آشنایی کامل با قارچ جادویی آمانیتا موسکاریا (قارچ مگس)

قارچ جادویی آمانیتا موسکاریا (نام علمی: Amanita muscaria)  یا قارچ مگس که به قارچ چتر قرمز نیز مشهور است یک گونه قارچ سمی و دارای اثر روانگردان، از سردهٔ قارچ‌ مگسیان Amanita است که بومی نیم‌کره شمالی به‌ ویژه مناطق معتدل بوده و با درختان کاج و نیز با درختان برگ‌ ریز و مخروطیان گوناگونی همزیستی خوبی دارد. این قارچ در ردیف اول قارچ‌های روان ‌گردان یا قارچ های جادویی (مجیک ماشروم) جای دارد.

آرایه‌ شناسی

• فرمانرو: قارچ
• دسته: قارچ چتری
• رده: رده کلاه قارچان
• راسته:
• تیره: کشنده قارچان
• سرده: قارچ نگسیان
• نام علمی: Amanita muscaria
• مترادف: آمانیتا، پنتر ماشروم، اگریک فلای

قارچ مگس یا آمانیتا موسکاریا (نام علمی: Amanita muscaria) یک گونه قارچ سمی و دارای اثر روان‌گردان (معروف ترین مجیک ماشروم) ، از سردهٔ قارچ‌ مگسیان Amanita است که بومی نیمکره شمالی به‌ ویژه مناطق معتدل بوده و با درختان کاج و نیز با درختان برگ‌ ریز و مخروطیان گوناگونی همزیستی دارد.

حتما این قارچ را در کارتن های کودکانه یا نقاشی ها و یا حتی استیکر های دنیای موبایل و بازی های کامپیوتری دیده اید زیرا ظاهر این قارچ بطور کلی تبدیل به نماد قارچ یا ماشروم در دنیای تصویر و گرافیک می باشد. قارچ مگس همان قارچی است که در داستان‌های کودکان تصویرش را می‌کشند و احتمال می رود که منشا داستان های بابانوئل و قصه های کودکانه دیگر باشد که شاید از توهمات بعد از مصرف آن سرچشمه گرفته اند. این قارچ‌ ها را با کلاهک قرمز و دایره‌های سفید روی کلاهک به‌ راحتی می‌شود تشخیص داد (رنگ ها و طرح لباس بابانوئل هم بسیار شبیه رنگ بندی این قارچ جادویی می باشد).

به علت سمی بودن و رنگ خاص آن که به نوعی هشدار شبیه است، انسان عاقل نباید آنها را بخورد. به خاطر رنگ و ظاهر جذاب آن معلوم است که چرا بچه‌ها جذب این قارچ می‌شوند ، ولی معلوم نیست که چرا سگ‌ها و حیوانات دیگر (و گاهی هم گربه‌ها) این قارچ را دوست دارند که البته خوردن آن معمولا باعث مرگ این حیوانات می شود. مصرف این قارچ برای انسان به جز موارد نادر، معمولا باعث مرگ نمی شود اما حالت تهوع شدید و اثر روان گردانی قوی به همراه دارد که البته این حالت تهوع و توهمات بعد ار چندین ساعت از بین می رود ولی آثار روحی و روانی آن ممکن است به صورت نامحسوس و مدت زمان زیادی باقی بماند و آسیب های جدی روحی و روانی به انسان وارد نمایید به طوری که حتی امکان تغییر شخصیت فرد مصرف کننده را با گذشت زمان به همراه داشته باشد!!!

شکل ظاهری قارچ آمانیتا موسکاریا

این قارچ چتری معمولاً قرمز است، ظاهر بسیار زیبایی دارد، کلاهک آن در ابتدا کروی و محدب است که در نهایت گسترده می‌شود، دارای ساقه بلند و نسبتاً محکمی است و رنگ آن با توجه به اقلیم‌ های مختلف متفاوت است و معمولاً به رنگ قرمز، لیمویی و نارنجی دیده می‌شود که در سطح آن برجستگی‌ هایی سفید رنگ وجود دارند که گاه بر اثر باران از بین می‌روند. البته گونه های دیگری از خانواده آمانیتا موسکاریا با همین شکل ظاهری موجود است که کمی رنگ چتر و شکل آنها متفاوت است مانند سیلوسایبین کوبنسیس  معروف به (سر طلایی) و سیلوسایبین سامیلنستا معروف به (کلاهک آزادی).

آمانیتا موسکاریا یا قارچ مگس (قارچ چتر قرمز)  معروف ترین قارچ جادویی با مجیک ماشروم (مخدر و توهم زا) می باشد. البته تعدادی قارچ هم خانوده و خویشاوندان کمتر شناخته‌ شده‌ هم دارد مانند آمانیتا پانتاریا معروف به (کلاه پلنگی) که این قارچ‌ ها به‌ جای ماده‌ توهم‌ زایی مانند سیلوسایبین و سیلوسین، حاوی ترکیبات توهم‌ زای دیگری هستند که ایبوتنیک اسید و موسکیمول نام دارند. قارچ‌های موسکیمول، به ‌لحاظ زیست‌شناختی نزدیکی خیلی زیادی به برخی قارچ‌های به‌ شدت سمی خانواده آمانیتا دارند؛ مانند قارچ آمانیتا فالوئیدس مشهور به (کلاهک مرگ) که سمی ترین و کشنده ترین قارچ چتری شناخته شده است و آمانیتا اوکریتا مشهور به (فرشته نابودگر).

این قارچ عموما نسبت به خویشاوندان نزدیک خود خاصیت سمی کم‌تری دارد اما باید این تفاوت های کوچک ظاهری را کاملا یاد بگیرید زیرا اشتباه گرفتن آنها با قارچ های دیگر آمانیتا می تواند به قیمت جان انسان تمام شود!!! زیرا قارچ های خانواده آمانیتا معمولا بسیار سمی و کشنده هستند.

تاریخچه مصرف قارچ آمانیتا موسکاریا:

قارچ آمانیتا موسکاریا دارای تاریخچه نسبتاً طولانی مصرف توسط شمن های ناحیه سیبری است، دست‌ نوشته یک زندانی لهستانی در سال ۱۶۵۸ در مورد مردمان سیبری این‌ چنین است که می‌گوید آنها قارچ‌ هایی از خانواده “Fly-agaric” مصرف می‌کردند و مستی آنها چندین برابر مستی ودکا بود. شمن ها، کشیشان منطقه سیبری در قرن هفدهم بودند که برای ارتباط با جهان روحانی از قارچ جادویی چتر قرمز استفاده می‌کردند. آنها آمانیتا موسکاریا را جمع‌ و خشک می‌کردند (خشک کردن باعث کم تر شدن حالت تهوع بعد از مصرف می شود!) و در فصل زمستان آنها را بین مردم پخش می کردند. زمستان ها در منطقه سیبری برف زیادی می بارید که معمولا تا سقف خانه ها می رسید و خانه ها در برف مدفون می شدند به همین علت در آن منطقه دری بر روی پشت بام خانه ها قرار داشت که زمستان ها از آن رفت و آمد می کردند؛ شمن ها که لباس های قرمز و سفیدی می پوشیدند و ریش بلندی داشتند در زمستان ها به روی پشت بام ها می رفتند و این قارچ ها را به‌ عنوان هدیه به مردم می‌دادند. داستان بابانوئل با لباس قرمز و ریش بلند و ورود او از دودکش به خانه و آوردن هدیه در کریسمس نیز از همین جا سرچشمه می گیرد!!!

*یعنی در واقع بابانوئل ساقی ماشروم بوده!

البته مصرف قارچ های جادویی  یا مجیک ماشروم ها در بین اقوام مختلف، تاریخی چند هزار ساله دارد به طوری که حتی در برخی آثار بجا مانده از مایا ها و آزتک ها نیز نشانه هایی از مصرف آنها و ارزش بالای آنها وجود دارد. همچنین در سنگ نگاره های دوران قبل از تاریخ هم نشانه هایی از قارچ ها و تقدس آنها در بین اقوام وجود دارد و معمولا نیز از آنها برای مراسم مذهبی و رفتن به خلسه و درک و ارتباط بهتر با عوالم دیگر استفاده می شده است.

* این قارچ در ردیف اول قارچ‌های روان ‌گردان یا قارچ های جادویی (مجیک ماشروم) جای دارد.

مواد تشکیل‌ دهنده قارچ مگس

رایج‌ ترین روان‌ گردان های دسته آمانیتا ” Fly-agaric” های برجسته (آمانیتا موسکاریا) و دسته قارچ‌ های پلنگی (آمانیتا پنترینا) می‌باشند که هردوی آنها دارای اسید ایبوتنیک “ibotenic” و “Muscimol” می‌باشند که دارای تأثیراتی مانند سرخوشی و مستی هستند.

نوع مسمومیت در این قارچ‌ ها با قارچ‌ های دسته سیلوسایبین متفاوت بوده. آلکالوئید موسکارین اصلی‌ ترین عامل روان‌ گردان موجود در این دسته قارچ‌ هاست که به عوارض جانبی از قبیل تعریق زیاد و ترشح زیاد بزاق منجر می‌شود. همچنین حالت تهوع و سرگیجه نیز از دیگر عوارض مصرف این قارچ سمی (جادویی) می باشد

نحوه مصرف و تأثیرات قارچ آمانیتا موسکاریا

متأسفانه قارچ مگس حیوانات را بیشتر از انسان مسموم می‌کند و همیشه موجب مرگشان می‌شود. عامل‌های مسموم‌ کننده‌ اصلی در این قارچ موسکیمول و ایبوتنیک اسید هستند.

این دو عامل روی سیستم مرکزی عصبی اثر می‌گذارند و باعث از دست‌ رفتن هماهنگی عصبی، برآشفتگی‌ های متناوب و خواب نامنظم، دل‌ آشوبه و در بعضی موارد توهم می‌شوند.

این عوارض بعد از حدود یک ساعت آغاز می‌شود، اما به‌ ندرت به مرگ منجر می‌شود. از مهم‌ ترین خطرهایی که فرد خورنده را تهدید می‌کند رفتارهای احمقانه‌ای است که ممکن است فرد تحت تأثیر این قارچ انجام دهد. از مهمترین عوارض آن تجربه گرایی افراد مصرف که می تواند به انجام امور خطرناک منجر شود!!!

در دوران باستان از این قارچ در آیین‌های کافرانه استفاده می‌ کردند و در نتیجه افراد هم از این‌ جور رفتارهای احمقانه نشان می‌ دادند.

آثار مصرف قارچ

آمانیتا موسکاریا هم مانند دیگر مجیک ماشروم ها خشک شده و به‌ صورت خوراکی مصرف می‌شود؛ برخی مدعی هستند که آثار آن با تدخین (دود کردن یا کشیدن) نیز ظاهر می‌شود. تمامی قسمت‌ های این قارچ شامل کلاهک و پایه روانگردان است. اکثر افراد در اولین تجربه آمانیتا موسکاریا از دوزهای پایین شروع به مصرف می‌کنند، مخصوصاً در انواع تست نشده آن.

مراحل تاثیر قارچ جادویی یا مجیک ماشروم که به اصطلاح به آن تریپ ماشروم می گویندبه شرح زیر می باشد:

شروع (Onset)

شروع تأثیرات آن معمولاً آرام است و به مدت ۲ الی ۳ ساعت طول می‌کشد.

دوره (Duration)

تأثیر اصلی آمانیتا اگر به‌صورت خوراکی مصرف شود بین ۸- ۶ ساعت به طول می‌انجامد. تأثیرات بعدی آن نیز ۱ الی ۵ ساعت است.

تأثیرات (Effects)

قدرت و تأثیرات قارچ جادویی آمانیتا بطور گسترده در میان افراد و نمونه‌های مختلف آن متفاوت است. حالت تهوع و استفراغ در ساعات اولیه مصرف رایج است. احساس رضایت و جمع‌ پذیری و حالت مستی شبیه به الکل که همراه با عدم تعادل است.

معمولاً یک کلاهک کوچک تا متوسط برای اولین بار مصرف می‌شود تا قدرت و نوع عملکرد آن بررسی شود. قدرت یک آمانیتا به‌ خودی‌ خود بسیار متنوع و با توجه به فصل و مکان روییدن و شرایط رشد متفاوت است. قارچ‌ های یک منطقه در فصل‌ های مختلف سال تأثیرات متنوع و متفاوتی خواهد داشت.

لازم به ذکر است قوی‌ ترین قارچ‌ ها در اواخر مرداد ماه چیده می‌شوند، بطوریکه هرچه از شهریور به مهرماه نزدیکتر شویم ویژگی مخدر و همچنین مسمومیت قارچ‌ ها افزایش می‌یابد، در حالیکه قارچ‌ هایی که در اوایل شهریور چیده می‌شوند تأثیرات روانگردان و بصری بیشتری دارند.

موارد منع مصرف قارچ جادویی

مرگ توسط خانواده آمانیتا ممکن است، زیرا این قارچ‌ ها از دسته قارچ‌های سمی محسوب می‌شوند. البته موارد مرگ بسیار نادر است. بسیاری از مصرف‌کنندگان حالت تهوع و استفراغ را بخصوص در ساعات اولیه مصرف تجربه کرده‌اند.

خشک‌کردن و یا پختن آمانیتا به کاهش تهوع آن کمک می‌کند. مصرف آن برای کسانی که در میان تحولات احساسی و روانی در زندگی می‌باشند توصیه نمی‌شود. همچنین، درهنگام رانندگی و یا کار با ماشین‌آلات سنگین مصرف نشود!

تصاویر قارچ مگس