هیفای قارچ چیست؟

اگر درباره کاربردهای متنوع قارچ و میسلیوم شنیده باشید، حتما اسم هیفا یا هیف به گوشتان خورده است. در این نوشتار می‌خواهیم با این ساختار مرموز زیرزمینی که نبض حیات در کره زمین را به دست دارد آشنا شویم.

تعریف هیفا

 هیفا (نخینه) شاخه‌های رشته‌ای نخ مانند بلندی هستند که در قارچ‌ها و اکتینوباکتری‌ها  می‌توان آنها را یافت و از کنار هم قرار گرفتن آنها میسلیوم تشکیل می‌شود. 

ساختار هیفا

هر هیفا حداقل از یک سلول تشکیل شده است که توسط یک دیواره سلولی محافظ – معمولاً از کیتین – ساخته شده و حاوی سپتوم‌های داخلی است که به عنوان تقسیم کننده سلول‌ها عمل می‌کند. هیف‌ها ​​تقریباً 4 تا 6 میکرون اندازه دارند.

رشد هیفا

رشد هیفا با گسترش دیواره‌های سلولی و اجزای داخلی از نوک آنها اتفاق می‌افتد. در طول رشد نوک، یک اندامک تخصصی به نام spitzenkörper (کلمه‌ای آلمانی به معنی بخش فوقانی)، با نگهداری وزیکول‌های حاصل از دستگاه گلژی و رها کردن آنها در امتداد راس هیفا، به تشکیل دیواره سلولی و ساختارهای غشایی جدید کمک می‌کند. همانطور که spitzenkörper حرکت می‌کند، نوک هیفا از طریق آزاد شدن محتویات وزیکول، که دیواره سلولی را تشکیل می‌دهد، و غشای وزیکول، که یک غشای سلولی جدید ایجاد می کند، گسترش می‌یابد. با گسترش هیفا، سپتوم‌های جدید می توانند برای تقسیم داخلی سلول‌ها ایجاد شوند. انشعاب مشخصه هیف‌ها نتیجه تشکیل یک نوک جدید از هیفا یا تقسیم نوک در حال رشد است

نقش هیفا در رشد قارچ

بسته به نیازهای خاص هر گونه قارچ، هیفا ممکن است نقش‌های مختلفی در قارچ ایفا کند، که در زیر لیستی از متداول‌ترین نقشهای آن را فهرست کرده‌ایم:

جذب مواد مغذی از میزبان

برخی از هیف های قارچ های انگلی برای جذب مواد مغذی در یک میزبان خاص تخصص دارند. این هیف ها دارای نوک های تخصصی به نام haustoria هستند که برای به دست آوردن مواد مغذی به دیواره سلولی گیاهان یا بافت های موجودات دیگر نفوذ می کنند.

جذب مواد مغذی از خاک

برخی از گونه های قارچی (مثلاً میکوریهیزا ) رابطه همزیستی با گونه های گیاهی آوندی ایجاد کرده اند. قارچ ها هیف های تخصصی به نام آربوسکول را تشکیل می دهند که می توانند در ریشه یا شاخه گیاهان آوندی یافت شوند و برای جذب مواد مغذی و آب از خاک عمل می کنند. به این ترتیب، هیف ها با افزایش دسترسی گیاهان به مواد مغذی در خاک و در عین حال تسهیل رشد خود، به گیاهان کمک می کند.

سازه های تله

در برخی از گونه‌های قارچی، هیف‌ها به ساختارهای تخصصی به دام انداختن نماتد تبدیل شده‌اند که از شبکه‌ها و ساختارهای حلقه‌ای برای به دام انداختن گونه‌های نماتد استفاده می‌کنند.

حمل و نقل مواد مغذی

چندین گونه قارچ هیف هایی متشکل از ساختارهای وتر مانند را نشان می دهند که آکوردهای میسلیوم نامیده می شوند، که توسط قارچ ها (مانند گلسنگ ها و قارچ ها) برای انتقال مواد مغذی در فواصل دور استفاده می شود.

طبقه بندی هیفا

به طور کلی آنها را می توان بر اساس صفات زیر طبقه بندی کرد:

ویژگی‌های هیف

ویژگی های هیف روش مهمی برای طبقه بندی گونه های مختلف قارچی است. سه ویژگی اصلی هیف وجود دارد:

ترکیب هیف

گونه های قارچی نیز بر اساس سیستم های هیف موجود در آنها طبقه بندی می شوند. چهار زیرگروه کلی وجود دارد:

انکسار هیف

در زیر میکروسکوپ، ظاهر هیف‌های روغنی یا دانه‌ای زیر میکروسکوپ را گلئوپلروز می‌نامند. این اصطلاح همچنین برای طبقه‌بندی بیشتر هیف‌های گونه‌های مختلف استفاده می شود.

تقسیم سلولی

هیف‌ها را می توان بر اساس وجود سپتوم های داخلی (سپتات در مقابل گونه‌های آسپتات) نیز طبقه‌بندی کرد. هایف را می توان از گونه هایی که از طریق تقسیم سلولی شبه هیف تولید می‌کنند نیز متمایز کرد.