قارچ کامبوچا یا کامبوجا (آشنایی با خواص و مضرات + طرز تهیه)

قارچ کامبوچا (Kombucha) برای بسیاری از افراد ناشناخته است، آن را به اشتباه قارچ کامبوجا یا حتی “کامبوجیا” نیز تلفظ می کنند و یک نوشیدنی قارچی است که در اثر تخمیر چای شیرین به وجود می آید!!! یعنی در واقع نوعی کپک است که خواص دارویی زیادی دارد.

چای کامبوجا یا نوشیدنی کامبوجا، نوعی نوشیدنی فرح بخش است که به کمک گروه خاصی از خانواده باکتری‌ ها و مخمرها از چای سبز و سیاه، طی مدت‌ زمان مشخص بدست می‌آید. شما میتوانید حکم شرعی مصرف نوشیدنی کامبوجا را در آخر پست مطالعه نمائید.

قارچ کامبوچا از تخمیر چای شیرین در ظرفی دربسته پس از 4 هفته به وجود می آید؛ از این رو به آن قارچ چای نیز می گویند. لایه تشکیل شده روی سطح چای که در واقع یک کولونی از باکتری های زنده و مخمرها ست با نام SCOBY شناخته می‌شود.

از این لایه تشکیل شده(scoby) برای تکثیر و تولید نوشیدنی کامبوجا استفاده می شود و همچنین کاربرد های دارویی و خوراکی دیگر دارد، که در ادامه متن به توضیح طرز تهیه و مصرف آن می پردازیم.

 

ترکیبات قارچ کامبوچا

شاید اولین سؤالی که با شنیدن این کلمه به ذهنتان خطور کند این است که کومبوچا چیست؟ از دیدگاه برخی از مردم کومبوچا نوعی قارچ است ولیکن محققین بر این باورند کومبوچا فقط یک قارچ نیست بلکه مخلوطی از همزیستی تعدادی باکتری، قارچ و مخمرها است که در شرایطی خاص پدید می آید.

به گفته دکترمایکسنر، قارچ‌ شناس معروف، مهمترین ترکیبات قارچ کومبوچا مخمرهای گرمسیری شیزوساکارومایس پومبه، ساکارومایکودلودویگی و پیشیا فرمنتنز است.

ظاهراً مهمترین باکتری موجود در این همزیستی باکتری لزج سرکه(اسید استیک)، به نام ازتوباکترزیلینوم است، که به پیدایش توده لزج سلولزی منجر می‌شود. این قسمت‌های باکتریایی و قارچی در چای کومبوچا به وفور یافت شده و موجبات همزیستی را فراهم می‌آورند.

همچنین دکتر هملوت گلز در کتاب (نوشیدنی سالم و دارویی طبیعی از سرزمین‌های خاور دور) نام پنج باکتری فعال ازتوباکتر زیلینوم، ازتو باکتر زیلنوید، گلوکونوباکتر بلوکانیکم، استوباکتر استی(Acetobacteraceae) و استو باکتر پاستوریانوم و همچنین مخمرهای فعالی همچون شیزو ساکاروماسز پومبه، مخمرهای ناشی از اپیکولاتوس، ساکارومایکودز لودویگی، پیشیا فرمنتنز، مایکودرما و مخمرهای ناشی از تورولا را در کومبوچا ذکر نموده است.

 

 

تاریخچه کامبوجا

نوشیدنی کامبوجا یک نوشیدنی است که از شرق آسیا آمده است. بر اساس شواهد و مکتوبات تاریخی ریشه آن به 220 سال قبل از میلاد مسیح و کشور های چین یا ژاپن بر میگردد ولی بطور حتم نمی توان گفت که کدام کشور سرچشمه اصلی این نوشیدنی می باشد.

بر طبق برخی شواهد تاریخی چای کامبوچا از منطقه منچوری در چین سرچشمه گرفته است؛ از این رو به قارچ کامبوجا، قارچ منچوری نیز می گویند.

اما در برخی منابع هم ریشه آن ژاپنی اعلام شده است؛  پایه این فرضیه نیز نام کامبوچا می باشد که از زبان ژاپنی سرچشمه گرفته است، که بر طبق آن (کونبو یا کوبو – konbu یا kobu) به معنی نوعی خزه یا جلبک و (چا – cha) به معنی چای است.

این نوشیدنی از گذشته دور در شرق آسیا مصرف می شده و در طب سنتی شرقی جایگاه ویژه ای داشته است. در قرن 19 چای کامبوچا از طریق بازرگانان به روسیه رفته و در آنجا متداول شده و در اوایل قرن 20 این نوشیدنی به اروپا راه یافته و بعد از آن به آمریکای شمالی رفته و به صورت جهانی شناخته شده است.

امروزه این نوشیدنی تقریبا در تمام دنیا تولید و مصرف می شود و محبوبیت آن به شکل فزاینده ای رو به رشد است؛ بگونه ای که ارزش بازار جهانی آن در سال 2019 بالغ بر 1.67 میلیارد دلار بوده و پیش بینی می شود تا سال 2027 به 2.4 میلیارد دلار برسد.

 

خواص قارچ کامبوچا

این قارچ شگفت‌انگیز با آزادسازی آهن موجود در چای سیاه باعث افزایش هموگلوبین خون شده و انتقال اکسیژن به بافت‌ها را افزایش می‌دهد. همچنین قدرت بالای آنتی‌ اکسیدانی کامبوجا از آسیب‌های سلولی، بیماری‌های التهابی، از کار افتادن سیستم ایمنی و تشکیل تومورهای سرطانی جلوگیری می‌کند. از طرف دیگر قارچ کامبوجا به شکل مؤثری زخم‌های دستگاه گوارش را درمان می‌کند.

این قارچ خواص زیادی دارد که در ادامه به توضیح مفصل آنها میپردازیم.

 

تحقیقات پیرامون قارچ کامبوچا یا قارچ کامبوجا

قابل‌ قبول‌ ترین نتایج تحقیقی در دانشگاه امسک روسیه و در غرب توسط دکتر رودلف اسکلنر ارائه شد. در سال‌های ۱۹۶۰ نتایج تحقیقات خود را در نشریات علمی منتشر کرد که حاصل آن افزایش آگاهی درباره خواص درمانی و تقویتی کومبوچا بود.

دکتر اسکلنر کومبوچا را برای درمان بیماری‌های دیابت، فشارخون بالا، اختلالات گوارشی، دفع و همچنین رماتیسم و نقرس با موفقیت تمام به‌کار می‌برد. وی محدوده‌ی کاری خود را بر درمان سرطان متمرکز کرد و کومبوچا را در این برنامه گنجاند.

روش‌های درمانی او چندان با توفیق همراه بود که بیشتر پزشکان به پیروی از او پرداختند زمانی که استفاده از کامبوچا برای درمان بیماران سرطانی توسط دکتر ورونیکا کارکارستنز، همسر رئیس‌ جمهور اسبق آلمان علنی شد، چای کامبوچا به‌ صورت داروی شفابخش پرطرفداری درآمد.

دکتر اسکلنر و دکتر کارستنز چای کومبوچا را به‌عنوان مکملی بر سایر درمان‌ها به بیماران سرطانی خود توصیه کردند همچنین هنگامی رونالد ریگان رئیس‌جمهور اسبق ایالات‌متحده دچار سرطان شده بود توسط گونتر فرانک، محقق و نویسنده معروف از طریق مطالعه زندگی‌نامه الکساندر سولژنیتسین (نویسنده معروف روسی شفا یافته از سرطان روده توسط کومبوچا)، با قارچ کومبوچا آشنا شده است.

پزشکان متوجه شدند که با مصرف این نوشیدنی سرطان سولژ نیتسین در همان حد متوقف شد و آن را برای ریگان آورده و ازاین‌رو بود او توانست دوره ریاست جمهوری خود را به‌ سلامت به‌ پایان برساند.

امروزه این قارچ در اروپا و آمریکا بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد تا جایی که در آمریکا انجمن استفاده‌ کنندگان از قارچ کومبوچا تأسیس‌ شده است.

خواص درمانی قارچ کامبوچا

اگرچه کومبوچا نوعی قارچ است اما در واقع به شکل نوشیدنی مورد مصرف قرار می‌گیرد، یک نوشیدنی ساده که ترکیبی است از چای معمولی و شکر که با استفاده از قارچ کومبوچا تخمیر شده و ساختار شیمیایی آن تغییر نکرده است.

پژوهش‌ها نشان می‌دهد که نوعی آنتی‌ بیوتیک قوی در ترکیب قارچ کومبوچا وجود دارد که وجود آن باعث دفع مواد زائد و سموم بدن می‌شوند.

به عقیده پزشکان این مواد در فرایند شیمیایی بدن نقش مهمی ایفا می‌کنند آنها معتقد هستند چای کومبوچا یک ماده غذایی مکمل به‌حساب می‌آید که مصرف آن سیستم دفاعی بدن را تقویت کرده و موجب جلوگیری از بیماری‌ها می‌شود.

صدها سال است که مردم آسیا یا چای کومبوچا می‌نوشند، زیرا مصرف این نوشیدنی به‌عنوان داروی طبیعی در مقابله با خستگی سستی، کشش‌های عصبی، علائم اولیه پیری، سختی رگ‌ها و عروق، تنبلی روده‌ها (رافع یبوست)  و نقرس، فلجی بدن (MS) روماتیسم، هموروئید و دیابت نتایج حیرت‌انگیزی داشته است.

کامبوچا و سلول های سرطانی

کومبوچا رشد سلول‌های سرطانی را متوقف می‌سازد. برخی از خواص دیگر قارچ نچوریایی (کومبوچا) بر مصرف‌کنندگان:  کاهش چین‌وچروک پوست، برطرف نمودن لکه‌های قهوه‌ای روی دست‌ها، و صورت، موجب افزایش خاصیت رطوبت پذیری روی پوست، رفع جوش‌ها و کورک‌ها، جلوگیری از برخی از سرطان‌ها (سرطان روده و…)، برطرف‌کننده ناراحتی‌های عضلانی در شانه و گردن، در رفع برونشیت و سرفه‌های آسمی در مدت 2 تا 3 روز، کمک به دفع مزاج بلغمی کودکان، سبب بهبود حساسیت اعصاب دردناک با ضعف اعصاب، در ناراحتی‌های کلیوی شانه را پاک و التیام‌بخش کولیت و سایر دردهای  دستگاه گوارش، برای درمان آب‌مروارید و سایر تغییرات قرینه مؤثر است و دید چشم را افزایش می‌دهد.

همچنین در درمان ناراحتی‌های قلبی، درمان تصلب شرایین و فشارخون کاهش میزان کلسترول خون، نرم کردن رگ‌ها، افزایش  جریان خون باعث لاغر شدن و کنترل وزن، کاهش بی‌خوابی، افزایش فعالیت کبد و درمان نارسایی‌های کبد و کلیه، میزان قند خون را تنظیم کرده و سبب افت ناگهانی قند خون در افراد دیابتی نمی‌شود و مصرف روزانه در مدت ۱۰۰ روز سبب کاهش اوره شده و اثر شگفت‌انگیزی بر پوست سردرد از تاسی سر جلوگیری و موها را ضخیم و سیاه می‌کند.

(حتی موهای سفید شده)،  کنترل بیماری ایدز، ام‌اس و دیابت، سبب درمان رماتیسم، خستگی و ناراحتی‌های مفاصل، کاهش گرگرفتگی در طی دوران یائسگی، درمان ناتوانی جنسی، بهبود بیماری آرتروز، دوپینگی بدون ضرر برای ورزشکاران، اکسیر طول عمر و بسیاری بیماری‌های دیگر می‌شود.

قارچ کامبوچا و درمان بیماری های گوارشی

داروهای غیر آستروئیدی ضد التهابی ( NSAIDs) برای روده‌ها مشکل آفرین هستند و منجر به سمی شدن محیط روده می‌شوند، علاوه بر این  موضوع  اغلب داروهای ضد التهابی باعث بروز انواع اختلالات معده مثل زخم معده می‌شوند.

برای مثال، ایندومتاسین که یکی از معروف‌ترین داروهای این گروه است باعث اختلال در گردش خوش می‌شود و بعد از مختل کردن آن به بافت‌های مخاطی معده آسیب می‌رساند.  تحقیقات جدید به تازگی روشن کرده‌اند که قارچ کامبوجا به شکل مؤثری باعث بهبود زخم‌های دستگاه گوارش می‌شوند.

متخصصان می گویند این قارچ‌ها بهتر است به شکل چای و یا دم نوش استفاده شوند. این چای از ترکیبات مخاطی معده مراقبت می‌کنند. فعالیت‌های آنتی‌اکسیدانی این چای از پوشش داخلی معده نیز مراقبت می‌کند. کامبوجا این ماده‌ی فوق‌ العاده اسید معده را کاهش می‌دهد.
در واقع تأثیر دارویی این چای تفاوتی با داروی امپرازول ندارد.

 

قارچ کامبوچا، اکسیر حیات بخش

علاوه بر این قارچ کومبوچا عاملی مؤثر در جلوگیری از سکته‌ های قلبی شناخته‌ شده و به اعتقاد پزشکان که اثرات این قارچ را بر روی افراد مختلف مورد مطالعه قرار داده‌اند؛

کومبوچا همان اکسیر حیات بخشی است که دستیابی به آن همیشه آرزوی بشر بوده است زیرا مصرف آن از ریزش موها، چین‌وچروک پوست و سخت شدن رگ‌ ها، مفاصل و عضلات که از علائم بالا رفتن سن و پیری است جلوگیری می‌کند.

درواقع با مصرف کومبوچا طول دوران جوانی افزایش می‌یابد و زمان پیری دیرتر فرامی‌رسد. پژوهشگران و پزشکان برای اثبات این نظریه به طول عمر افراد در مناطقی که در آنجا به‌طور سنتی قارچ کومبوچا به‌صورت محلول در نوعی نوشیدنی استفاده می‌شود اشاره می‌کنند.

آنها گفتند: بسیاری از کسانی که در مناطق کوهستانی قفقاز یا مناطق روستای سیبری مانند یاکوتا در اوکراین، تبت یا اسپانیا زندگی می‌کنند بیشتر از یک صدسال سن دارند و یکی از دلایل این طول عمر استفاده از قارچ کومبوچا است؛ البته پزشکان این موضوع را نادیده نمی‌گیرند که شرایط اقلیمی و ژنتیک نیز در این مورد نقش عمده‌ای دارد.

کامبوجا و کمک به متابولیسم بدن

کامبوجا حتی می‌تواند به تنظیم متابولیسم کمک کند. آزمایش این نوشیدنی روی حیوانات نشان می‌دهد که این چای با افزایش محدودیت کالری منجر به کاهش وزن می‌شود. از دیگر خواص این ماده با ارزش، می‌توان کمک کردن به کاهش سطح قند خون اشاره کرد.

کامبوجا آسیب‌ هایی را که براثر آلودگی‌ های محیطی به کلیه‌ها وارد شده رفع می‌کند و می‌تواند برای افرادی که از نارسایی کلیوی رنج می‌برند مفید باشد. این چای همچنین برای جلوگیری از انباشت توده کلسیم در کلیه‌ها مفید بوده و از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری می‌کند

گفتنی است آنتی‌ اکسیدان‌های موجود در چای کامبوجا به احیاء و بازسازی دیواره سلولی رگ‌های خونی کمک می‌کند. از نوشیدنی این ماده مغذی برای جلوگیری از سردرد و سرگیجه‌های ناشی از فشارخون بالا توصیه‌شده است.

این ترکیبات در سردردها و اضطراب به کمک سیستم عصبی آمده و از بروز حملات صرع جلوگیری می‌کنند این نوشیدنی همچنین سبب بهبود التهاب مفاصل و علائم روماتیسم و نقرس می‌شود.

کامبوچا برای تقویت سیستم ایمنی بدن

بر اساس عقاید محققان در طب سنتی کامبوچا یا کامبوجا به دلیل روند تخمیر و ترکیباتی مانند اسید استیک، یک آنتی‌ بیوتیک طبیعی محسوب می‌شود و محیطی فراهم می‌کند که از رشد باکتری‌های آسیب‌ رسان پیشگیری می‌کند.

 

اسید هیالورونیک نوشیدنی کامبوجا اکثیر جوانی

ایجاد مکانیزم حمل مواد مغذی ضروری از جریان خون به سلول‌های پوستی آب‌رسانی به پوست با مکانیسم ترکیب شدن با مولکول‌های آب به‌ عنوان یک بالشتک در برابر آسیب‌های مکانیکی و شیمیایی با گذر زمان به دلیل پروسه طبیعی پیر شدن یا به دلیل تماس با عوامل محیطی از قبیل آلودگی هوا و تابش آفتاب، بخشی از ذخیره طبیعی اسید هیالورونیک بدن تجزیه و تخریب می‌شود.

تحقیقات بعدی در مورد نوشابه کومبوچا نشان داد که اثرات این نوشیدنی تخمیر شده بسیار بیشتر از چیزی است که شناخته‌ شده است پژوهش‌های انجام‌ شده وجود مقدار زیادی اسید گلوکورونیک در ترکیبات آن را نشان داد.

این اسید در آزمایشگاه و بطور مصنوعی قابل‌ تولید نیست، اما کبد یک انسان سالم قادر است که آن را تولید کند این اسید در بدن انسان به‌ عنوان یک پادزهر عمل می‌کند و قادر است تأثیر تمامی سمومی را که توسط میکروب‌ های بیماری‌ زا در بدن تولید می‌شود را از میان ببرد و از طریق سیستم دفع آنها را از بدن خارج سازد.

دیگر خواص قارچ و نوشیدنی کامبوجا

1. کمک به هضم مواد غذایی مانند پروتئین‌ها، چربی‌ها و قندها  و همچنین بهبود بیماری های گوارشی
2. میزان چربی خون (کلسترول) را پایین می‌آورد
3. جلوگیری از سرطان معده و سرطان روده
4. از پیدایش نشانه‌های نامطلوب یائسگی جلوگیری می‌کند
5. آب‌ مروارید را درمان می‌کند
6. ناهنجاری‌های قلبی را درمان می‌کند
7. اختلالات بی‌خوابی را از بین می‌برد
8. بازکننده عروق
9. دیابت را درمان می‌کند
10. موها را سایه کرده و از ریزش آنها جلوگیری می‌کند
11. از تولید سنگ مثانه و ناراحتی‌های کبدی پیشگیری می‌کند
12. بواسیر را درمان می‌کند
13. چین‌ و چروک‌ها را تقلیل می‌دهد
14. ماهیچه‌های پا را تقویت و ورم مفاصل (آرتریت) را درمان می‌کند
15. درمانی برای آبله و زونا
16. درمان ترشح غدد عروقی پا
17. درمان انواع آبسه

---

کامبوجا یک نوشیدنی جهانی

 

قارچ کامبوچا و موقعیت جهانی و خواص درمانی آن

به اعتقاد محققان ۳۵ درصد سرطان مربوط به فاکتورهای رژیمی است و به دلیل اینکه نوشابه کومبوچا سبب بهبود سیستم گوارش می‌شود به‌ عنوان یک فاکتور مثبت در درمان سرطان دستگاه گوارش شناخته‌شده است اکثر مردم دنیا ادعا دارند که نوشابه کومبوچا سبب رهایی آنها از دردهای فیزیکی می‌شود.

با توجه به اینکه نوشابه کامبوچا یک نوشیدنی مغذی و نشاط آور است و تاکنون تنها منبع غذایی شناخته شده‌ای بوده که حاوی اسید گلوکورونیک است.

اسید گلوکورونیک نقش مهمی در سم زدایی بدن توسط کبد دارد و با توجه به این مسئله که امروزه مردم در شرایط آلودگی شدید محیط زیست زندگی می‌کنند، غذاهای آلوده به مواد شیمیایی الکل، توتون، مواد غذایی کنسرو شده، غذاهای مانده، آب و گیاهانی که از طریق کود دهی شیمیایی و مواد دیگر آلوده شده‌اند، بار سنگینی را به کبد تحمیل می‌کند و این درحالی است که بخشی از مواد دارویی از جمله جیوه‌ای که در مواد دندانپزشکی وجود دارد بر ادامه مسئول مسمومیت‌های داخلی بدن می‌افزاید و به دلیل عدم توانایی کبد در تولید اسید گلوکورونیک به اندازه کافی، آلودگی‌های ایجادشده در بدن سبب بروز بیماری‌های مختلف و مهلک می‌شود.

علاوه بر آن اسید گلوکورونیک موجود در این نوشیدنی که در اثر تخمیر ایجاد می‌شود برای ساخت پلی ساکارید های مهم مانند اسید هیالورونیک یا (اسید هیالورونیک) به‌کار می‌رود که وجود آن برای اتصال بافت‌ها مفید است.

هیالورونان (همچنین به نام اسید هیالورونیک یا هیالورونات  یا HA ) گلیکوز آمینو گلیکان آنیونی به‌طور گسترده‌ای توزیع‌شده در سراسر بافت همبند اپی تلیالی و عصبی بوده و ممکن است جلوگیری از پیشرفت برخی از تومورهای بدخیم باشد.

همچنین اسید هیالورونیک یک ماده طبیعی است که در همه موجودات زنده وجود دارد غلط‌های زیاد این ماده در بافت همبند و در مایع اطراف چشم وجود دارد این ماده همچنین در غضروف، مایع مفصلی و در بافت همبند پوست یافت می‌شود در بافت پوستی اسید هیالورونیک یک ماده ژله‌ای است که فضای بین کلاژن و فیبرهای الاستین را پر می‌کند.

چه کشورهایی از کامبوچا استفاده می‌کنند؟

امروزه کومبوچا به‌ عنوان یک نوشیدنی فرح‌ بخش باسابقه چند صد ساله، بطور وسیع در سطح جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

علیرغم این اقبال عمومی اطلاعات منتشر شده در رابطه با آن بسیار محدود و اکثراً عوامانه است در حال حاضر چای کومبوچا که بعضی‌ها منشاء آن را چین و بعضی دیگر مصر یا ژاپن می‌دانند موضوع بسیاری از گفتگوها شده است و برخی به آن چای قارچ معجزه‌ آسا می‌گویند آنچه در معتبرترین منابع ذکر شده است حاکی از این است که قارچ مربوط به کومبوچا ۲۲۰ سال قبل از میلاد در منطقه منچوری واقع در شمال کشور چین مصرف‌ میشده است و سپس از راه خطوط بازرگانی و بازرگانان به کشور روسیه و کشورهای اروپای شرقی راه یافته و در آنجا عمومیت جهانی پیدا کرده است.

قبل از جنگ جهانی اول استفاده از کومبوچا بسیار رواج پیدا کرده بود ولی در زمان جنگ جهانی به دلیل قحطی و کمبود مواد غذایی از جمله چای و شکر (محیط کشت کومبوچا) از رواج افتاد در سال‌های ۱۹۲۰ محققین بررسی خواص قارچ جادویی را آغاز کردند گزارش‌های بیشتری درباره وجود آن منتشر شد؛ تحقیقات آنها با آغاز جنگ جهانی متوقف شد.

در سال‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ کومبوچا مجدداً به‌ عنوان پادزهری در برابر عادات غلط تغذیه به شهرت رسید. رسانه‌های غربی نیز موضوع کومبوچا را مطرح کردند به‌عنوان نمونه از کارگاساک در روسیه گزارش‌هایی درباره مردمی که عمر زیادی می‌کردند، واصل شد و آن را به مصرف چای کومبوچا نسبت دادند و به همین دلیل کومبوچا را چای کارگاساک نیز می‌نامند.

 

قارچ کامبوچا یا کامبوجا در ایران

خواص درمانی قارچ کومبوچا اثبات‌ شده و این قارچ می‌تواند برای درمان بسیاری از بیماری‌ها مؤثر باشد.

چند سالی است که قارچ کومبوچا از روسیه به کشور ما نیز راه پیدا کرده و در بعضی نقاط از آن استفاده می‌شود. البته به تازگی در ایران نیز این قارچ را پرورش می دهند.

گروهی از پزشکان و پژوهشگران بر اساس شواهد و آزمایش‌هایی بر روی قارچ کومبوچا انجام و اعلام نمودند که این قارچ به دلیل ترکیبات خاص و دارا بودن اسید گلورونیک نه تنها مانع از سرطانی شدن سلول‌ها می‌شود، بلکه رشد سلول‌های سرطانی را نیز متوقف می‌سازد.

---

طرز تهیه نوشیدنی کامبوجا در خانه

در اینجا میخواهیم به شما آموزش دهیم که چگونه می توان نوشیدنی یا چای کامبوچا را در خانه تهیه کرد. از آنجاییکه این نوشیدنی تخمیری است، ترجیها از ظروف شیشه ای استفاده کنید و همه چیز از جمله تجهیزات و دستان خود را کاملا تمیز و بهداشتی نگه دارید.

تهیه نوشیدنی یا چای کامبوچا شامل 3 مرحله می باشد:

1. ساخت SCOBY (1 الی 4 هفته)
2. تخمیر اول تهیه چای کامبوچا ( 6 الی 10 روز)
3. تخمیر دوم کربناته کردن نوشیدنی کامبوجا (3 الی 10 روز)

 

مرحله اول: ساخت SCOBY

اولین مرحله درست کردن کامبوجا تهیه لایه اسکوبی است، که در ادامه به شرح آن میپردازیم.

مواد لازم برای تهیه چای کامبوچا

• 7 فنجان یا (1.6 لیتر) آب
• نصف فنجان (100 گرم) شکر سفید
• 4 عدد چای کیسه ای ساده (از چای سبز نیز می توان استفاده نمود)
• 1 فنجان (240 میلی لیتر) کامبوچا غیرپاستوریزه و بدون طعم
• یک ظرف شیشه ای بزرگ (باید حداقل 3.7 لیتر را در خود جای دهد)
• پارچه یا دستمال کاغذی ضخیم یا فیلتر قهوه
• کش لاستیکی یا نخ کنفی محکم
• قابلمه بزرگ برای آب جوش

 

طرز تهیه اسکوبی کامبوجا:

ابتدا باید مقداری چای شیرین درست کنید و اجازه دهید تا خنک شود و به دمای اتاق برسد. اما چند نکته مهم در درست کردن چای شیرین وجود دارد که به شرح زیر میباشد:

• استفاده از چای سیاه یا چای سبز بلامانع است زیرا هر کدام نوشیدنی کامبوچا با طعم و رنگ متفاوت را حاصل می کنند.
• حتما باید از چای سیاه یا سبز بدون طعم و افزودنی استفاده نمایید. زیرا رنگ ها یا طعم دهنده های موجود در چای های فراوری شده باعث تخمیر اشتباه و فساد یا سمی شدن نوشیدنی کامبوجا می شوند. مثلا چای ارل گری حاوی روغن ترنج است و باعث فساد نوشیدنی میگردد.
• ترجیها از چای سیاه استفاده نمایید زیرا قارچ کامبوچا در چای سبز با سرعت کمتری رشد می کند و ممکن است اسکوبی خوبی بدست نیاورید. (بهتر است در مراحل بعد از چای سبز استفاده کنید)
• ترجیحا از چای کیسه ای استفاده کنید تا نیاز به صاف کردن نوشیدنی نداشته باشید. زیرا وجود برگ (تفاله) چای در نوشیدنی باعث ایجاد کپک می شود.
• دقت کنید که چای باید حتما شیرین باشد زیرا باکتری ها از قند موجود در چای برای تغذیه و تخمیر استفاده می کنند. همچنین توجه داشته باشید که از موادی مانند شکر قهوه ای، عسل یا پودر قند استفاده نکنید زیرا موادی در خود دارند که سبب فساد نوشیدنی یا تخمیر اشتباه و تولید سم در نوشیدنی می شوند.

 

ابتدا آب را در قابلمه جوش آورده و شکر را در آن حل کنید؛ سپس کیسه های چای را به آن اضافه کرده و اجازه دهید تا دم بکشد. حالا صبر کنید تا محلول خنک شده و به دمای اتاق برسد.

حالا چای خنک شده و به دمای اتاق رسیده را در ظرف شیشه ای بریزید و محلول کامبوچا را به آن اضافه نمایید.

*** دقت کنید که حتما از ظرف شیشه ای (یا سرامیکی) استفاده نمایید زیرا ظروف فلزی ممکن است با اسیدی بودن محلول کامبوجا واکنش نشان دهند و علاوه بر سمی شدن نوشیدنی ظرف نیز آسیب می بیند و در اکثر موارد اسکوبی تشکیل نمی شود. ظروف پلاستیکی ممکن است به شما اسکوبی تحویل بدهد ولی واکنش مواد پلاستیک با محلول سبب آزاد شدن مواد مضر از پلاستیک و تجمع باکتری های مضر در اسکوبی خواهد شد. علاوه بر این استفاده از ظروف شیشه ای باعث می شود تا بهتر بتوانید روند آماده شدن نوشیدنی و تشکیل scoby را در سطح مایع زیر نظر داشته باشید.

 

 

حالا درب ظرف را با چند لایه پارچه ، به صورت محکم ببندید و پارچه ها را با کش یا نوار لاستیکی محکم کنید.

• دقت کنید که برای تخمیر و تشکیل اسکوبی نیاز به اکسیژن می باشد؛ پس فقط برای بستن درب ظرف از چند لایه پارچه استفاده کنید تا اکسیژن بتواند از آن عبور کند. هرگز از درب های آماده ظروف استفاده نکنید یا با استفاده از نایلون درب ظرف را نبندید زیرا مانع ورود هوا خواهد شد.

سپس ظرف را در جایی تاریک، ساکن و دمای اتاق (70-75 درجه فارنهایت یا 21-24 درجه سانتیگراد) را به مدت 1 الی 4 هفته قرار دهید تا زمانی که به اندازه حداقل 0.5 سانتیمتر SCOBY روی آن تشکیل شود.

• تخمیر در دماهای گرمتر کمی سریعتر و در سرما کمی کندتر انجام می شود.

 

تخمیر مرحله اول:

مواد لازم

• 14 فنجان آب (3.3 لیتر)
• 1 فنجان شکر سفید (200 گرم)
• 8 کیسه چای سیاه یا سبز یا انواع چای های طعم دار و میوه ای
• 2 فنجان (480 میلی لیتر) کامبوچای بدون طعم (از نوع قبلی یا کامبوچای غیرپاستوریزه و بدون طعم خریداری شده )
• 1 عدد اسکوبی قارچ کامبوچا (آماده شده از مرحله قبل)
• یک ظرف شیشه ای یا سرامیکی بزرگ  (باید حداقل 1 گالن (3.7 لیتر) را در خود جای دهد)
• پارچه محکم بافته شده (فیلتر قهوه، دستمال کاغذی ضخیم)
• کش لاستیکی یا نخ محکم
• قابلمه بزرگ برای آب جوش

طرز تهیه:

در مرحله قبل ما اسکوبی را درست کردیم و حالا در این مرحله است که میخواهیم نوشیدنی کامبوجا را درست کنیم. ابتدا آب را جوش آورده و با ان چای شیرین درست کنید؛ سپس صبر کنید تا چای شما سرد شود و به دمای اتاق برسد.

حالا در ظرف خود را که در مرحله قبل در آن اسکوبی را ساختید، باز کنید و به دستان تمیز و یا وسیله ای تمیز اسکوبی (لایه تشکیل شده روی مایع) را به آرامی بردارید و درون پشقابی تمیز قرار دهید.

سپس به اندازه 2 لیوان از مایع درون ظرف که اسکوبثی در آن رشد میکرد را برای استارتر(مخمر) کامبوجا نگه دارید و باقی را دور بریزید. (اسیدی بودن این مایع زیاد است و برای نوشیدن مناسب نیست چون مزه به شدت ترشی خواهد داشت)

حالا چای شیرین جدیدی که درست کردید را درون ظرف بریزید و استارتر خود را به آن اضافه نمایید. ( این استارتر می تواند از همان محلول قبلی باشد یا جداگانه خریداری شده باشد)

حالا اسکوبی را به آرامی به ظرف برگردانید و سعی کنید تا در روی مایع بماند (اگر اسکوبی در مایع پایین رفت اشکالی ندارد و مشکلی پیش نخواهد آمد).

حالا دوباره درب ظرف را با پارچه و کش ببندید و مانند مرحله قبل آن را در جایی ساکن و تاریک با دمای متوسط قرار دهید.

مایع را به مدت 6 الی 10 روز به حال خود بگذارید تا تخمیر شود.

 

چند نکته مهم در مورد تخمیر در مرحله اول:

• در این مرحله برخلاف مرحله قبل می توانید از چای های طعم دار و میوه ای استفاده نمایید و مشکلی پیش نخواهد آمد.
• هنگامی که قطر لایه های اسکوبی از 1.5 سانتیمتر بیشتر شد می تواند مقدار بیشتر را بردارید و برای آماده کردن یک ظرف نوشیدنی دیگر از آن استفاده نمایید. (همچنین اسکوبی مصارف دیگری هم دارد که در ادامه مطلب به بیان آن می پردازیم)

 

تخمیر مرحله دوم:

این مرحله شاید سرگرم کننده ترین مرحله برای درست کردن نوشیدنی کامبوجا باشد زیرا در این مرحله است که می توانید طعم دلخواه خود را برای نوشیدنی درست کنید.

جادوی واقعی در این مرحله اتفاق می افتد؛ اینجا جایی است که می‌توانید با طعم‌های شیرین و مزه های میوه‌ای بازی کنید که نه تنها طعم کامبوچای خانگی شما را بهتر از آنچه در فروشگاه خریداری می‌کنید، می‌سازد، بلکه به باکتری‌ها این قدرت را می‌دهد که نوشیدنی کربناته (گازدار) کنند.

مواد لازم

• نوشیدنی کامبوچای خانگی بدست آمده از اولین مرحله تخمیر
• شیرین کننده (آب میوه، عسل یا شکر) به اندازه یک قاشق به ازای هر فنجان نوشیدنی
• بطری شیشه ای با درب بسیار محکم هوابند برای نگه داشتن گاز متساعد از نوشیدنی

طرز تهیه:

ابتدا اسکوبی را از روی مایع برداشته و به بشقابی انتقال می دهیم(اسکوبی را دور نیندازید بلکه می توانید از آن برای درست کردن نوشیدنی بیشتر استفاده نمایید و همچنین کاربردای خوراکی دیگر دارد که در ادامه آنها را بیان می کنیم). حالا آب میوه یا میوه له شده و طعم دهنده های دیگری که دوست دارید را به نوشیدنی اضافه کنید. سپس نوشیدنی را صاف کرده و آن را با قیف درون بطری های شیشه ای بریزید و درب آنها را محکم ببنید.

حالا بطری ها را درجایی ساکن و تاریک قرار دهید و 3 الی 10 روز بگزارید تا بمانند.

قبل از سرو کردن آن را در یخچال قرار دهید زیرا سرما تخمیر را متوقف می کند. تبریک میگویم نوشیدنی شما آماده سرو است.

 

در انتها چند نکته را یادآوری می کنیم.

• باید مراقب باشید تا دمای محیط خیلی گرم نباشد زیرا گرما باعث سرعت بیشتر تخمیر و گازدار شدن زیاد نوشیدنی می شود و ممکن است شیشه شما یا درب آن بترکد.
• برای کنترل میزان گاز کمی از نوشیدنی را در یک بطری پلاستیکی بریزید و کنار بقیه بطری های شیشه ای قرار دهید؛ اگر دیدید بطری پلاستیکی خیلی تحت فشار است و ورم کرده، برای مدت کوتاهی کمی درب بطری های شیشه ای را باز کنید تا مقداری از گاز خارج شود.
• هرچه نوشیدنی شما شیرین تر باشد عمل تخمیر با سرعت بیشتری انجام می شود و گاز بیشتری متساعد می شود. (باکتری ها از قند موجود در نوشیدنی تغذیه میکنند) هرچه زمان بیشتری برای تخمیر سپری شود نوشیدنی ترش تر و گازدار تر و شیرینی آن کمتر خواهد شد. (میزان گاز و طعم را به دلخواه خود تنظیم کنید)

 

---

آیا می توان SCOBY قارچ کامبوچا را خورد؟

سوالی که شاید برای خیلی ها وجود داشته باشد این است که ” آیا لایه تشکیل شده روی نوشیدنی کامبوجا خوردنی است؟ ”

 

SCOBY چیست؟

SCOBY مخفف عبارت Symbiotic Culture Of Bacteria and Yeast می باشد به معنی ” کشت همزیستی باکتری و مخمر” یعنی به نوعی یک مزرعه کوچک از میکروارگانیسم‌های زنده می باشد یا یک کلونی زنده از باکتری های خوب و مخمر است.

اسکوبی کامبوجا از مواد زیر تشکیل شده است:

• 18 درصد پروتئین
• 12 درصد فیبر خام
• 4 درصد فسفر
• 6 درصد کلسیم
• آب (درصد باقیمانده)

پس با توجه به مواد تشکیل دهنده آن می توان سوال “آیا اسکوبی کامبوچا خوردنی است؟” را اینچنین پاسخ داد؛ بله !!!

 

روش های خوردن یا مصرف اسکوبی کامبوچا:

اسکوبی کامبوجا ظاهر ژله مانند خوب و اشتها برانگیزی دارد و همچنین مواد معندی خوبی را نیز در خود جای داده و فوایدی برای سلامتی نیز دارد. از این رو به روش های خلاقانه و گوناگونی به عنوان خوراکی مصرف می شود.

طعم اسکوبیقارچ کامبوچا به دلیل خاصیت اسیدی که در حین تخمیر نوشدنی به وجود میاید کمی ترش است و شاید به مذاق هرکسی خوش نیاید؛ از این رو معمولا آن را فراوری می کنند و سپس مصرف میل می کنند.

چند نمونه از روشهای پیشنهادی مصرف خوراکی اسکوبی کامبوجا به شرح زیر می باشد:

• خورد کردن و ریختن آن در سالاد
• برخی آن را خشک کرده و مانند برگه یا میوه خشک می خوردند
• ریز و له کردن آن و مخلوط کردن با میوه های دیگر برای درست کردن لواشک
• خورد کردن و سپس باربیکیو کردن آن به همراه چاشنی های مختلف (در این حالت بافتی شبیه به گوشت به خود میگیرد)
• خورد کردن و سرخ کردن آن در کنار سبزیجات دیگر به عنوان دورچین غذا
• درست کردن مربای کومبوچا
• درست کردن آبنبات ژله ای

البته شما هم می توانید روش خلاقانه خود را برای مصرف خوراکی اسکوی کامبوجا داشته باشید.

 

---

 

عوارض قارچ کامبوجا

بر طبق تحقیقات عوارض جانبی مربوط به مصرف قارچ کامبوچا نادر است، اما نکات و مواردی وجود دارد که لازم است ذکر شود.

این نوشیدنی حاوی مقدار بالای پروبیوتیک ها است به این معنی است که نوشیدن بیش از حد می تواند منجر به ناراحتی دستگاه گوارش (نفخ و در برخی موارد اسهال) شود. کامبوجا همچنین حاوی کافئین و شکر است که نسبت به وضعیت بدنی خود باید مقدار مناسبی از آن را مصرف کنید.

از آنجایی که کامبوچا معمولاً حاصل تخمیر است، باید احتیاط کرد زیرا میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا می‌توانند چای را در حین آماده‌سازی آلوده کنند. بسیاری از باکتری های موجود در کامبوجا، پروبیوتیک در نظر گرفته می شوند، اما اگر در روند آماده سازی مشکلی یا اشتباهی پش بیاید، می تواند باکتری ها مضر و کپک ایجاد کند که برای سلامتی مضر هستند.

عوارض جانبی مرتبط با مصرف کامبوجا شامل مسمومیت کبدی و کلیوی ( آسیب به کلیه)، اسیدوز متابولیک (تجمع اسید لاکتیک در بدن)، واکنش های آلرژیک و حالت تهوع است.

 

---

حکم شرعی چای کامبوجا

کامبوچا نوشیدنی تخمیری است که از توده ای از باکتری های مفید تهیه می شود و فواید زیادی برای بدن دارد. البته بدلیل فراید تخمیر ، مقدار ناچیزی الکل (حدود 0/5 درصد) در نوشیدنی کامبوجا وجود دارد؛ از این رو شبهاتی برای برخی افراد در مورد مصرف آن پیش می آید.

لازم به ذکر است که درصد الکل یک نوشیدنی الکلی استاندارد مانند یک لیوان آبجو (5% الکل) یا یک لیوان شراب (12% الکل) است. میزان الکل موجود در کامبوجا بسیار پایین است و هرگز با آن مست نخواهید شد!

آیا نوشیدنی کامبوجا حلال است؟

در اینجا پاسخ چند تن از مراجع تقلید را در رابطه با جواب این سوال که ” کامپوچا حلال است یا حرام؟ ” می شنویم.

پاسخ آیت الله خامنه ای در مورد حکم نوشیدنی کامبوجا

اگر الکل موجود در ماده به دست آمده فى نفسه مست کننده باشد، بنا بر احتیاط نجس و حرام است، هر چند به علت کمى آن و مخلوط شدن با ماده به دست آمده، نسبت به مصرف کننده مسکر نباشد.

ولى اگر شک داشته باشید که فى نفسه مست کننده می باشد، پاک و حلال است.

نظر آیت الله مکارم شیرازی در مورد حکم شرعی چای کامبوجا

اگر این محلول مست کننده بوده باشد، هرچند مستى خفیف بیاورد و یا (مقدار کم آن این خاصیت را نداشته باشد) ، حرام است; مگر در مواردى که داروى منحصر به فرد باشد.

نظر آیت الله العظمی سیستانی در مورد حلال یا حرام بودن کامبوجا

اگر مست کننده باشد هر چند به نسبت بسیار کم خوردن آن حرام است.

حکم مصرف کامبوجا پاسخ آیت الله صافی گلپایگانی و نوری همدانی

چنانچه مست کننده و یا موجب ضرر معتدبه نباشد مانعی ندارد. در صورتی‌ که مشتمل بر الکل یا هر مادۀ مسکر دیگری باشد یا در آن پدید آید، هر چند مقدار آن کم باشد خوردن جائز نیست.

حکم شرعی کامبوجا چیست؟ آیت الله هادوی تهرانی

نوشیدن کامبوجا در سه حالت جایز است
اگر نمی‌دانید که در جریان تولید این محصول الکل تولید می‌شود یا نه.
اگر می‌دانید الکل تولید می‌شود ولی نمی‌دانید آیا مقدار آن آنقدر کم است که عرفاً به آن نوشابه الکلی می‌گویند یا نه.
اگر می‌دانید الکل تولید می‌شود و می‌دانید آنقدر کم است که عرفاً به آن الکل نمی‌گویند.

 

گردآوری و تحریر توسط تیم هاگ
کپی فقط با ذکر منبع مجاز می باشد.