می‌توان به قارچ کاهی (Volvariella volvacea)، قارچ صدفی (Pleurotus ostreatus)، قارچ شیتاکه (Lentinula edodes) و قارچ انوکیتاکه (Flammulina spp.) اشاره کرد.
وی تصریح کرد: اکثر قارچ‌های بومی موجود در بازارهای محلی چهارمحال و بختیاری دارای گونه‌های متعددی هستند که بر اساس نوع میزبان و موقعیت جغرافیایی رویشگاه، نام‌های محلی متفاوتی دارند به عنوان مثال قارچ جاشیر، کما، کلوس و… علاوه بر این قارچ ها، گونه‌های زیادی از قارچ‌های خوراکی نیز در استان وجود دارد نظیر گونه‌هایی از جنس قارچ‌های دنبلان (truffle) که معمولا در جنگل‌های بلوط وجود دارد و در زیر خاک با ریشه‌های این درخت همزیستی دارد.
تخصص لازم است
برداشت قارچ دنبلان (قارچ ترافل) نیازمند تجربه و تخصص خاصی است. قارچ دنبلان از گران‌ترین قارچ‌های موجود در بازار است به همین جهت نیز اقداماتی جهت کشت و پرورش این قارچ در جهان و ایران به صورت صنعتی صورت گرفته‌است.
معمولا در روزهای بارانی در بهار و به اعتقاد افراد بومی زمان رعد و برق، رشد قارچ‌ها بیشتر می‌شود و زمان مناسب برای برداشت قارچ در طبیعت است. با توجه به بارندگی‌های مناسب در پاییز و زمستان ۱۴۰۱ و بارندگی‌های بهاره در سال جاری، شرایط رشد قارچ‌ها فراهم شده‌است. بنابراین علاوه بر رشد گونه‌های خوراکی گونه‌های غیرخوراکی و حتی سمی نیز رشد می‌کنند.
وی در قبال خوردن قارچ سمی تاکید کرد: عدم شناخت مردم از انواع قارچ‌ها می‌تواند منجر به ایجاد مشکلات و مسمومیت‌هایی شود. این مسمومیت‌ها در بعضی موارد حتی مرگ افراد را در پی خواهند داشت، لازم است درخصوص استفاده از انواع قارچ‌ها با دقت عمل شود.
برداشت قارچ از طبیعت بدون شناخت کامل
مختارپور در خصوص خوردن قارچ های سمی افزود: متخصصان قارچ شناسی عنوان می‌کنند برداشت قارچ از طبیعت بدون شناخت کامل درواقع برداشت قارچ سمی است. مقالات متعددی در خصوص شکل شناسی قارچ‌های سمی و خوراکی منتشر شده‌است ولی به هیچ عنوان مبنای علمی ندارد و تشخیص سمی و خوراکی بودن قارچ‌ها با تجربه و تخصص حاصل می‌شود.
محقق بخش تحقیقات جنگل و مرتع مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی چهارمحال و بختیاری ادامه داد. به عنوان مثال قارچ های قارچ مورل کاذب (مورل تقلبی) یا لرچل‌ها با جنس‌های Gyromitra و Helvella اکثرا سمی است. بسیار شبیه به جنس‌های morels هستند و تنها تفاوت در پایه‌های رویشی و زیستگاه این قارچ‌ها است و به همین علت به این جنس‌ها مورل‌های کاذب اطلاق می‌شود.
بسیاری از گونه‌ها برای انسان‌ها سمی هستند
وی عنوان کرد: بسیاری از گونه‌های قارچ برای انسان‌ها سمی هستند. باعث ایجاد طیف وسیعی از واکنش‌ها از جمله مشکلات گوارشی جزئی، واکنش‌های آلرژیک، توهم، نارسایی شدید اندام‌ها و مرگ می‌شوند. جنس‌هایی از قارچ‌های حاوی سموم کشنده عبارتند از Conocybe، Galerina، Lepiota و بدنام ترین آن‌ها نیز جنس Amanita است. شامل گونه‌های قارچ فرشته ویرانگر (Amaninta verna/ocreata) و قارچ آمانیتا فالوئیدس (A. phalloides) معروف به کلاهک مرگ و شایع‌ترین علت مسمومیت‌کشنده قارچ است.
مختارپور اضافه کرد: قارچ مورل کاذب (Gyromitra esculenta) گاهی اوقات به عنوان یک غذای لذیذ در هنگام طبخ در نظر گرفته می‌شود اما اگر به صورت خام مصرف شود می‌تواند بسیار سمی باشد. قارچ فلای آگاریک (Amanita muscaria) یا همان قارچ مگس نیز باعث مسمومیت‌های غیرکشنده گاه به گاه می‌شود که بیشتر در نتیجه بلعیدن به دلیل خواص توهم‌زایی آن است.
محقق بخش تحقیقات جنگل و مرتع مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی چهارمحال و بختیاری تصریح کرد. از نظر تاریخی قارچ فلای آگاریک توسط مردمان مختلف در اروپا و آسیا استفاده می‌شد. استفاده کنونی از آن برای مقاصد مذهبی از برخی گروه‌های قومی مانند قوم کوریاک در شمال شرقی سیبری گزارش شده‌است. اما در مجموع از آنجایی که تشخیص دقیق قارچ بی خطر بدون آموزش و دانش مناسب دشوار است، اغلب توصیه می‌شود که قارچ وحشی را سمی فرض کنید و از مصرف آن‌ها خودداری کنیم.
اخبار پیشنهادی: هشدار نسبت به مصرف قارچ های خودرو در فصل بهار
فصل رویش قارچ کوهی
با آغاز آب‌شدن برف‌ها در کوهستان‌های چهار محال و بختیاری رویش قارچ‌های کوهی در ارتفاعات این استان شروع می‌شود. افراد محلی مخصوصا در زردکوه بختیاری و سایر نقاط کوهستانی استان شروع به برداشت می‌کنند. مشکلات اقتصادی باعث برداشت بی‌رویه این محصول از طبیعت استان و قیمت بالای این محصول که حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان است. ایجاد بازار سیاه و قاچاق آن به روش‌های گوناگون را در پی داشته‌است.
به علت برداشت‌های غیرقانونی قارچ کوهی در چهارمحال و بختیاری آمار و میزان برداشت دقیق آن‌ها مشخص نیست. براساس تحقیقات میدانی و پرس وجو از فروشندگان محلی روزانه هر فروشنده بین ۵ تا ۱۰ کیلوگرم قارچ خوراکی به فروش می‌رساند. ادامه‌دارشدن چنین برداشتی با توجه به کاهش میزان بارش در بلند مدت، این گونه‌های بی نظیر را در معرض خطر انقراض قرار داده‌است.
محقق بخش تحقیقات جنگل و مرتع مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی چهارمحال و بختیاری خاطرنشان کرد. لازم است تحقیقات جامعی در خصوص شناسایی و پراکنش گونه‌های قارچ‌های کوهی در سطح استان انجام شود. تا توان مدیریتی واحدهای اجرایی افزایش و برنامه‌های جامعی با استفاده از مشارکت مردم محلی در جهت بهره‌برداری پایدار از آن‌ها ایجاد شود.
منبع: آفتاب نیوز
اخبار عمومی و گزارش صنعت قارچ را در هاگ بخوانید.
