بیماری‌های قارچ خوراکی

بیماری‌های قارچ خوراکی یکی از بزرگترین مشکلات پیش روی تولیدکنندگان قارچ در جهان میباشد. انواع بیماری های قارچ دکمه ای ممکن است ارکان مختلف کشت قارچ شامل: کمپوست، خاک پوششی، میسلیوم و بدنه میوه قارچ را آلوده سازند. موجب کاهش راندمان تولید و از بین رفتن بخش قابل توجهی از محصول قارچ شوند. عکس بیماریهای قارچ دکمه ای در زیر قابل رویت است.

پرورش قارچ خوراکی به دلایل عدیده‌ای من جمله سیکل کوتاه تولید، بهره‌وری بالای تولید در قیاس با سایر تولیدات کشاورزی قرار دارد. متمرکز بودن فعالیت در سالن های پرورش از جذاب ترین شاخه های تولید در بخش کشاورزی است.

در طول فرآیند کشت قارچ در صورت عملکرد صحیح و مناسب میتوان آفات و بیماری های قارچ را بدون استفاده از سموم و تنها با رعایت نکات فنی تولید و موازین بهداشتی از بین برد. بنابراین لازمه داشتن محصول قارچ سالم، شناخت عوامل مخربی نظیر آفات و بیماری های قارچ، می باشد.

عوامل ایجاد بیماری‌ها میتوانند به وسیله قارچ ها، باکتری ها، ویروس ها و آفات مضر، سبب آلودگی سالن کشت قارچ دکمه‌ای شوند. در صورتیکه سالن و بستر کشت قارچ کاملاً استریل نباشد، احتمال بروز این عوامل و نشانه‌های بیماری بیشتر خواهد بود.

زمینه ظهور آلودگی‌ها

شرایط رشد برای قارچ با گذشت زمان در طول کشت‌های فشرده نامساعد است. زمینه برای ظهور آلودگی‌های میکروارگانیسمی فراهم و بیشتر است. دمای بالاتر از 20 درجه سانتیگراد همراه با افزایش بیش از حد رطوبت نسبی سالن ها، باعث رشد و گسترش آفات ناقل بیماری و عوامل بیماری‌زای قارچ می شود.

کارآمدترین روش برای دستیابی به محصولی خوب از حیث کیفیت و کمیت و همچنین مبارزه با آفات و بیماری‌های قارچ خوراکی و کنترل آنها، انجام برخی کارها و رعایت مواردی به صورت موازی و همزمان است.

اولین و مهمترین اصل در موفقیت یک برنامه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های قارچ خوراکی، شناسایی دقیق عامل تولید بیماری و یا آفت ناقل آن است. بررسی دقیق و جمع‌آوری اطلاعات در مورد مشکل و معضل بوجود آمده کمک بزرگی در شناسایی عامل خسارت محسوب می شود. اکثر مواقع تنها این مرحله برای شناسایی عامل ایجادکننده بیماری کفایت می‌کند.

در برخی موارد به‌ دلیل ناشناخته بودن عامل بیماری و به منظور شناسایی عامل ایجاد اختلال به بررسی‌های آزمایشگاهی نیاز خواهد بود .در این میان ضمن جمع‌آوری نمونه پاک و کامل از اندام خسارت دیده و یا عامل زنده خسارت آفرین و ارسال آن به آزمایشگاه های تخصصی و پس از انجام فعالیت های آزمایشگاهی مربوط، شناسایی دقیق عامل بیماری میسر خواهد شد.

انواع بیماری‌های قارچ خوراکی موجود در صنعت پرورش قارچ

عموما بیماری‌های قارچ خوراکی رایج در صنعت قارچ به روش‌های ذیل دسته‌بندی می شوند.

1- تقسیم بندی بر اساس عامل بوجود آورنده شامل:

• قارچ ها
• باکتری ها
• نماتد‌ها
• ویروس‌ها

2- تقسیم بندی بر اساس بستر و محیط ظهور بیماری‌های قارچ خوراکی شامل:

• بیماری‌های کمپوست که بدلیل کیفیت نامناسب کمپوست تولیدی ایجاد می‌شود. ممکن است در ادامه وارد خاک پوششی نیز بشوند. مانند کپک زیتونی و کپک‌های آرد الود سفید و قهوه ای.
• بیماری های سالنی که تنها در سالن پرورش قارچ و شرایط ویژه آن قادر به رشد و تکثیر هستند. مانند لکه باکتریایی و کپک سبز.
• بیماری های خاکزی که منشا تولید و انتقال آنها به سالن پرورش ،خاک پوششی مصرفی پاستوریزه نشده است. مانند حباب خشک و تارعنکبوتی.

رعایت همه جانبه بهداشت نقش اساسی در کنترل و نابودی تمام بیماری ها و آفات در صنعت پرورش قارچ دارد. این نکته طلایی مهمترین و راحت‌ترین روش مبارزه با تمامی عوامل ناخواسته شناخته شده است .

برنامه بهداشتی باید بر اساس شستشو و ضد عفونی کردن سطح، ماشین آلات و لباس کارگران و مواردی از این دست، ارزان‌ترین و موثرترین روش مبارزه با آفات است.

عوامل بروز بیماری های قارچ

در این زمینه، دو گروه بیماری به شرح زیر از اهمیت خاصی برخوردارند:

1- بیماری هایی که بر اثر عوامل زنده ایجاد خواهد شد.

2- بیماری هایی که بر اثر اختلالات ژنتیکی و مطلوب نبودن شرایط محیطی در سالن های پرورش قارچ ظاهر خواهد شد.

بیماری‌های گروه اول نسبت به گروه دوم از اهمیت بیشتری برخوردارند. در صورت بی توجهی، آنها می توانند بخش عمده‌ای از محصول را از بین ببرند. عوامل زنده نیز از لحاظ وارد نمودن خسارت کیفی و کمی بر محصول به دو دسته تقسیم می شوند:

• موجوداتی که به صورت عامل بیماری زا (پاتوژن) مستقیماً به قارچ حمله و از آن به عنوان میزبان و محیط رشد استفاده می کنند. سرانجام باعث از بین رفتن محصول می شوند. در این گروه باکتری ها، قارچ ها و ویروس ها قرار می گیرند.
• عوامل رقیب که با نابود کردن محیط رویشی به طور مستقیم باعث بروز خسارت در قارچ می شوند.

ثبت آفات و بیماری‌ها

بخش مهم دیگری از مبارزه با بیماری‌های قارچ، پایش و ثبت جمعیت آفات و نشانه‌های بیماری‌ در مزرعه است. این کار اطلاعات حیاتی در مورد شناسایی و دسته‌بندی نقاط مختلف یک مزرعه از حیث آلودگی،کارآمدی برنامه‌های بهداشتی و همچنین ضرورت استفاده از آفت‌کش را به ما ارائه می‌دهد.

مبارزه با مگس‌ها بعنوان مهمترین ناقلین بیماری ها در مزرعه قارچ بسیار حائز اهمیت است. تکنیک‌های ساده‌ای برای تعیین تعداد مگس ها و تعیین زمان شروع مبارزه با آنها وجود دارد.

تله های چسبناک، ورقه‌هایی پلاستیکی به ابعاد تقریبی 15 در 30 سانتیمتر هستند که با چسب پوشش داده‌ شده‌‌است. این تله‌ها در سالن‌ کشت و پرورش، راهروها و سایر مکان‌های حائز اهمیت باید نصب شوند. گزارش و نتیجه نهایی آمار از مگس‌های به دام افتاده در تعیین زمان بیماری دخیل است.

تیم کنترل بیماری

با تشکیل تیم کنترل بیماری‌ها میتوان ضمن شناسایی نوع آلودگی و تعیین تعداد آنها بر روی بستر ، آن را ثبت نمود. ثبت‌ها در قالب گزارش‌های روزانه یاهفتگی، روند توسعه و تکثیر بیماری را در بستر و مزرعه قارچ نشان خواهد داد.

اعضا این تیم قادر هستند در حین بازدید از وجب به وجب سالنها به مبارزات مقطعی اختصاصی با بیماری هایی که تازه بر روی بستر تشکیل شده پرداخته و این کار اثرات بسزایی در جلوگیری از انتشار بیماری‌ها خواهد داشت.

مدیریت تلفیقی آفات و بیماری‌ها بعنوان مدرن ترین روش حفاظت از سلامت محصولات، به مقوله بهداشت توجه ویژه‌ای دارد. با این وجود در واحدهای تولیدی قارچ، واژه بهداشت، عموماً در مفهوم محدودتری به‌کار می‌رود.

این برنامه مدیریتی دارای سه بخش بسیار مهم است:
۱- جلوگیری از ورود حشرات و جانوران به سالن های کشت قارچ.
۲- محدود نگه‌داشتن این موجودات که از سد مرحله اول عبور کرده‌اند.
۳- حذف آنهایی که باقی‌مانده‌اند.

برخی از بیماری های قارچی

در ادامه به معرفی برخی از شایع ترین بیماری‌های قارچ خوراکی میپردازیم.

بیماری ورتیسلیوم (حباب خشک)

این بیماری به وسیله گونه‌های ورتیسلیوم (Verticllium) به خصوص گونه‌های «V,mathousei» به وجود می آید. علائم مشخصه این بیماری، ظهور نقاط آبسوخته روی کلاهک قارچ و تبدیل آنها به لکه‌هایی به رنگ قهوه‌ایی مایل به خاکستری است. چنانچه آلودگی در مراحل اولیه رشد قارچ صورت گیرد باعث بدشکلی کلاهک می شود و بازار پسندی آن را کاهش می دهد. علاوه بر این ممکن است قارچ های ساپروفیت دیگر مانند کپک سفید خاکستری رنگ نیز با رشد روی لکه2های ایجاد شده روی کلاهک قارچ،خسارت را افزایش دهند. عکس بیماریهای قارچ دکمه ای در متن قابل رویت است.

در مراحل پیشرفته بیماری، کلاهک قارچ چروکیده می‌شود و بافت آن حالت چرمی به خود می گیرد. بسیاری از قارچ ها در مراحل اولیه رشد مورد حمله ورتیسلوم قرار می گیرند و جوش ها با حباب های خشک کوچکی روی کلاهک قارچ تشکیل می شوند. منابع اصلی آلودگی اولیه را کمپوست قارچ اطراف سالن ها یا هاگ قارچ های موجود در فضای سالن محل رشد و پرورش قارچ تشکیل می دهد. اندام های آلوده‌کننده قارچ انگل ممکن است به وسیله ترشحات آبیاری روی کلاهک قارچ گیرند. در پایان به وسیله مگس ها و حشرات دیگر به سایر محل‌های بستر منتقل شود.

رشد و نمو این بیماری درحرارت های بالاتر از 28 درجه سانتیگراد بهتر است. تهویه مناسب (کم) و رطوبت نسبی بالا، توسعه بیماری را افزایش می دهد. برای جلوگیری از آلودگی قارچ‌های سالم، بلافاصله چیدن قارچ های آلوده را از بین ببرید. ضمن رعایت کامل بهداشت زراعی در صورت مشاهده بیماری در بسترها، حرارت سالن باید به کمتر از ۱۴ درجه سانتیگراد کاهش یابد.

بیماری دنبلان کاذب

این بیماری «Diehliomyces microspores» که پیش از این «Pseudobalsamia» نامیده میشد از نوعی قارچ انگلی به وجود می آید.

با شیوع این بیماری میسلیوم قارچ به صورت توده‌ پنبه در سطح بستر قارچ در سالن قابل مشاهده است. این توده پنبه‌ای شکل به سرعت افزایش حجم پیدا می کند و به رنگ صورتی متمایل به قهوه‌ای در می آید و شکل اندامی چروکیده و رویشی شبیه به مغز گاو یا قارچ دنبلان را پیدا می کند.

در بسترهای آلوده، بوی نامطبوع خاصی استشمام و کاهش چشمگیری در میزان محصول، به خصوص در محل های آلوده بستر دیده می شود. اسپورهای «Diehliomyces» معمولاً همراه خاک پوششی به بسترهای پرورش قارچ خوراکی وارد می شوند. مهم ترین روش کنترل این بیماری پیشگیری است. اگر شرایط زیست محیطی مساعد برای گسترش بیماری وجود نداشته باشد این بیماری به وجود نمی آید، این شرایط عبارتند از: افزایش رطوبت بسترها، حرارت بالاتر از ۲۰ درجه سانتیگراد بعد از افزودن خاک پوششی و تهویه کم همراه را طوبت نسبی بالا.

سفیدک یا بیماری تار عنکبوتی

بیماری تارعنکبوتی با قارچ «Cladobtryum dendroides» که قبلاً «Dactylium dendroides» نامیده می‌شد، به وجود می‌آید. میسلیوم قارچ به صورت پوشش رویشی سفید رنگ ابریشمی روی سطح خاک پوششی بسترها را می پوشاند.

نخینه قارچ(میسلیوم) در سطح پوششی به هر طرف گسترش یافته و در مسیر حرکت خود تمام اسپورفورهای موجود در سطح بسترها را می پوشاند. نخینه‌های مسن(میسلیوم) و پیرتر از حالت ابریشمی به صورت پوشش سفید رنگ تغییر حالت می دهند. قارچ های مورد حمله رنگ خود را از دست می دهند و حالت آبکی و نرم پیدا می کنند و در مرحله پیشرفته بیماری، توده میسلیوم قارچ انگل به صورت توپ کروی شکل، اسپورفورها را در بر می گیرد. این بیماری در مزارع پرورش قارچ به صورت فشرده فعال و خسارت زیاد همراه دارد.

عمده‌ترین منبع آلودگی اولیه این بیماری، خاک پوششی است. بنابراین پاستوریزاسیون دقیق خاک پوششی بسیار ضروری است. فواصل زمانی متعدد که بیماری در سالن ها ظاهر می شود! باید خاک پوششی و مناطق بیماری به وسیله فرمالین ۱۵ درصد ضدعفونی شود. معمولاً عملیات ضدعفونی، سرعت پیشرفت بیماری را کاهش و از آن جلوگیری می کند.

قارچ های هرز (رقیب)

گروه زیادی از قارچ «هیفومیست» که در اصطلاح کپک نام دارد، روی بسترهای قارچ قابل مشاهده‌است. این قارچ ها در سالن های پرورش بسیار فراوان هستند. اغلب به نام قارچ‌های رقیب یا قارچ های هرز قلمداد می شوند. این قارچ ها از نظر سرعت جذب مواد غذایی و قدرت تطبیق با شرایط اکولوژیکی بر قارچ خوراکی، برتری دارند. با توانایی بسیار قادر هستند بدون تأثیر آنتاگونیستی روی قارچ خوراکی، به سرعت روی بستر مستقر شده یا اینکه مستقیماً از رشد میسلیوم قارچ خوراکی جلوگیری کنند. در جذب مواد غذایی با آن رقابت نموده و در نتیجه محصول را به طور غیرمستقیم کاهش دهند.

از مهم ترین «قارچ های هرز» می توان موارد ذیل را نام برد:

کپک قهوه ای

این نوع با قارچ «papulaspora byssina» به وجود می آیند. ابتدا میسلیوم قارچ به صورت توده سفیدرنگ روی سطح خاک پوششی و کمپوست بسترها دیده می شود. پس از مدتی اسپورزایی و رنگ قهوه ای پیدا می کنند. در نقاط آلوده خاک پوششی، قارچ خوراکی قادر به رشد نیست در نتیجه میزان محصول کاهش پیدا می کند.

کپک های سبز و آبی

این کپک ها عمدتاً به وسلیه قارچ «Trichodema viridae» و بعضی گونه‌های «Penicillium» و «Aspergillus» به وجود می آیند. در محل های آلوده کلنی سبزرنگ قارچ همراه با حاشیه سفید رنگ روی بسترها به خصوص در محل هایی که مواد آلی کامل تجزیه نشوند قابل رویت است. این کپک ها با ترشح مواد سمی از تولید قارچ خوراکی در مکان های آلوده جلوگیری می کنند. قارچ «Trichodema koningii» نیز که سبز است، به عنوان انگل روی قارچ خوراکی گزارش شده‌است.

کپک سبز زیتونی

قارچ «Chaetomium olivaceum» یکی دیگر از قارچ های هرز است که ممکن است با رشد روی بیشتر کشت قارچ، کلنی سبز زیتونی ایجاد کند. توده میسلیوم قارچ به رنگ خاکستری سفید، اغلب با میسلیوم قارچ خوراکی در مراحل پنجه‌دوانی قابل اشتباه است. این قارچ عموماً روی کمپوست رشد و هرگز روی خاک پوششی به رشد و نمو نمی پردازد. معمولاً این کپک به وسیله تولید اندام های باردهی سبز زیتونی خود (که به اندازه نخود و دارای زواید فراوانی است) قابل تشخیص و شناسایی می باشد. این اندام ها به تعداد زیاد روی کلش تشکیل می شوند و با چشم غیر مسلح به وضوح قابل رؤیت هستند.

کپک اَتشی

قارچ «Neurospora crassa» بعد از ضدعفونی سالن ها، چنانچه کمپوست مصرفی در اطراف یا در سالن ها برای مدتی باقی بماند توسعه می یابد. میسلیوم در ابتدای رشد به رنگ سفید کرمی است، اما به زودی رنگ نارنجی به خود می گیرد. توده‌میسلیوم پنبه‌ای شکل و اغلب به صورت تار عنکبوت در فضای سالن رویت می شود. قدرت اسپورزایی قارچ بسیار بالاست و اگر این قارچ در کشت و صنعت ظاهر شود، کنترل آن بسیار مشکل خواهد بود.

قارچ های هرز کلاهدار

اکثراً این قارچ ها متعلق به جنس «Coprinus» است گونه «C.lagopus» و  «C.comatus» در کمپوست قارچ به فراوانی رویت می شود. این قارچ که دارای کلاهک فلس دار با ساقه‌ای بلند است، به صورت توده‌ای به سرعت رشد می کند و کلاهک چتری آن به فراوانی تولید می شوند. کلاهک این قارچ خیلی زود از بین خواهد رفت. به رنگ سیاه درآمده و به همین دلیل به این قارچ «lnk – caps»می‌گویند.

قارچ «C.cinereus» هنگامی در بسترها قابل رویت است که تهیه کمپوست به روش صحیح انجام نشود. زمان رشد این قارچ در یک نقطه از بستر نشان‌گر آن است مواد اولیه کمپوست به طور کامل آماده نیست. در صورت مراقبت کامل از بسترها و اعمال مدیریت صحیح در سالن این قارچ به میزان تولید قارچ خوراکی خسارت چندانی نخواهد زد.

بیماری باکتریایی قارچ خوراکی

در گروه بیماری‌های قارچ خوراکی، باکتری های بیماری‌زا جایگاه ویژه‌ای از نظر میزان خسارت دارند و علت آن مساعد بودن شرایط محیطی سالن پرورش برای رشد و تکثیر باکتری ها است.

بالا بودن رطوبت نسبی (بیش از 80 درصد) و دمای 16 تا 25 درجه سانتیگراد موجب می شود که این گروه از میکروارگانیسم ها، به سرعت تکثیر و به طریق مختلف در تمام سالن یا سالن ها پخش شوند و به صورت اپیدمی در آیند. آلودگی ها در نهایت به تقلیل کمیت و به خصوص کیفیت محصول منجر می شوند.

بیماری لکه قهوه ای قارچ خوراکی

بیماری لکه قهوه‌ای اولین بار به وسیله تولاس (1915) شناسایی و عامل آن درسال1919 «Pseudomonas tolaasii» نامگذاری گردید (1995،Geels). خصوصیات بیماری عامل آن را اولین بار پین در سال 1919 ارائه کرد و درسال اولین 1979 دوباره به وسیله ونگ و پرس به صورت مشروح توصیف و عامل بیماری ( P.tolaasii) تایید شد. عامل بیماری باعث ایجاد لکه‌های زرد کمرنگ روی کلاهک و پایه می‌شود. لکه‌ها با گذشت زمان، قهوه‌ای تیره و شکلاتی می شوند.

بیماری تیغه گریان

علائم بیماری در کلاهک‌های جوان و بسته قارچ مشخص نیست. ولی تیغه‌ها قبل از پارگی پرده و جدایی از پایه به وسیله باکتری مورد حمله قرار می گیرند. با پاره شدن پرده مشاهد می شود تیغه های مبتلا اغلب توسعه نیافته و لکه یا نقاط کوچک قهوه‌ای تیره در کناره ها و لبه های پایینی خود دارند. با گسترش این نقاط در قسمت مرکزی ترشحات باکتریایی به صورت قطرات بزرگ و سفید مایل به کرم قابل رویت است.

در آلودگی های شدید، فضای بین تیغه‌ها پر از ترشحات باکتریایی می شود بافت تیغه‌ها پر از ترشحات باکتریایی می شود، بافت تیغه‌ها متلاشی می‌گردد و به صورت سطوح یا نواحی لزج در می آید که در نهایت، تیغه ها به توده مخاطی تبدیل می‌گردند و کلاهک تا حدودی از حالت و شکل طبیعی خارج می شود.

عامل بیماری تیغه های اشک ریز (چکه کن)

بیماری به وسیله یک گونه باکتری به نام «Pseudomons  agarici  yong,1970» ایجاد می شود. این باکتری از گروه باکتری های فلورسنت می باشد. بینگ و همکارانش (1980) این باکتری را در گروه «PNA – I» قرار داده‌اند. این باکتری با یک و بندرت دو تاژک قطبی، روی محیط «کینگ بی» (KB) تولید رنگدانه سبز می کند.

« کاتالاز» و « اکسیداز» مثبت بوده، ولی در آزمون های تولید لوان، پوساندن سیب زمینی، ذوب ژل پکتات، آرجی نین دی هیدرولاز، احیای نیترات، هیدرولیز ژلاتین، نشاسته و اسکولین به عوامل رشد منفی نیازمندیم.

تحقیقات نشان داد که ازقندهای آرابینوز، فروکتوز، گالاکتوز، گلوکز، مانیتول و ریبوز، اسید تولید می شود. ولی از قندهای آدونیتول، سلوبیوز، دکسترین، گلیکوژن، اینوزیتول، سوربیتول، نشاسته، سوکروز، تری هالوز یا زایلوز، اسید تولید نمی گردد. این بیماری از استات، بنزوات، سیترات، فورمات، فورمارات، گلوکونات، لاکتات، پروپیونات و سوکسینات استفاده می‌کند، ولی از گالاکتورونات، اگزالات و تاراتات به عنوان منبع کربن استفاده نمی کند. «استرین تیپ» باکتری «ATCC 25941 NCPPB 2289 PDDCC 2656» است.

بیماری مومیایی شدن قارچ خوراکی

با ظهور اولین علائم بیماری در چین های دوم و سوم، میسلیوم قارچ از بین می رود. در نتیجه، مقدار عملکرد کاهش خواهد یافت. بعضی علائم این بیماری با نشانه های بیماری های ویروسی و یک نوع اختلال ناشی از عوامل غیر زنده تا حدودی مشابه است.

اصلی ترین خصوصیت این بیماری، سرعت زیاد انتشار آن است. به طوری که پس از ظهور در نقطه ای کوچک از بستر در هر روز، حدود 10 تا 25 سانتیمتر در طول بستر پیشروی می کند.

در این بیماری کلاهک ها ظاهر می شوند ولی به حد بلوغ معمول (متعارف) نمی رسند. ممکن است در مرحله دکمه‌ای باقی بمانند. قارچ‌ رشد یافته با کلاهک کوچک و به صورت نامتقارن، روی پایه خمیده قرار دارد.

توسعه فراوان میسلیوم در اطراف پایه ساقه از علائم بارز این بیماری است. قارچ های بریده به رنگ قهوه‌ای متمایل به قرمز است. کلاهک های بیمار اغلب نمی پوسند، بلکه به صورت چرمی و خشک در می آیند. گاهی متلاشی شدن کلاهک نمایان است. ولی بارزترین علائم کج  چرمی و خشک شدن کلاهک است. در برش کلاهک حفره‌هایی پر از مایع مخاطی رویت می‌شود (Schisler ,Sinden and Sigel 1968).

عامل بیماری مومی شدن قارچ

عامل بیماری تقریباً ناشناس است. شیسلر و همکاران (1968) با بررسی سبب شناسی بیماری مومی شدن قارچ خوراکی، عامل بیماری را یک باکتری ناشناس رشته‌ای کوتاه و گرم منفی به نام «Pseudomonas  sp» اعلان کرده‌اند. نسبت به ارتباط نزدیک این باکتری با «P . tolaasii» معتقدند، ولی با آن یکسان نمی‌باشد.

این محققان و نیز فرمور (1986) معتقدند که این باکتری بر خلاف سایرباکتری «درون سلولی» عمل می‌کند. هانت و گریب (1989) نیز بر ناشناسی هویت واقعی عامل این بیماری اذغان داشته‌اند.

بیماری های ویروسی قارچ خوراکی

مجموعه ای از چند ویروس موجب بیماری خطرناک در قارچ خوراکی است. تحت نام‌های بیماری قهوه‌ای، ساقه آبکی، بیماری -X و خشکیدگی قارچ در منابع وجود دارند. این بیماری موجب خسارت شدید به محصول قارچ خوراکی در بسترها است.

 در برخی مواقع ساقه قارچ بر اثر بیماری بلند خواهند شد. قارچ به شکل چوب طبل یا بشکه‌ای شکل در می‌آید. کلاهک قبل از موعد باز خواهد شد. باید توجه داشت که باز شدن قبل از بلوغ تیغه های کلاهک قارچ و دراز شدن ساقه قارچ ها ممکن است بر اثر عوامل زیست محیطی و زراعی نیز به وجود آید.

بیماری های ویروسی ممکن است علائم مشخصی نداشته باشند. اما کاهش میزان محصول در واحد سطح شاید بهترین و مشخص ترین علامت بیماری باشد. ویروس باعث ضعیف شدن و کاهش میسلیوم قارچ می شود. این میسلیوم ها روی محیط کشت های مصنوعی نیز (درمقایسه با قارچ سالم) از رشد مطلوبی برخوردار نیستند.

 شش ویروس قارچ های خوراکی تاکنون مورد جداسازی قرار گرفته‌است. انتقال ویروس ها از طریق اسپور و بذر قارچ به راحتی امکان پذیر است. لارو ها و زنبورهای «phorid» و کنه های «Tarsonemid» به عنوان ناقلان ویروس‌های قارچ خوراکی در منابع گزارش و قرار دارند.

نماتودهای انگل

سه دسته نماتود معمولاً در محیط های پرورش قارچ خوراکی مشاهده می شود که عبارتند از نماتودهای ساپروفیت (آزاد)، نماتودهای شکارچی و نماتودهای انگل.

نماتودهای انگل «Ditylenchus myceliophagus» و «Aphlenchoides  composticola»، خسارت شدید به محصول وارد می کنند. هر چند نحوه تغذیه این دو جنس نماتد روی قارچ متفاوت است هردو باعث خسارت شدید، کاهش رشد میسلیوم قارچ در کمپوست و بروز آلودگی ثانویه به وسیله باکتری ها می شوند. این تماتودها معمولاً در مواقعی که خاک پوششی یا کمپوست مورد استفاده به خوبی پاستوریزه نشده باشند، خسارت شدید وارد می‌کنند.

مبارزه با بیماری‌های قارچ خوراکی(بیماری های قارچ دکمه ای) نیازمند تلاش مداوم در اجرای بخش‌های مختلف برنامه مدیریتی است. نقص در هر بخش سبب افزایش سریع جمعیت آفات و بیماری ها خواهد شد. تلاش کردیم تا در این بخش به ارائه مقالات علمی و کاربردی همت گمارده تا شما پرورش دهندگان عزیز را در این امر یاری رسانیم. مقالات بیماری‌های قارچ خوراکی بخشی از کلینیک قارچ است.