اهمیت اقتصادی و تجاری قارچ قسمت اول

اهمیت اقتصادی و تجاری قارچ، قارچ‌ها به دلیل تفاوت‌های فراوان با دیگر گیاهان و حتی جانوران، زیست و رویش مختص به خودشان را دارند. و به سادگی در تمامی زیست گاه‌ها قابل فرآوری و کشت هستند. اهمیت اقتصادی و تجاری قارچ در بخش‌های مختلف مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.

اهمیت قارچ از سال های دور

قارچ‌های خوراکی دارای انواع ویتامین و مواد معدنی هستند که علاوه بر آن از انواع دیگرشان در صنایع دارو سازی و پزشکی استفاده می‌کنند. انسان از سالیان بسیار دور اهمیت این گیاه پر خاصیت و جادویی را کمابیش می‌شناخت و از وجود آن‌ها در مواد قندی، شیر؛ ماست، خمیرترش، سرکه، الکل حتی خاک و مابقی فضولات حیوانی اطلاع داشتند و از آن برای تخمیر مواد قندی، تهیه‌ی ماست و غیره استفاده می‌کردند. از قارچ‌ها در ساختن انواع محصولات دارویی و پزشکی نیز بهره می‌برند. مانند ساختن آنتی بیوتیک ها، پنی سیلین و کریزوفولوین…

نقش قارچ در فرآیند تولید موادغذایی

قارچ‌ها در فرآیندهای صنعتی و غذایی نظیر تهیه‌ی نان و پنیر نقش دارند. در سال‌های اخیر با روش‌های اصلاح نژاد و انتخاب نژاد بهتر توانستند انواع مخمرها را که امتیازهای بیولوژیکی زیادی نسبت به نژادهای وحشی داشته‌اند، طعم، مزه و کیفیت فرآورده‌ها را مطبوع‌تر سازند. ارزش غذایی این مخمرها به دلیل داشتن مقدار قابل توجهی اسیدآمینه، ازت، فسفر، ویتامین‌های D و C است. در چین به عنوان جبران کننده‌ی مواد پروتئینی به جیره‌ی غذایی افراد از این قارچ‌ها اضافه می‌کنند.

جایگزینی قارچ با موادغذایی دیگر

این گیاه که علاوه بر داشتن کار آیی و خواص زیاد به راحتی قابل دسترس است و همه روزه مراحل و شیوه های جدیدی برای پرورش و فرآوری آن به دست می‌آید. در آینده‌ای نه چندان دور می‌تواند جایگزین بسیار مفیدی برای انواع مواد غذایی گیاهی و حیوانی پر مصرف شود که علاوه بر صرفه جویی در هزینه‌های پرورش و تولید به حفظ محیط زیست و چرخه‌های زندگی جانداران نیز کمک قابل توجهی خواهد کرد.

در دنیای امروز که آگاهی مردم نسبت به مزایای بهداشتی و سلامتی این محصول رو به فزونی است. گرایش به مصرف محصولات ارگانیک این چنینی را می‌توان از جمله دلایل مهم رشد این تجارت در تمام بازارهای جهان به حساب آورد. با توجه به هزینه‌های تمام شده‌ی این محصول سلامت محور در مقایسه با محصول‌های خوراکی دیگر از جمله فرآورده‌های دامی و غلات و بی ضرر بودن آن برای محیط زیست و کره‌ی زمین در آینده‌ای نزدیک بازارهای تولید و فروش جهانی را از آن خود خواهد کرد، زیرا تعداد انگشت شماری از محصول‌ها هستند که، علاوه بر ارزان بودن، انواع ویتامین‌ها، املاح معدنی و پروتئین‌ها را در خود داشته باشد و ضرری بر چرخه زیستی جانوران وارد نکند.

تقاضای جهانی برای قارچ

با توجه به دلایلی که ذکر شد، شاهد افزایش تقاضای جهانی هستیم. امروزه مردم کشورهای مختلف با استفاده‌ی بیشتر از این محصول باعث بالا رفتن میزان سرانه‌ی مصرف جهانی شده‌اند. که این امر موجب بالا رفتن قیمت جهانی هر کیلوگرم قارچ شده است. دو نوع اصلی قارچ دکمه‌ای و صدفی در بازار وجود دارد که در بسته بندی‌های متفاوت و به صورت سرد، منجمد، کنسروشده، پخته شده و خام روانه‌ی بازار می‌شوند.

دلایل مصرف روز افزون

رشد آگاهی مردم در مورد مسائل بهداشت تغذیه و پی بردن به اهمیت محصولات ارگانیک از سویی و رشد سوپر مارکت ها و فروشگاه‌های عرضه‌ی مواد غذایی و رعایت اصول بهداشتی در فروش محصولات بسته بندی شده از سویی دیگر، گرایش و تقاضای جهانی را نسبت به مصرف قارچ بالا برده و در حال حاضر تجارت پو پایی را برای این صنعت رقم زده که در سال‌های آینده نیز به همین ترتیب ادامه خواهد داشت.

البته یکی از موانع مهم در رشد بازار قارچ کوتاه بودن عمر این محصول است که باید توسط گردانندگان این صنعت به خوبی مورد توجه قرار گرفته و با شناختن میزان مصرف و تقاضای هر بخش به ارائه‌ی آن بپردازند. بازار جهانی مصرف قارچ طبق آمارهای موجود بیشترین رشد سال‌های اخیر خود را در اروپا داشته و انتظار می‌رود در سال‌های آینده نیز به همین طریق باشد. ضمن این که کشورهای آسیایی نیز در بازار مصرف این محصول جایگاه ویژه‌ای دارند و تجارت قارچ در این منطقه رشد زیادی داشته است که در بین کشورهای با سرانه‌ی مصرف بالا در این منطقه می‌توان به، هند، چین و ژاپن اشاره کرد.

قارچ‌ها به دلیل تفاوت‌های فراوان با دیگر گیاهان و حتی جانوران، زیست و رویش مختص به خودشان را دارند. و به سادگی در تمامی زیست گاه‌ها قابل فرآوری و کشت هستند.

تاثیر رشد جمعیت در مصرف قارچ

از جمله دلایل اصلی بالا بودن میزان مصرف در این کشورها می‌توان به جمعیت بالای آن‌ها اشاره کرد. در حال حاضر سهم آسیا در مصرف این محصول زیاد است. مصرف قارچ در اروپا به گونه‌ای است که آن را رهبر بازار جهانی قارچ به شمار آورده‌اند. قارچ ماده‌ی غذایی گوشتی محسوب می‌شود که در ردیف سبزی‌ها قرار می‌گیرد. و با توجه به ارزش دارویی آن
یکی از صنایع چشمگیر در سال‌های اخیر بوده است.

این محصول به عنوان یک ماده‌ی غذایی فاقد کلسترول استفاده می‌شود که میزان سدیم در آن بسیار کم است که در این سال‌ها جای خود را در میان مصرف کنندگان و بازار جهانی باز کرده و کاربرد غذایی بالایی یافته است. طبق آماری در سال ۲۰۱۳ این بازار به ارزش ۲۹ میلیون دلار تخمین زده شده که تا سال ۲۰۱۹ با نرخ رشد ۹/۵ درصدی به ارزش بیش از ۵۰ میلیون دلار رسید.

سرمایه گذاری در صنعت قارچ

این افزایش طی دوره‌ی شش ساله نشان دهنده‌ی بالا رفتن تقاضای جهانی برای این محصول و رشد این صنعت در سطح جهان است که به میزان قابل توجهی جایگاه جهانی آن را دستخوش تغییر کرده و منجر به سرمایه گذاری‌های بیشتر در این صنعت می‌شود. در بازار جهانی انواع قارچ‌های خوراکی حدود ۲۳۰۰ گونه است که در این میان چند گونه‌ی اصلی در بازار جهانی این محصول نقش مهمی ایفا می‌کنند. قارچ دکمه‌ای، صدفی و شی تاکه از پر مصرف‌ترین قارچ‌ها در جهان است به طوری که ۷۶ درصد از سهم این بازار را به خود اختصاص داده‌اند. که قارچ دکمه‌ای با سهم ۳۶/۱ درصد محبوب‌ترین و پر مصرف‌ترین آن‌ها به شمار می‌رود.

حل مشکل تامین تغذیه

به طور کلی با توجه به این که جمعیت جهان با سرعت شگفت آوری رو به فزونی است. پیش بینی می‌شود برای تأمین تغذیه‌ی چنین جمعیتی باید تولید غذا را به ۵۰ درصد افزایش داد. صنعت کشاورزی به علت داشتن پتانسیل بالای تولید و اشتغال زایی و کارآفرینی یکی از بخش‌های پر مزیت برای پیش برد این اهداف است. در بین محصولات باغی و زراعی کشت و پرورش محصولات زود بازده از جمله قارچ خوراکی بنا به دلایل شاخص اقتصادی، زیست محیطی،تغذیه‌ای و دارویی مورد توجه تولید کنندگان، سرمایه گذاران و کارآفرینان است.

قیمت مناسب قارچ

در کشورهای در حال توسعه به دلیل بالا بودن قیمت پروتئین حیوانی منبع جایگزین خوبی تلقی می‌شود. به دلیل دارا بودن انواع ویتامین‌ها با قرار گرفتن در سبد غذایی خانوار نقش اساسی در تأمین مواد مورد نیاز برای کودکان شیرخوار و در حال رشد، زنان باردار و کسانی که از ضعف جسمانی برخوردارند ایفا می‌کند.

با فرآوری این محصول به صورت کنسرو و …و فراهم آمدن صنایع جانبی شاهد اشتغال زایی در کشور خواهیم بود. در مزارع پرورش به دلیل استفاده از واحد حجم به جای سطح، سطح زیر کشت افزایش یافته و امکان تولید محصول زود بازده و پرسود ایجاد می‌شود.

مزایای کشت قارچ به لحاظ زیست محیطی

این ماده‌ی غذایی با ارزش را می‌توان از پسماندهای محصولات کشاورزی دیگر مثل کود و کلش مرغی به دست آورد که از دو جهت سودمند است.
۱- استفاده از پسماند محصولات کشاورزی دیگر که جنبه‌ی بازیافت و کمک به محیط زیست را دارد
۲-مقرون به صرفه بودن: قارچ خوراکی در مقایسه با بسیاری از محصولات کشاورزی آب کمتری مصرف می‌کند که به حفظ منابع آبی کشور کمک می‌کند.
بعد از شروع به کار طی مدت کوتاهی شاهد سود و بازگشت هزینه خواهیم بود. با استفاده از تجهیزات و تکنولوژی نوین این بازدهی بالا می‌رود و چون قارچ در محیط بسته پرورش می‌یابد به دلیل وجود دستگاه‌های سرمایشی و گرمایشی تغییر فصل تأثیر زیادی بر روی کشت و تولید آن ندارد. این محصول علاوه به راین که بدون پسماند است، تولید آن در کشور ما که مناطق خشک و نیمه خشک فراوانی دارد به راحتی زمینه‌ی اشتغال زایی را ایجاد می‌کند.

قلم سردبیر