مدیریت مسمومیت های ناشی از قارچ های سمی

مدیریت مسمومیت های ناشی از قارچ های سمی، همانطور که پیش از این و به اجمال در بخش های مختلف فصلنامه اشاره شد شرایط اقلیمی بهار سال 1397 به گونه ای رقم خورد که موجب رویش وسیع قارچ ها از جمله قارچ های سمی در مناطق مختلف کشور گردیده و به تبع آن با افزایش مصرف قارچ ها، میزان مسمومیت ها نیز افزایش یافت. همین امر متأسفانه در نهایت منجر به فوت تعدادی از هموطنان نیز گردید. اما باید به این نکته توجه داشت که طبیعتاً این شرایط اقلیمی و رویش وسیع قارچ ها و بروز مشکلی تحت عنوان قارچ های سمی آخرین بار نیست و نخواهد بود. بدون شک ممکن است طی ماه ها یا سال های آینده نیز این شرایط رقم خورده و مجدداً با مشکلی مشابه مواجه شویم. هر چند بروز گسترده مسمومیت ها زنگ خطری برای جمع آوری کنندگان و باید به این نکته نیز توجه داشته باشیم که پس از گذشت چند ماه و پایان انعکاس رسانه ای و فروکش کردن میزان مسمومیت ها، مجدداً جمع آوری و مصرف قارچ های وحشی، آغاز خواهد گردید.

کما اینکه در بهار سال 1385 نیز این مسئله البته با شدتی کمتر بروز کرده بود. در این میان آنچه که مهم است نحوه برخورد با مشکل و مدیریت صحیح آن می باشد. طبیعتاً با مدیریت صحیح مسئله در ابعاد مختلف، علاوه بر کاهش تلفات و خسارات انسانی از خسارت وارده به صنعت تولید قارچ خوراکی در اثر اطلاع رسانی ناشیانه و غیرحرفه ای برخی رسانه ها نیز پیش گیری می شد.

در این فرصت مواردی به عنوان توصیه در مواجهه با موارد مشابه ارائه می گردد.

1- از جمع آوری و تغذیه از قارچ های خودرو در مراتع، باغات و جنگل ها خودداری شد.

2- در مناطق با رویش وسیع قارچ های خوراکی و در هنگام جمع آوری آنها از جمع آوری و تغذیه از قارچ هایی حتی با اختلافات جزئی اجتناب شود. بویژه در مناطقی از کشور نظیر آذربایجان شرقی و غربی، کردستان، چهارمحال بختیاری، کرمانشاه، لرستان، ایلام، فارس و کهکیلویه و بویراحمد که رویشگاه های مناسبی برای قارچ های خوراکی ازجمله قارچ Pleurotus eryngii و گونه های مختلفی از جنس Agricus بوده و مصرف این دسته از قارچ ها در بین مردم مناطق یاد شده از استقبال بالایی برخوردار می باشد.

3- در صورت مشاهده رویش هر نوع قارچ سمی و یا گزارش مسمومیت قارچی در یک منطقه، بالافاصله باید تابلوهای هشدار دهنده در منطقه نصب و اطلاع رسانی مناسب انجام گیرد.

4- در فصول بهار و پاییز که معمولاً بیشترین مقدار رویش قارچ های خوراکی و سمی رخ می دهد، اطلاع رسانی ازجانب رسانه عمومی بویژه رسانه های دیداری نظیر تلویزیون انجام گیرد.

5- بدنبال هر نوع احساس تغییر در وضعیت جسمانی پس از مصرف قارچ های خودرو بلافاصله باید به نزدیکترین پزشک یا مرکز درمانی مراجعه کرد.

6- پیش از وقوع موارد مشابه، دوره های بازآموزی و آماده سازی برای سیستم درمانی نظر گرفته شود. در فصول بهار و پاییز هم که معمولاً بیشترین مقدار رویش قارچ های سمی رخ می دهد، این سیستم آماده مقابله با اینچنین مشکلی را داشته باشد.

طبیعتاً اجرا و عملیاتی کردن کلیه موارد فوق نیاز به یک برنامه مدیریتی دارد. بر این اساس تشکیل یک کارگروه تخصصی به منظور مدیریت مسئله بشدت احساس می گردد. وظایف و مسئولیت های این کارگروه تخصصی در قبل از بروز، در زمان بروزو پس از بروز طغیان قارچ های سمی بشرح ذیل می تواند باشد:

رصد و بررسی مداوم شرایط اقلیمی و رویش قارچ ها در مناطق مختلف کشور به منظور ارائه برنامه پیش آگاهی احتمال بروز مسمومیت های قارچی.

برنامه ریزی و مدیریت ارائه اطلاعات صحیح علمی و افزایش سطح آگاهی مردم از طریق اطلاع رسانی و آگاه سازی با استفاده از ظرفیت رسانه ها بویژه رسانه های دیداری نظیر صدا و سیما بویژه در ابتدای فصل رشدی قارچ های سمی .

برنامه ریزی و مدیریت ارائه اطلاعات صحیح علمی و افزایش سطح آگاهی سیستم بهداشتی و درمانی قبل از بروز مشکل به منظور آماده سازی شبکه درمان در مواجهه با مشکل قارچ های سمی.

ایجاد هماهنگی بین دستگاه های اجرایی به منظور مدیریت صحیح مواجهه با موارد مشابه.

مدیریت صحیح رسانه ای و ارائه اخبار و اطلاعات صحیح علمی پس از وقوع طغیان قارچ های سمی، از طریق یک سخنگوی رسمی، به منظور پیشگیری از ایجاد فضای نامناسب رسانه ای، پراکندگی اخبار، ارائه اطلاعات نادرست و عدم بروز مشکلاتی مشابه آنچه که در مورد اخیر مشاهده و موجب خسارت شدید به تولیدکنندگان قارچ خوراکی گردید.

هماهنگی و برنامه ریزی به منظور ایجاد یک شبکه به منظور جمع آوری صحیح و انتقال درست و شناسایی سریع نمونه های قارچی مرتبط با مسمومیت.

آمادگی جهت شناسایی سریع و دقیق نمونه های قارچی مرتبط با مسمومیت.

برنامه ریزی صحیح برای پذیرش و تعیین شیوه مناسب و کارای درمان مسمومین بر اساس قارچ سمی عامل بروز مسمومیت.

ایجاد یک بانک اطلاعاتی کامل از طریق جمع آوری اطلاعات مسمومین، موقعیت های جغرافیایی بروز مسمومیت، قارچ عامل، علائم مسمومیت، روش های پذیرش و درمان و …

مجله قارچ – شماره 14 و 15