قارچ یال شیر یا هریسیوم چیست؟
تصاویری زیبا از رشد قارچ یال شیر در تنه درخت
قارچ یال شیر یا هریسیوم یکی از انواع قارچ‌های دارویی جنگلی است که بومی شمال آمریکا، اروپا و آسیا می‌باشد. این قارچ به اسامی مختلفی در نقاط مختلف دنیا شناخته می‌شود که ازجمله می‌توان به قارچ یال شیر، قارچ ریش پیرمرد، قارچ جوجه تیغی ریشو و یا قارچ پام پام (Pom Pom) اشاره نمود.
این قارچ یکی از معروف‌ترین قارچ‌های کشور چین است و جالب است بدانید که این قارچ به حدی خوشمزه و دارای ارزش دارویی است که در کشور چین، در کتب مرجع از آن یادشده است.
این قارچ به‌طور طبیعی، در اعماق جنگل‌ها و بر روی تنه درختان پوسیده رشد می‌کند و در ایران نیز در فصل بهار و پاییز می‌توان آن را در جنگل‌های شمال یافت نمود. در ادامه به مزایای قارچ یال شیر و عصاره آن برای سلامتی می‌پردازیم.
آرایه‌شناسی
- فرمانرو: قارچ
- رده: کلاه قارچان
- راسته: تیغه تردسانان
- تیره: Hericiaceae
- سرده: Hericium
- گونه: H. erinaceus
- نام علمی: Hericium erinaceus
مترادف: هریسیوم، ریش پیرمرد، جوجه تیغی ریشو، پام پام (Pom Pom)
پیشگیری از زوال عقل
توانایی مغز در رشد و ایجاد ارتباطات جدید معمولاً با افزایش سن کاهش می‌یابد. بررسی‌ها نشان می‌دهند که قارچ یال شیر حاوی دو ترکیب مخصوص به نام‌های Hericenones و Erinacine است که می‌توانند سلول‌های مغز را وادار به رشد کرده و از ابتلا به آلزایمر جلوگیری می‌کند.
طبق شواهد، درواقع قارچ یال شیر و عصاره آن علائم از بین رفتن حافظه را در موش‌ها کاهش می‌دهد و همچنین از آسیب عصبی ناشی از پلاک‌های بتا آمیلوئید که در طول بیماری آلزایمر در مغز تجمع می‌یابند پیشگیری می‌کند.
اگرچه هیچ مطالعه‌ای این موضوع را که آیا قارچ یال شیر در پیشگیری از ابتلا به آلزایمر در انسان نقش دارد یا خیر تحلیل نکرده است، اما این ماده غذایی تأثیر زیادی در بهبود عملکرد ذهن دارد.
برطرف کردن علائم خفیف افسردگی و اضطراب
بیش از یک سوم از افرادی که در کشورهای توسعه‌یافته زندگی می‌کنند از علائم افسردگی و اضطراب رنج می‌برند.
اگرچه ابتلا به افسردگی و اضطراب دلایل فراوانی دارد، اما التهاب مزمن می‌تواند یکی از عوامل عمده بروز این شرایط باشد.
تحقیق جدیدی که بر روی حیوانات صورت گرفته است نشان می‌دهد که عصاره قارچ یال شیر خواص ضدالتهابی داشته که می‌تواند علائم افسردگی و اضطراب را در موش‌ها کاهش دهد.
سایر بررسی‌های به‌عمل‌آمده بر روی حیوانات نیز نشان می‌دهند که عصاره قارچ یال شیر به احیای سلول‌های مغز کمک می‌کند و عملکرد هیپوکامپ – یکی از نواحی مغز که مسئول پردازش رویدادها و واکنش‌های عاطفی است – را بهبود می‌بخشد.
محققان عقیده دارند که بهبود عملکرد هیپوکامپ نشان‌دهنده کاهش رفتارهای مربوط به افسردگی و اضطراب در موش‌هایی است که به آن‌ها عصاره قارچ یال شیر خورانده شده است.
بهبود آسیب‌های سیستم عصبی
سیستم عصبی شامل مغز، طناب نخاعی و سایر عصب‌هایی است که در سرتاسر بدن قرار دارند. این اجزا همراه با یکدیگر برای ارسال و دریافت سیگنال‌هایی که تقریباً تمامی عملکردهای بدن را کنترل می‌کنند فعالیت دارند. آسیب به مغز یا طناب نخاعی می‌تواند عوارض بسیار بدی به همراه داشته باشد.
معمولاً آسیب به مغز یا نخاع باعث فلج شدن یا اختلال در عملکردهای ذهن می‌شود که برطرف شدن این مشکلات بسیار زمان‌تر است.
بااین‌وجود تحقیقات نشان می‌دهند که عصاره قارچ یال شیر با تحریک رشد و ترمیم سلول‌های عصبی به بهبود این نوع مشکلات سرعت می‌بخشد.
طبق بررسی‌های به‌عمل‌آمده بر روی موش‌ها، عصاره این قارچ مدت‌زمان درمان مشکلات سیستم عصبی را تا ۲۳ الی ۴۱ درصد کاهش می‌دهد. عصاره قارچ یال شیر به کاهش شدت آسیب پس از سکته نیز کمک می‌کند.
پیشگیری از زخم‌های دستگاه گوارش
زخم‌ها در هر قسمتی از دستگاه گوارش از معده گرفته تا روده باریک و روده بزرگ می‌توانند ایجاد شوند.
زخم معده اغلب ناشی از دو عامل اصلی است: رشد بیش از اندازه باکتری‌ای به نام هلیکو باکترپیلوری و آسیب لایه مخاطی معده که اغلب باعث می‌شود فرد به مصرف طولانی‌مدت داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) روی آورد.
عصاره قارچ به‌واسطه مانع‌شدن از رشد هلیکو باکترپیلوری از وخیم شدن زخم معده جلوگیری می‌کند و بافت‌های معده را از آسیب محفوظ نگه می‌دارد.
کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی
ازجمله عوامل مهم و خطرناک ابتلا به بیماری قلبی می‌توان به چاقی، بالا بودن تری گلیسیرید خون، میزان بالای آنزیم کلسترول اکسیداز و لخته شدن خون اشاره کرد. تحقیقات نشان می‌دهند که عصاره قارچ یال شیر می‌تواند بر برخی از این عوامل تأثیر بگذارد و خطر ابتلا به بیماری قلبی را کاهش دهد.
بررسی‌های صورت گرفته در موش‌ها نیز نشان می‌دهند که عصاره قارچ یال شیر سوخت‌وساز چربی را بهبود بخشیده و میزان تری گلیسیرید را پایین می‌آورد.
کنترل علائم دیابت
افزایش بیش‌ازحد قند خون –دیابت– رفته‌رفته باعث بروز مشکلاتی مانند بیماری کلیوی، آسیب دیدن اعصاب دست‌وپا و از دست دادن بینایی می‌شود. قارچ یال شیر به‌واسطه بهبود کنترل قند خون و کاهش برخی از این عوارض جانبی در بهبود دیابت نقش دارد.
سایر خواص
مبارزه با سرطان کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو، تقویت سیستم ایمنی بدن
عوارض جانبی
تاکنون هیچ مطالعه‌ای در رابطه با عوارض جانبی این قارچ بر روی انسان صورت نگرفته است اما به نظر می‌رسد که مصرف این قارچ مشکلی به همراه ندارد. محققان پی بردند هنگامی‌که در موش‌ها هرروزه به مدت یک ماه به ازای هر یک پوند وزن بدن ۲٫۳ گرم از قارچ خورانده می‌شود یا از دوز مصرفی آن‌ها به مدت سه ماه کم می‌شود، هیچ مشکلی برای آن‌ها پیش نمی‌آید. بااین‌وجود هر فردی که به قارچ حساسیت دارد باید از مصرف قارچ یال شیر نیز خودداری کند. در برخی موارد افراد پس از مصرف این نوع قارچ احتمالاً به دلیل حساسیت به آن مشکلاتی مانند تنگی نفس یا راش پوستی را تجربه می‌کنند.
