استفاده از قارچ برای کنترل آفات
استفاده از قارچ برای کنترل آفات، به گزارش هاگ، دغدغه تولید محصول عاری از سموم شیمیایی و اجتناب از خطرات بیوتروریسم و حفظ بقای قارچ سبب شد. دکتر حمیدرضا پوریان و همکارانش به کنترل آفات با قارچ بیاندیشند. رو به تولید نوعی فرآورده‌زیستی و ایمن با ترکیب نوعی قارچ و خاک دیاتومه آورند تا یک محصول جدید و کارآمد برای کنترل سموم کشاورزی به بازار عرضه نمایند.
دکتر پوریان با اشاره به استفاده از قارچ برای کنترل آفات و ضرورت به کارگیری از آفت‌کش‌ها برای جلوگیری از خسارت‌های سالانه موجود (نابودی در حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد محصولات کشاورزی). به استفاده اجباری و گسترده کشاورزان از سموم شیمیایی برای محصولات متنوع زراعی، باغی و گلخانه‌ها تاکید کرد.
وی هرچند کارآمدی و سرعت اثر آنها را در کاربرد فراوان آنها موثر دانست. اما به خسارات جبران ناپذیری که به محیط زیست و سلامت انسانها وارد می‌کنند اشاره نمود.
وی بیان داشت که طبق آمار، متاسفانه حداکثر مصرف سموم کشاورزی در محصولات پر مصرف اعم از سبزیجات، صیفی‌جات (خیار، گوجه‌فرنگی، کاهو، کلم، پیاز و خربزه). غلات (گندم، جو، ذرت، برنج، چاودار)، حبوبات (عدس، ماش، لوبیا، نخود،)، دانه‌های روغنی (سویا ، کلزا و بادام زمینی) و محصولات باغی (درختان میوه) به کار می‌رود. این به معنی گسترش اثرات سموم در سفره‌های اکثر مردم این سرزمین است.
تحقیقات کنترل آفات با قارچ
دکتر پوریان: اغلب کشاورزان به خاطر کاهش هزینه تولید و کسب سود بیشتر، تمایل به استفاده از آفتکشهای ارزان قیمت و اما پرخطر برای محیط زیست دارند. عدم ممانعت متصدیان امر و دولتمردان از خرید و فروش این سموم، باعث شد. که هوا، آب و خاک ایران مملو از آلاینده‌های متعدد گردد و انواع سرطان، بیماری و ناباروری در بین مردم افزایش یابد.
عموما این محصولات به کشورهای مختلف نیز قابل فروش نیستند. به دلیل قوانین سختگیرانه آنها برای تامین غذای سالم، برگشت خورده و در داخل مصرف میشوند.
لذا نیاز است که روی جایگزینی آفتکشهای شیمیایی سرمایه‌گذاری ویژه‌ای گردد. به همین دلیل پژوهش‌های متعددی در ایران و دنیا در این حوزه انجام شد. محصولات و روشهای متعددی نیز ارائه و تجاری سازی شده‌اند. یکی از این تحقیقات کنترل آفات با قارچ است.
تولید نوعی فراورده زیستی و ایمن با ترکیب نوعی قارچ و خاک دیاتومه
دکتر پوریان در رابطه با این پژوهشها، ضمن اشاره به شتاب علمی و جدیت محققین گیاه‌پزشکی ایران و پیشرو بودن آنان در این پژوهشها در منطقه. اظهار داشت هنوز تحقیقات به مرحله فرمولاسیون و تجاری سازی نهایی محصول نرسیده‌اند. در نتیجه وابستگی به صادرات هنوز وجود دارد.
او خبر از یک نوع محصول جدید با هدف تجاری سازی داد. در آن قارچ بیمارگر حشرات و خاک دیاتومه (حاصل از فسیل دیاتوم‌ها) استفاده میشوند. هر دو از عوامل حفاظت زیستی گیاهان و بذور از گزند آفات هستند.
وی اظهار داشت: قارچ‌های بیمارگر پتانسیل خوبی در کنترل آفات به‌ویژه آفات انباری و گلخانه‌ای دارند. لذا در قالب یک طرح پژوهشی مدون تلاش بر این شد تا با هدف تجاری‌سازی برخی از جدایه‌های موثر کشور، اقدامی در راستای تولید انبوه و فرمولاسیون این عوامل همراه با عوا صورت بگیرد. لذا بر پایه تحقیقات قبلی، تولید فرآورده زیستی و با دوام در شرایط محیطی از قارچ eauveria bassianab و خاک دیاتومه در دستور کار قرارگرفت.
خاک‌های دیاتومه
هر دو ترکیب مذکور کنترل‌کننده آفات و از نظر ایمنی کم خطر و فاقد باقیماندگی برای انسان هستند. خاک‌های دیاتومه با سیلیس بالای ۸۰ درصد عمدتا برای کنترل آفات انباری استفاده میشوند. در دوز توصیه‌شده کارایی خوبی دارند. اما در این دوز باعث اتصال بذور و کاهش تهویه بین محصول، می‌تواند مدت زمان انبارداری را کاهش و موجبات فساد سریع‌تر آنها را فراهم میکند.
او بیان داشت که در روند پیشنهادی در فاز اول پژوهش کنترل آفات با قارچ، برای کاهش دوز مصرفی خاک دیاتومه (تا یک چهارم دوز توصیه شده) و نیز افزایش کارایی، دیاتومه با پروپاگول‌های قارچی مخلوط شد. میزان اختلاط و سازگاری این دو ماده موثره طی آزمایشاتی برآورد شد. نسبت اختلاط استاندارد که حداکثر سازگاری (با حفظ کارایی) را باهم داشته باشند، انتخاب شدند. از آنجا که اسپورهای قارچ زندهاند دوام و زندهمانی (viability) آنها چه به تنهایی و چه مخلوط با خاک دیاتومه در محیط کم است و کمتر از یک هفته از بین میروند.
دکتر پوریان در تشریح مرحله دوم طرح گفت: «افزایش طول مدت ذخیره‌سازی و حفظ ماندگاری این ترکیب زیستی در دمای معمولی محیط هدف‌گذاری شد. برای این کار نیاز به مواد و ترکیباتی بود که بتوانند در شرایط تنش و دمای محیط، زندهمانی اسپورها را طی دوره انبارداری تضمین کنند.
موادطبیعی برای حفظ بقای قارچ
بیش از ۱۰ ماده طبیعی (خنثی) که قبلا نقش تغذیه‌ای یا حفاظتی آنها برای حفظ بقای قارچ اثبات شد و به عنوان مواد همراه انتخاب شدند. طی آزمون و خطای متعدد، نسبتهای مختلفی از این مواد با مواد موثره منتخب ( قارچ + خاک دیاتومه) با یکدیگر مخلوط. و طی زمانهای یک، دو و چهاره ماه در دمای محیط ذخیره‌سازی شدند. زندهمانی اسپورهای قارچ و عملکرد ترکیب فرآورده مصنوع در هر زمان طی آزمایشات زیست‌سنجی متعدد روی آفات مورد ارزیابی قرار گرفت. تا در نهایت یک فرآورده‌زیستی پودری با ماندگاری کیفی دو ماهه در مرحله پیش رشد به دست آمد.
در کشورهای اروپایی، مدت زمان استاندارد حفظ کارایی این ترکیبات در دمای محیط معمولا شش ماه میباشد تا طی این مدت بتوانند به دست مصرف‌کننده که کشاورزان هستند، برسند.»
وی خبر از فاز بعدی تحقیق حفظ بقای قارچ داد و تشریح کرد. در آن همزمان با تولید پروپاگول‌های قارچی در روی محیط‌های کشت مقرون به صرفه، افزایش طول مدت ذخیره‌سازی و ماندگاری فرآورده زیستی تولیدشده در حد استاندارد با استفاده از روشهای فرمولاسیون نوین مد نظر است. تا در نهایت این محصول بتواند به یک فرآورده قابل عرضه برای مصرف در کشاورزی تبدیل شود.
این استادیار رشته گیاه‌پزشکی، اظهار امیدواری کرد. بومی‌سازی کامل این دانش بتواند منتج به کاهش مصرف سموم، حفظ تنوع زیستی، افزایش سلامت جامعه و در نهایت اشتغال‌زایی گردد. امیدواریم وی بتواند در این عرصه پیشرو و موفق باشد.
منبع:(پایگاه خبری رازی پرس).
برای گفتگوی بیشتر درباره کنترل آفات با قارچ و کاربردهای قارچ در آفتکشهای سازگار با محیط زیست به تالار گفتگوی هاگ مراجعه نمایید.
