شناسایی باکتری‌های مضر برای قارچ خوراکی در دانشگاه تهران

به گزارش هاگ به نقل از روابط عمومی دانشگاه تهران، پژوهش‌های تازه محققان دانشگاه تهران در آزمایشگاه باکتری‌شناسی گروه گیاه‌پزشکی دانشکده کشاورزی این دانشگاه، بر شناخت و بررسی باکتری‌های مضر برای قارچ خوراکی متمرکز شده است.

ابراهیم اسداغی، استادیار گروه گیاه پزشکی دانشکده‌های کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، درباره اهمیت این تحقیقات گفت: «در سال‌های اخیر، قارچ‌های خوراکی در کنار منابع اصلی تأمین‌کننده غذای انسان مانند گیاهان و گوشت حیوانات، بخش مهمی از رژیم غذایی انسان را تشکیل داده‌اند، چراکه فاقد چربی مضر و کلسترول، و دارای انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی، پروتئین و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند.

قارچ خوراکی همچنین یک منبع طبیعی ویتامین D است که کمتر در گوشت یافت می‌شود. از این رو صنعت تولید قارچ خوراکی رشد روزافزونی در سراسر جهان داشته است. مطالعه بر روی باکتری‌های مضر برای قارچ خوراکی، علاوه بر کمک به کاهش عوامل بیماری‌زا در سبد غذایی، به افزایش بهره‌وری صنعت تولید قارچ و همچنین حفظ امنیت غذایی کشور و ارتقا کیفی محصولات کشاورزی صادراتی کمک می‌کند.»

دکتر اُسداغی درباره نقش باکتری‌ها در افت کیفی و کمی تولید قارچ خوراکی، توضیح داد: «علاوه بر متغیرهای غیر زیستی از جمله کیفیت بستر کشت، دمای محیط و رطوبت سالن پرورش قارچ، عوامل زیستی همچون باکتری‌های همراه با بستر قارچ خوراکی نیز در میزان تولید و کیفیت محصول نقش عمده‌ای دارند. پیشنهاد میکنیم مقاله بیماری لکه باکتری قارچ را مطالعه کنید.

البته اکثر ریز موجودات (میکروارگانیسم‌های‌) همراه با بستر قارچ خوراکی بر روی کیفیت و سلامت محصول نهایی بی‌اثر هستند، اما برخی از عوامل میکروبی می‌توانند موجب اختلال یا حتی خسارت قابل توجه در روند تولید این محصول شوند. بنابراین شناسایی به‌موقع عوامل زیستی مخل در روند پرورش قارچ، کمک بزرگی به رونق تولید این محصول خواهد کرد.»

این متخصص بیماری‌های گیاهان، درباره تحقیقات جاری در آزمایشگاه باکتری‌شناسی گروه گیاه پزشکی دانشکده‌های کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران گفت: «در این مطالعه چندین ساله، طیف وسیعی از باکتری‌ها در بستر قارچ خوراکی شناسایی شده است که در ترکیب با شرایط محیطی مانند رطوبت زیاد و جریان نامناسب هوا در سالن تولید قارچ، آسیب‌زا می‌شوند.

مطابق یافته‌های این تحقیق، ایجاد تناسب بین بار میکروبی بستر تولید قارچ خوراکی، میزان رطوبت سالن و سرعت گردش هوای داخل سالن بهترین رویکرد برای کاهش خسارت ناشی از باکتری‌ها در فرایند تولید قارچ خوراکی است. همچنین انجام آزمایش‌های زیستی ساده بر روی بستر قارچ خوراکی و آگاهی از جمعیت باکتری‌های همراه با بستر قبل از شروع فرایند تولید، می‌تواند به تولیدکننده دید مناسبی برای مدیریت تأسیسات تولید قارچ بدهد.»

عضو هیأت علمی دانشگاه تهران درباره دیگر دستاوردهای این پژوهش افزود: «به صورت سنتی، این فرضیه وجود داشته است که باکتری‌های همراه با قارچ خوراکی، با باکتری‌های همراه با سبزیجات و میوه‌ها تفاوت دارد و یک گونه باکتریایی فقط می‌تواند با یکی از گروه‌های عمده موجودات زنده یعنی قارچ‌ها و گیاهان همراه باشد.

اما پژوهش‌های اخیر در آزمایشگاه باکتری‌شناسی دانشگاه تهران نشان می‌دهد که گونه‌های معدودی از باکتری‌ها توانایی رشد بر روی گیاهان (از جمله سبزیجات و صیفی‌جات) و قارچ‌های خوراکی را دارند و می‌توانند به هر دو گروه نیز خسارت وارد کنند. این نکته در علم میکروب‌شناسی منحصربه‌فرد است که یک گونه باکتری بیمارگر قادر به پرش بین دو سلسله از موجودات زنده باشد.»

این پژوهش محققان دانشگاه تهران با همکاری محققانی از دانشگاه شیراز و دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا انجام گرفته است و یافته‌های آن در قالب مقالاتی در مجلات معتبر علمی منتشر شده که از طریق پیوندهای زیر دست‌یافتنی است:

https://apsjournals.apsnet.org/doi/10.1094/PDIS-03-19-0589-FE

https://apsjournals.apsnet.org/doi/10.1094/PDIS-10-19-2176-RE

https://apsjournals.apsnet.org/doi/10.1094/PHYTO-08-22-0299-R