پرورش قارچ شیتاکه، راهنمای کامل کشت، شرایط و تجهیزات

پرورش قارچ شیتاکه به دلیل ارزش بالای اقتصادی 3 تا 5 برابری در مقابل قارچ دکمه‌ای یک انتخاب هوشمندانه در صنعت تولید قارچ است. پرورش این قارچ به دلیل استفاده از ضایعات کشاورزی (کنده درختان مرده، خاک‌اره و سبوس گندم) نه‌تنها هزینه‌های تولید شما را کاهش خواهد داد؛ بلکه قیمت تمام شده را پایین آورده و کشت این قارچ را بسیار مقرون‌به‌صرفه می‌کند.

اگر به دنبال یک فرصت شغلی سودآور در صنعت پرورش قارچ، یا حتی در مقیاس خانگی هستید، پرورش قارچ شیتاکه با بازار فروش مناسب داخلی و بین‌المللی یک انتخاب عالی است.

 

روش‌های پرورش قارچ شیتاکه

خواستگاه قارچ شیتاکه (به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین قارچ‌های خوراکی و درمانی)، جنگل‌های شرق آسیا مخصوصا کشورهای چین و ژاپن است. از آنجاکه این قارچ به‌صورت محدود در مناطق جنگلی شرق آسیا برداشت می‌شد، مقدار آن بسیار کم بود. به ‌مرور زمان و یادگیری روش‌های کشت از کشاورزان چینی، این فناوری به کشور ژاپن منتقل شد. متخصصان ژاپنی نیز با سعی و تلاش زیاد، نقش بسیار مهمی در اصلاح و پیشرفت روش‌های پرورش قارچ شیتاکه ایفا کردند.

در حال حاضر برای کشت این نوع قارچ دو روش در دنیا وجود دارد:

• روش سنتی یا کشت روی کنده درختان
• روش مدرن یا کشت روی بستر مصنوعی با استفاده از خاک‌اره یا مواد دیگر

روش‌های یاد شده دارای مزایا و معایبی هستند که به ‌تفصیل دربارۀ آن‌ها توضیح داده خواهد شد.

روش سنتی کشت قارچ شیتاکه

در روش طبیعی کشت قارچ شیتاکه، ایجاد محیط کاملا طبیعی روی درختان برگ‌ریز مهم‌ترین بخش تولید و پرورش است.

مراحل کشت سنتی:

1- انتخاب چوب مناسب

برای کشت طبیعی، چوب‌های سالم و تازه درختان برگ‌ریز مانند بلوط، افرا نارون، راش و هیکوری بهترین گزینه‌ها هستند. درختان سوزنی‌برگ به دلیل ترکیبات شیمیایی خاص برای رشد این محصول مناسب نیستند.

2- قطع درخت و آماده‌سازی چوب

بر اساس نتایج تحقیقات، زمستان و اوایل بهار، بهترین زمان برای قطع درختان جهت تلقیح است.

چوب‌های‌ بریده شده باید دارای ویژگی‌های زیر باشند:

• تازه باشند و در کمتر از 4 هفته از زمان قطع‌ شدن استفاده شوند. (تأخیر در تلقیح می‌تواند بهره‌وری کنده‌ها را کاهش دهد.)
• سالم و بدون آلودگی باشند.
• قطر چوب باید 7 تا 15 سانتیمتر و دارای قد 90 تا 120 سانتیمتر باشند.
• در شرایط محیطی مناسب (سایه‌دار و مرطوب) نگهداری شوند تا خشک یا آلوده نشوند.
• رطوبت کنده باید بالای 35% نگه داشته شود

 3- سوراخ‌کاری

برای قراردادن میسلیوم قارچ شیتاکه روی کنده درخت، باید سوراخ‌هایی به صورت پلکانی با عمق 2.5 تا 3.5 سانتیمتر و با فاصله 8 الی 15 سانتیمتر از یکدیگر حفر شود. ردیف‌های سوراخ نیز باید 3 اینچ (تقریبا 8 سانتیمتر) از هم فاصله داشته باشند (یا تقریباً یک ردیف به ازای هر اینچ قطر کنده) این عمل باید یک هفته تا ده روز بعد از قطع درخت و آماده‌سازی انجام شود.

4- تلقیح اسپان

معمولا دو تا سه روز بعد از سوراخ‌کاری، بذر قارچ شیتاکه به داخل سوراخ‌ها تزریق می‌شود. برای این منظور، از اسپان چوبی (بذر قارچ شیتاکه) استفاده می‌کنند. این بذر به‌طور خاص برای این منظور تولید می‌شود. توزیع یکنواخت در تمام سوراخ‌ها ضروری است. در برخی موارد از خاک‌اره ترکیب شده با میسلیوم استفاده می‌کنند.

5- آب‌بندی سوراخ‌ها

پس از تلقیح اسپان، برای جلوگیری از نفوذ هوا و خشک ‌شدن میسلیوم، سوراخ‌ها آب‌بندی می‌شوند. این کار به ‌وسیله موم عسل (یک منبع غذایی برای میسلیوم) یا پارافین انجام می‌شود. این عمل باعث جلوگیری از ورود آلودگی‌ها و میکروب‌ها به داخل سوراخ، می‌شود.

گزینه دیگر، پوشاندن سوراخ‌های موجود، درپوش‌های استایروفوم به جای موم است. این کار هزینه بیشتری دارد، اما در زمان صرفه‌جویی می‌کند.

نکته: آب‌بندی هر دو انتهای کنده توصیه نمی‌شود. زیرا می‌تواند ورود رطوبت مورد نیاز برای رشد قارچ را مسدود کند.

6- دوره میسلیوم‌رانی یا زمان رشد

کنده‌ها اغلب با کمی زاویه و بصورت ضربدری در محیطی مرطوب و سایه‌دار کنار هم چیده می‌شوند. کنده‌ها را می‌توان هر 2 تا 4 ماه یکبار برگرداند (انتهای آنها را برعکس کرد) تا توزیع یکنواخت آب و رشد قارچ‌ها تسهیل شود.

در این مرحله، میسلیوم قارچ‌ها در داخل سوراخ رشد کرده و تمام سطح آن را اشغال می‌کنند. این مرحله 6 تا 12 ماه طول می‌کشد. در این مدت دما باید بین 20 الی 25 درجه سانتیگراد و رطوبت بین 70 تا 90% درصد حفظ می‌شود. محیط کم‌نور یا تاریک در رشد میسلیوم‌ها مؤثر است.

7- آبیاری و تحریک باردهی

پس از رشد کامل میسلیوم‌ها در داخل سوراخ‌های کنده، زمان شوک دادن به آن‌ها فرا می‌رسد. این کار باعث رشد شاخه‌ها و آغاز باردهی می‌شود.

بطور کلی میوه‌دهی معمولا در فصول مرطوب و خنک(بهار و پاییز) رخ می‌دهد، اما بارندگی می‌تواند میوه‌دهی را تحریک کند. اثر  تحریک بارندگی با غوطه‌ور کردن کنده‌ها در آب سرد شبیه‌سازی می‌شود تا میوه‌دهی را تحریک کند.

برای این منظور می‌توانید کنده‌ها را به مدت 24 ساعت در آب سرد غوطه‌ور کنید، یا با کاهش ناگهانی دما بین 10 تا 18 درجه شوک لازم به آن‌ها وارد کنید. در برخی موارد، با واژگون کردن کنده‌ها شرایط محیطی را تغییر و شوک لازم را اعمال می‌کنند.

البته تمام گونه‌های شیتاکه به آبیاری اجباری پاسخ نمی‌دهند. در ماه‌های سردتر سال یعنی زمانیکه میوه‌دهی طبیعی رخ می‌دهد، آبیاری اجباری مستلزم آن است که کنده‌ها به مدت 36 تا 48 ساعت در آب غوطه‌ور شوند تا رشد اندام‌های میوه‌دهی تحریک شود.

 

8- برداشت محصول

پس از اعمال مرحله شوک‌دهی و شروع باردهی، قارچ‌های شیتاکه شروع به رشد می‌کنند. قارچ‌های روییده بین 2 تا 7 روز بالغ و آماده برداشت می‌شوند.

اولین برداشت ممکن است حدود 1.5 تا 2 سال بعد از مرحله 4( تلقیح میسلیوم) انجام شود. اما به‌طور معمول می‌توانید حدود 4 تا 6 سال از همان کنده برداشت محصول داشته باشید. برداشت محصول باید به‌صورت دستی(برش با چاقو) انجام شود تا آسیبی به کنده‌ها و میسلیوم نرسد. پس از هر برداشت، باید آبیاری سبک و حفظ رطوبت کنده‌ها انجام شود.

شایان ذکر است، روش طبیعی و سنتی پرورش قارچ شیتاکه، علاوه بر درختان تازه و سالم نیازمند صبر و شکیبایی برای پرورش و رسیدن محصول است. این روش تولید، محصولی ارگانیک و باکیفیت بالا ارائه می‌کند.

جدول زیر به بیان ساده زمانبندی عملیات 8 گانه کشت قارچ شیتاکه را بیان میکند.

ترتیب عملیات	نام مرحله	زمان‌بندی
1	انتخاب درخت مناسب	پاییز و اوایل زمستان
2	برش درخت	اوایل زمستان
3	برش‌کاری و دریل‌کاری یا ایجاد سوراخ	یک هفته بعد از برش
4	تلقیح میسلیوم	2 تا 3 روز بعد از سوراخ‌کاری
5	دوره رشد میسلیوم	3 تا 6 ماه
6	برداشت قارچ	7 تا 14 روز بعد از تحریک رشد
7	دوره‌های بعدی برداشت	3 تا 4 بار درسال

 

مزایا و معایب پرورش قارچ شیتاکه سنتی (روی کنده‌های چوبی)

طبق اعلام دانشگاه کرنل و دانشگاه ایالتی واشنگتن، این فرایند طبیعی است و می‌تواند سرمایه‌گذاری کمتری نسبت به روش‌های داخلی داشته باشد، اما برای موفقیت نیاز به زمان‌بندی و مدیریت دقیق دارد.

 

مزایای کشت سنتی قارچ شیتاکه

قیمت بالاتر: شیتاکه پرورش‌ یافته در چوب (کنده درخت) اغلب به دلیل طعم و کیفیت بهتر، با قیمت بالاتری در بازار به فروش می‌رسد.

کیفیت مواد آلی: شیتاکه پرورش ‌یافته در کنده، در مقایسه با نوع گلخانه‌ای، از ترکیبات بهتری برای حفظ سلامت برخوردار است.

سرمایه‌گذاری کمتر: کشت روی چوب درخت در فضای باز، در مقایسه با تولید قارچ گلخانه‌ای، نیاز به سرمایه‌گذاری کمتری دارد.

استفاده از چوب بی‌کیفیت: این روش، از چوب‌های بی‌ارزش استفاده می‌کند که به حفظ محیط‌ زیست کمک می‌کند.

تولید طولانی‌مدت: یک کنده درخت چند سال به تولید قارچ ادامه دهد و برداشت طولانی‌مدتی را فراهم می‌کند.

سازگاری بیشتر با محیط‌زیست: در روش کشت سنتی به انرژی زیادی برای دستگاه‌های گرمایش، سرمایش یا تهویه نیاز ندارد.

 

معایب کشت سنتی

• زمان طولانی برای برداشت اول: اولین برداشت محصول تا 1.5 سال طول می‌کشد و اولین برداشت محصول از کنده‌های بزرگ‌تر ممکن است تا ۳ سال طول بکشد.
• خطر آلودگی: ممکن است کپک‌ها و قارچ‌های رقیب کنده‌ها را آلوده کنند، به‌خصوص اگر کنده‌ها هنگام تلقیح تازه نباشند، یا به‌طور نامناسب حمل شوند.
• آسیب‌پذیری در برابر آفات و آب‌وهوا: کنده‌ها مستعد آفاتی مانند موریانه هستند و می‌توانند تحت‌تأثیر الگوهای آب‌وهوایی متغیر قرار گیرند.
• مدیریت دقیق: کشت موفقیت‌آمیز نیاز به توجه دقیق به زمان‌برش کنده، تلقیح و مدیریت محیط انکوباسیون و میوه‌دهی دارد.
• توسعه بازار: بازار تجاری این محصول هنوز بسیار شناخته شده نیست و احتیاج به معرفی بیشتر دارد.
• حمل‌ونقل کنده‌ها: وزن سنگین درخت‌ها و کنده‌ها مشکلاتی را برای تولیدکنندگان به وجود می‌آورد.

 

ویژگی قارچ‌های شیتاکه تولید شده در روش تولید سنتی

• طعم و بافت بهتر: طعم بهتر، بافت متراکم‌تر و کیفیت بهتر از ویژگی‌های این روش تولید است.
• خواص ارگانیک بیشتر: عدم استفاده از مواد شیمیایی محصول تولیدی بهتر با خواص ارگانیک ارائه می‌کند.
• اندازه و کیفیت: در روش طبیعی اندازه قارچ‌ها کوچک‌تر اما کیفیت بالاتری دارند. این ویژگی در میان مشتریان حائز اهمیت است.
• پایداری بیشتر: قارچ‌های طبیعی مقاومت بیشتری در برابر بیماری‌ها و آفات دارند. این ویژگی نگهداری طولانی‌مدت آن‌ها را آسان‌تر می‌کند.

روش سنتی پرورش قارچ شیتاکه یک روش کارآمد برای حفظ کیفیت محصول، حفظ محیط ‌زیست و کاهش هزینه‌های تولید است. اگر به دنبال تولید محصولات ارگانیک و باکیفیت هستید روش سنتی تولید قارچ بهترین انتخاب است.

 

 

پرورش قارچ شیتاکه به روش گلخانه ای یا مصنوعی

پرورش قارچ شیتاکه به روش غیرسنتی یا گلخانه‌ای یکی از راه‌های کشت این قارچ ارزشمند است که توسط محققان ژاپنی در سال 1796 در دوره ادو (Tokugawa Family) انجام شد و کارآمدترین روش برای تولید صنعتی قارچ شیتاکه است. این سبک از تولید برای پرورش قارچ در سالن‌های صنعتی و نیمه‌صنعتی مناسب است. این روش در مقایسه با نوع سنتی آن دارای سرعت بیشتری است و از میزان تولید بیشتری برخوردار است.

مراحل پرورش قارچ شیتاکه به‌صورت گلخانه‌ای

مراحل پنجگانه پرورش قارچ شیتاکه عبارت است از:

1- پاستوریزه‌ کردن یا استریلیزه کردن بستر

بستر پاک و عاری از هرگونه آلودگی برای رشد قارچ‌ها امری ضروری و مهم است. ایجاد بستر پاستوریزه برای پرورش قارچ با استفاده از دستگاه اتوکلاو در دمای 121 درجه سانتیگراد و به مدت 30 دقیقه امکان‌پذیر است. جدول زیر نشان‌دهنده میزان ترکیب مواد برای یک بستر ایدئال در کشت گلخانه‌ای است.

جزء بستر	درصد	ویژگی مواد
خاک‌اره چوب‌های سخت (بلوط، افرا)	70%	انتخاب خاک اره از چوب‌های سخت بلوط و افرا برای رشد اهمیت دارد
سبوس گندم، برنج، پودر سویا، ذرت	27%	این سبوس‌ها به‌عنوان منابع نیتروژن و مواد مغذی استفاده می‌شوند
گچ، آهک، شکر	3%	گچ  آهک دارای PH و شکر به‌عنوان منبع انرژی اضافی استفاده می‌شوند

 

2- تلقیح بذر به بستر کشت

بعد از پاستوریزه ‌کردن بستر و خنک ‌شدن آن مرحله تلقیح اسپان قارچ شیتاکه است. اسپان یا بذر قارچ به‌طور یکنواخت در همۀ سطح بستر پخش می‌شود. سپس محصول به‌دست‌آمده در کیسه‌های پلاستیکی مخصوص نگهداری می‌شود. این کیسه‌ها امکان ورود هوا را به داخل امکان‌پذیر می‌کند. این کیسه‌ها اجازه ورود میکروب به داخل را نمی‌دهد.

3- مرحله رشد میسلیوم

در این مرحله رشد میسلیوم‌ها در محیط تاریک و با دمای 20 تا 25 درجه سانتیگراد به مدت 2 الی 3 ماه اتفاق می‌افتد، تا همه بستر را اشغال کنند. حفظ رطوبت محیط بین 70 تا 80% ضروری است. میسلیوم‌ها در این مدت تمام بستر را پر و آن را کلونیزه می‌کنند. حفظ رطوبت و دما در این مرحله از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

 

 ۴ – آغاز باردهی

پس از رشد کامل میسلیوم، دمای محیط را کاهش می‌دهند تا باعث تحریک باردهی قارچ شود. برای این منظور دمای محیط به 16 تا 18 درجه سانتیگراد تقلیل پیدا می‌کند. حفظ رطوبت محیط بین 85 الی 95% و میزان نور 800 تا 1200 لوکس بسیار مهم است.

 ۵- برداشت قارچ

چند هفته بعد از باردهی، قارچ شیتاکه آماده برداشت می‌شود. برداشت بادقت و به روش دستی باعث میشود تا به کلاهک‌های قارچ آسیبی وارد نشود.

شرایط محیطی لازم برای رشد قارچ شیتاکه در روش گلخانه ای

• دمای محیط: دمای 24 تا 27 درجه سانتیگراد برای رشد میسلیوم بسیار مناسب است. اما در زمان باردهی باید بین 8 تا 16 درجه سانتی‌گراد باشد. دمای بالای 34 درجه باعث تخریب و از بین‌ رفتن قارچ‌ها می‌شود.
• رطوبت محیط: میسلیوم به رطوبت 70 الی 80 درصد برای رشد نیاز دارد، همچنین در زمان باردهی رطوبت 85 تا 95 درصد باید حفظ شود تا کلاهک به‌خوبی رشد کند.
• نور: تاریکی مطلق یا نور بسیار کم در زمان رشد قارچ‌ها ضروری است. در زمان باردهی نور غیرمستقیم کنترل شده بین 800 تا 1200 لوکس ضروری است.
• PH بستر قارچ: برای رشد میسلیوم میزان PH باید بین 4 تا 5.5 و در زمان باردهی بین 3.5 تا 5 باشد.
• تهویه: برای کاهش CO2 و تأمین اکسیژن ضروری تهویه مناسب الزامی است. هوای تازه به‌طور متناوب باید وارد محیط کشت شود. این هوای تازه رشد میسلیوم را تضمین می‌کند.

رعایت نکات قید شده بالا در روش گلخانه‌ای پرورش قارچ شیتاکه، به‌ویژه در سالن‌های صنعتی و نیمه‌صنعتی تضمین‌کننده برداشت محصول سالم و پربازده است. پرورش قارچ شیتاکه به روش تجاری(خاک‌اره و کاه) به دلیل مزایای زیادی که دارد، یکی از بهترین روش‌های تولید قارچ است.

 

مزایای پرورش مصنوعی قارچ شیتاکه

کشت مصنوعی قارچ شیتاکه مزایایی مانند تولید در تمام طول سال، بازده بالا و مداوم، امکان کنترل و بهینه‌سازی کیفیت و اندازه از طریق یک محیط کنترل‌ شده را ارائه می‌دهد. این روش همچنین حساسیت به آب ‌و هوا و آفات را کاهش می‌دهد و امکان استفاده از مواد خاص برای تأثیرگذاری بر ویژگی‌های قارچ را فراهم می‌کند.

مهم‌ترین مزایا عبارت‌اند از:

• سرمایه‌گذاری اولیه کمتر: طبق اعلام مؤسسه قارچ آمریکا، در حالی‌که هزینه اولیه یک مرکز تولید کنده مصنوعی بالاست، اما با افزایش کارایی و عرضه مداوم، به‌ویژه با در نظرگرفتن مزایای آن نسبت به روش‌های طبیعی، جبران می‌شود.
• تولید در تمام طول سال: برخلاف کشت طبیعی که وابسته به آب‌ و هوا است، روش‌های مصنوعی به‌طور مداوم کار و عرضه ثابتی را فراهم می‌کنند.
• بازده بالاتر: محیط‌های کنترل‌ شده و شرایط بهینه به افزایش بازده در مقایسه با روش‌های طبیعی منجر می‌شوند.
• پتانسیل سود بیشتر: ترکیب بازده بالاتر، کیفیت ثابت و تولید در تمام طول سال منجر به سودآوری بیشتر می‌شود.
• چرخه‌های سریع‌تر محصول: زمان تولید یک محصول کامل اغلب در روش‌های مصنوعی کاهش می‌یابد.
• کیفیت ثابت: کنترل‌های محیطی برای دما، رطوبت و تهویه به یک محصول ثابت‌تر و قابل‌پیش‌بینی‌تر می‌انجامد.
• کنترل کیفیت: پرورش ‌دهندگان می‌توانند مواد بستر خود را انتخاب کنند و موادی را به کار ببرند که بر اندازه و طعم قارچ تأثیر بگذارد.
• ویژگی‌های قابل‌تنظیم: فناوری مدرن بهینه‌سازی ویژگی‌های خاص مانند طعم و اندازه را امکان‌پذیر می‌کند.
• هزینه‌های کمتر نیروی کار: ماشین‌های خودکار در سیستم‌های مصنوعی مدرن منجر به کاهش مصرف نیروی کار می‌شود.

 

تجهیزات مورد نیاز در پروش نوع گلخانه ای

برای بهره‌وری بیشتر و بهتر در محیط گلخانه‌ای استفاده از تجهیزات مناسب بسیار ضروری است. این ماشین‌ها محیط کار را بهتر و افزایش محصول را تضمین می‌کنند.

مهم‌ترین این دستگاه‌ها عبارت‌اند از:

• رطوبت‌ساز: انواع دستگاه‌های مه‌پاش و مه‌ساز برای حفظ رطوبت محیط ضروری است.
• بخاری یا اجاق بدون دود: ایجاد گرما بدون آلودگی از مهم‌ترین وسایل موردنیاز است.
• تهویه و هواکش: برای از بین ‌بردن گاز CO2 یا تهویه مناسب انواع تهویه و هواکش بسیار ضروری است.
• سیستم کنترل دما: دستگاه‌های تنظیم و مراقبت دما و رطوبت سالن برای تثبیت شرایط محیطی کارکرد دارند.
• پالت: باعث افزایش نظافت و عدم تماس بستر با محیط آلوده می‌شود.

 

رایج‌ترین اشتباهات در پرورش قارچ شیتاکه چیست؟

اشتباهات رایج در پرورش قارچ شیتاکه شامل بهداشت و استریلیزاسیون ضعیف، کنترل نامناسب دما و رطوبت، تبادل هوای نادرست، استفاده از بستر نامناسب و برداشت در زمان اشتباه است.

 

جدول زیر نشان ‌دهنده انواع مشکلات و راهکارهای برطرف کردن آن‌هاستست.

نوع اشتباه رایج	علت وقوع	راه حل
نظافت و بهداشت	استریلیزه نکردن و بهداشت ضعیف	کار در محیط پاکیزه و بهداشتی
کنترل محیطی	دمای نادرست – تبادل هوای ضعیف – رطوبت ناکافی	ایجاد دمای ثابت – تهویه مناسب – بالا نگه‌داشتن میزان رطوبت
بستر و اسپان	بستر اشتباه – بارگذاری بیش از حد بستر	بستر مناسب چوب سخت – اسپان تازه و با کیفیت – نرخ تلقیح مناسب
زمان‌بندی نامناسب	برداشت زود هنگام یا دیر هنگام، تعجیل یا تاخیر	قارچ را در زمان مناسب برداشت کنید – صبور باشید – پیشرفت قارچ‌ها را به‌طور منظم و بدون اختلال تحت‌نظر بگیرید.

 

مقایسه روش کشت صنعتی و سنتی با یکدیگر

در جدول زیر مقایسه‌ای بین دو روش سنتی و صنعتی در تولید قارچ شیتاکه انجام شده است. هر دو روش دارای وجوه مشترک زیادی هستند. این جدول به شما کمک می‌کند تا مقایسه‌ای کلی بین هر دو روش کشت قارچ شیتاکه داشته باشید.

 

مزیت‌ها	روش سنتی	روش صنعتی
مدت استفاده از بستر تولید	4 الی 8 سال استفاده از بستر تولید	3 تا 5 بار برداشت در یک سال
قیمت محصول	قیمت بالای محصول	قیمت بالای محصول
صرفه اقتصادی	صرفه اقتصادی برای تولید	صرفه اقتصادی برای تولید
حفاظت از محیط‌ زیست	مصرف حداقل آب و کودهای شیمیایی	مصرف حداقل آب و کودهای شیمیایی
استفاده از ضایعات کشاورزی	استفاده از ضایعات کشاورزی برای بستر	استفاده از ضایعات کشاورزی برای بستر
ویژگی‌های صادراتی و درآمدزایی	ویژگی‌های صادراتی و درآمدزایی بالا	ویژگی‌های صادراتی و درآمدزایی بالا
سرعت تولید قارچ	بازدهی حداقل 1.5 سال بعد	4 تا 6 هفته

 

آفات و مشکلات رایج در پرورش قارچ شیتاکه

آفات رایج برای قارچ شیتاکه شامل حشراتی مانند مگس‌های sciarid و phorid است که به میسلیوم آسیب می‌رسانند و می‌توانند بیماری را گسترش دهند. لاروها می‌توانند میسلیوم را بخورند، در حالی‌که لاروهای بالغ می‌توانند بیماری‌های قارچی و باکتریایی را گسترش دهند.

• حلزون‌ها: در محیط‌های مرطوب مشکل‌ساز هستند. با روش دستی می‌توان آنها را جدا کرد.
• سوسک‌ها: به کنده‌ها مخصوصاً در مرحله لاروی آسیب می‌رسانند.
• کنه‌ها: مگس‌ها کنه‌ها را پخش می‌کنند و به محصول آسیب می‌زنند.
• موریانه: موریانه‌ها نیز یکی دیگر از عوامل ایجاد مشکل برای کنده‌های شیتاکه هستند. آنها از قارچ‌ تغذیه نمی‌کنند، اما کنده را از بین می‌برند.
• دم فنری‌ها: این موجودات کوچک می‌توانند میسلیوم و آبشش‌های قارچ‌ها را بخورند.
• قارچ‌های رقیب: کپک‌ها و قارچ‌های دیگر می‌توانند روی کنده‌ها ساکن شوند و برای مواد مغذی با میسلیوم شیتاکه رقابت کنند.
• مشکلات رطوبت: رطوبت خیلی کم (35 تا 45%) قارچ شیتاکه را از بین می‌برد، در حالی‌که رطوبت خیلی زیاد به آلودگی و کپک منجر می‌شود.
• دمای بسیار بالا: تخم شیتاکه بین 22 الی 26 درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارد و گرمای شدید قارچ را از بین می‌ببرد.
• گردش هوای ضعیف: باعث رطوبت بیش از حد روی سطح کنده می‌شود و محیطی را برای رشد آفات و بیماری‌ها ایجاد می‌کند.
• آلودگی: رعایت نکردن بهداشت، خطر آلودگی از سایر قارچ‌ها و باکتری‌ها را افزایش می‌دهد.
• بیماری‌های ویروسی: این بیماری‌ها باعث توقف رشد و کاهش عملکرد قارچ می‌شوند.

 

چالش‌های پرورش قارچ شیتاکه برای تولید کنندگان داخلی

چالش‌های پرورش قارچ شیتاکه برای تولید کنندگان داخلی شامل محدودیت پیشرفت فناوری که منجر به کاهش بازدهی می‌شود، همچنین مسائل زیرساختی و لجستیکی مانند ضعف در حمل‌ونقل و موانع اداری برای صادرات است. مشکلات دیگر شامل محدودیت‌های مالی، ازجمله کمبود حمایت و ناکارآمدی در سیستم بانکی و کمبود دانش و آموزش در میان تولیدکنندگان است.

چالش‌های کشت و تولید

• فناوری محدود: روش‌های سنتی و به‌روز نشده باعث کاهش میزان تولید می‌شود.
• مشکلات چرخه تولید: تولیدکنندگان در طول چرخه تولید با مشکلاتی روبه‌رو هستند که شامل خرابی تجهیزات، مشکلات مدیریتی و نواقص زیرساختی در اتاق‌های تولید می‌شود.
• کمبودهای آموزشی: تولیدکنندگان باید همواره تحت آموزش‌های جدید باشند.
• هزینه‌های تولید بالا: استفاده از تکنیک‌های جدید یا پیچیده و دستگاه‌های جدید باعث افزایش هزینه خواهد شد.

چالش‌های مالی و دولتی

• عدم حمایت مالی: عدم حمایت بانک‌ها باعث شکست برخی از پروژه‌ها می‌شود.
• حمایت ضعیف دولتی: ضعف دولت‌ها در ارائه بسته‌های حمایتی یکی از مشکلات این بخش است.
• ریسک‌پذیری بالا: تولید کشاورزی به‌طورکلی پُرریسک تلقی می‌شود که سرمایه‌گذار را دلسرد می‌کند.

 

چالش‌های صادرات و لجستیک

• کمبود زیرساخت حمل ‌و نقل: توزیع محصول و صادرات با کمک حمل‌ و نقل پیشرفته بسیار راحت‌تر است.
• موانع اداری و بوروکراتیک: رفع موانع اداری مرزی باعث تسهیل صادرات می‌شود.

 

نتیجه گیری:

پرورش قارچ شیتاکه یک فعالیت پرسود مخصوصاً در بازارهای خاص است. رستوران‌ها، فروشگاه‌های محصولات ارگانیک و بخش صادرات محصولات خوراکی و درمانی بهترین بازار این محصول هستند. این قارچ به دلیل ویژگی‌های خاص مانند طعم لذیذ و خواص دارویی ویژه دارای قیمتی بالاتر از انواع دیگر قارچ‌هاست.

سود بالای قارچ شیتاکه، ویژگی خاص جغرافیایی ایران برای تولید و بازارهای صادرات آن به سایر کشورها باعث مقبولیت این قارچ خوراکی و درمانی برای تولید و فروش شده است. اگر به صنعت قارچ و ویژگی‌های قارچ شیتاکه علاقه‌مند شده‌اید، انتخاب این محصول برای پرورش و فروش انتخابی هوشمندانه است.

 

مولف:

گردآوری، ترجمه و تالیف توسط تیم تحریریه هاگ
کپی فقط با ذکر منبع مجاز است.
منبع: ohioline.osu.edu و مقالات دیگر