خواص و فواید قارچ یال شیر
قارچ یال شیر (Hericium erinaceus) نوعی قارچ خوراکی دارویی است که مدتها در طب سنتی چینی استفاده، و امروزه بطور گسترده به شکل تازه، خشک و مکمل در صنایع دارویی و غذایی بکارگیری میشود. مهمترین خواص قارچ یال شیر، وجود مواد مغذی از جمله آنتی اکسیدانها و بتاگلوکان در این نوع قارچ اگزوتیک است.
مهمترین خواص قارچ یال شیر
از مهمترین خواص این قارچ که باعث شد بسیاری از پزشکان خوردن آن را توصیه کنند، را میتوان چنین فهرست نمود:
بهبود عملکرد مغز و پیشگیری از آلزایمر با قارچ یال شیر
بررسیها نشان میدهند که قارچ یال شیر حاوی دو ترکیب مخصوص به نامهای Hericenones و Erinacine است که میتوانند سلولهای مغز را وادار به رشد کرده و از ابتلا به آلزایمر جلوگیری میکند. طبق شواهد، درواقع قارچ یال شیر و عصاره آن علائم از بین رفتن حافظه را در موشها کاهش میدهد و همچنین از آسیب عصبی ناشی از پلاکهای بتا آمیلوئید که در طول بیماری آلزایمر در مغز تجمع مییابند پیشگیری میکند. اگرچه هیچ مطالعهای این موضوع را که آیا قارچ یال شیر در پیشگیری از ابتلا به آلزایمر در انسان نقش دارد یا خیر، گزارش نشده، اما کاربرد وسیع آن در طب سنتی چینی، این باور را تقویت میکند که یافتههای این گزارشات را میتوان به انسان نیز تعمیم داد.
خواص قارچ یال شیر در برطرف کردن علائم خفیف افسردگی و اضطراب
بیش از یک سوم از افرادی که در کشورهای توسعهیافته زندگی میکنند از علائم افسردگی و اضطراب رنج میبرند. اگرچه ابتلا به افسردگی و اضطراب دلایل فراوانی دارد، اما التهاب مزمن میتواند یکی از عوامل عمده بروز این شرایط باشد. تحقیق جدیدی که بر روی حیوانات صورت گرفته است نشان میدهد که عصاره قارچ یال شیر خواص ضدالتهابی داشته که میتواند علائم افسردگی و اضطراب را در موشها کاهش دهد.
سایر بررسیهای بهعملآمده بر روی حیوانات نیز نشان میدهند که عصاره قارچ یال شیر به احیای سلولهای مغز کمک میکند و عملکرد هیپوکامپ – یکی از نواحی مغز که مسئول پردازش رویدادها و واکنشهای عاطفی است – را بهبود میبخشد. محققان عقیده دارند که بهبود عملکرد هیپوکامپ نشاندهنده کاهش رفتارهای مربوط به افسردگی و اضطراب در موشهایی است که به آنها عصاره قارچ یال شیر خورانده شده است.
تاثیر قارچ یال شیر در بهبود آسیبهای سیستم عصبی
سیستم عصبی شامل مغز، طناب نخاعی و سایر عصبهایی است که در سرتاسر بدن قرار دارند. این اجزا همراه با یکدیگر برای ارسال و دریافت سیگنالهایی که تقریباً تمامی عملکردهای بدن را کنترل میکنند فعالیت دارند. آسیب به مغز یا طناب نخاعی میتواند عوارض بسیار بدی به همراه داشته باشد.
معمولاً آسیب به مغز یا نخاع باعث فلج شدن یا اختلال در عملکردهای ذهن میشود که برطرف شدن این مشکلات بسیار زمانتر است. با این وجود تحقیقات نشان میدهند که از خواص قارچ یال شیر، این است که عصاره آن با تحریک رشد و ترمیم سلولهای عصبی به بهبود این نوع مشکلات سرعت میبخشد.
طبق بررسیهای بهعملآمده بر روی موشها، عصاره این قارچ مدتزمان درمان مشکلات سیستم عصبی را تا ۲۳ الی ۴۱ درصد کاهش میدهد. عصاره قارچ یال شیر به کاهش شدت آسیب پس از سکته نیز کمک میکند.<
پیشگیری از زخمهای دستگاه گوارش با قارچ یال شیر
زخمها در هر قسمتی از دستگاه گوارش از معده گرفته تا روده باریک و روده بزرگ میتوانند ایجاد شوند. زخم معده اغلب ناشی از دو عامل اصلی است: رشد بیش از اندازه باکتریای به نام هلیکو باکترپیلوری و آسیب لایه مخاطی معده که اغلب باعث میشود فرد به مصرف طولانیمدت داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) روی آورد. عصاره قارچ یال شیر بهواسطه مانعشدن از رشد هلیکو باکترپیلوری از وخیم شدن زخم معده جلوگیری میکند و بافتهای معده را از آسیب محفوظ نگه میدارد.
تاثیر قارچ یال شیر بر روی کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی
از جمله عوامل مهم و خطرناک ابتلا به بیماری قلبی میتوان به چاقی، بالا بودن تری گلیسیرید خون، میزان بالای آنزیم کلسترول اکسیداز و لخته شدن خون اشاره کرد. تحقیقات نشان میدهند که عصاره قارچ یال شیر میتواند بر برخی از این عوامل تأثیر بگذارد و خطر ابتلا به بیماری قلبی را کاهش دهد. بررسیهای صورت گرفته در موشها نیز نشان میدهند که عصاره قارچ یال شیر سوختوساز چربی را بهبود بخشیده و میزان تری گلیسیرید را پایین میآورد.
خواص قارچ یال شیر برای کنترل علائم دیابت
افزایش بیش ازحد قند خون –دیابت– رفتهرفته باعث بروز مشکلاتی مانند بیماری کلیوی، آسیب سیستم عصبی دست و پا و در نهایت منجر به نابینایی میشود. از خواص قارچ یال شیر این است که به واسطه بهبود کنترل قند خون و کاهش برخی از این عوارض جانبی در بهبود دیابت نقش دارد.
کنترل و بهبود سلولهای سرطان توسط قارچ یال شیر
تحقیقات اولیه نشان میدهد که یال شیر در محافظت سلولها در برابر سرطان، امیدوارکننده عمل میکند. پژوهشها نشان داده که یال شیر میتواند به از بین بردن سلولهای سرطان خون کمک کند و کاهش انتشار سلولهای سرطانی روده بزرگ و ریه را نیز در پی داشته باشد.
عوارض جانبی احتمالی یال شیر
تاکنون هیچ مطالعهای در رابطه با عوارض جانبی این قارچ بر روی انسان صورت نگرفته است اما به نظر میرسد که مصرف این قارچ مشکلی به همراه ندارد. محققان پی بردند هنگامیکه در موشها هرروزه به مدت یک ماه به ازای هر یک پوند وزن بدن ۲٫۳ گرم از قارچ خورانده میشود یا از دوز مصرفی آنها به مدت سه ماه کم میشود، هیچ مشکلی برای آنها پیش نمیآید.
با این وجود هر فردی که به قارچ حساسیت دارد باید از مصرف قارچ یال شیر نیز خودداری کند. در برخی موارد افراد پس از مصرف این نوع قارچ احتمالاً به دلیل حساسیت به آن مشکلاتی مانند تنگی نفس یا راش پوستی را تجربه میکنند. بنابراین اگر سابقه آلرژی، آسم و یا بیماریهای مشابه وجود دارد، فرد قبل از مصرف حتما باید با پزشک خود مشورت نماید.
پیشنهاد میشود افراد باردار از مصرف محصولات قارچ یال شیر خودداری کنند، زیرا تحقیقات کافی برای تعیین اینکه آیا استفاده از آن در دوران بارداری بی خطر است یا خیر، انجام نشده است.
در ضمن در صورت استفاده از داروهای دیابت، باید توجه داشت که قارچ یال شیری میتواند سطح گلوکز خون را بیش از حد کاهش دهد. به علاوه مصرف یال شیر همراه با داروهای ضد انعقاد/ضد پلاکت ممکن است باعث مشکلات لخته شدن خون شود که می تواند منجر به خونریزی یا کبودی شود.
برخی از افراد ممکن است به قارچ یال شیر حساسیت داشته باشند. اگر بعد از مصرف یال شیر متوجه تورم گلو، مشکلات تنفسی یا سایر علائم و نشانهها شدید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
نکات مهم در هنگام خرید قارچ یال شیر
بسیاری از فروشگاههای آنلاین، قارچ یال شیر را به صورت تازه، خشک ویا پودر، و همچنین انواع کپسولها، چایها و ترکیباتی از مخلوطهای حاوی قارچ میفروشند. اما دقت کنید از فروشندگان مطمئن این محصولات را خریداری کنید. به علاوه اگر شرکتی مدعی شد که محصول او میتواند کاهش وزن یا درمان قطعی آلزایمر با این قارچ را دارا باشد، در فروش او شک کنید. زیرا هنوز اثر قطعی آن در این موارد آزموده نشده است.
نتایج مطالعات جدید روی خواص قارچ یال شیر
محققان در تحقیقات اخیر خود دریافتهاند که ترکیبات موجود در قارچ یال شیر (قارچ هریسیوم)، به ویژه هریسن A، رشد سلولهای عصبی را افزایش میدهد. همچنین تولید مولکولهای تقویتکننده مغز به نام نوروتروفینها را افزایش میدهد. عملکرد حافظه را بهبود میبخشد که نشاندهنده پتانسیل آنها به عنوان تقویتکنندههای شناختی و درمانی برای بیماری های ذهنی است. نتایج این تحقیقات خواص قارچ یال شیر که در ابتدا بر روی موش ها صورت گرفت که در مجله Neurochemistry منتشر شده است.
این مطالعه به منظور بررسی خواص و اثرات بالقوه تقویت شناختی ترکیبات موجود در قارچ خوراکی Hericium erinaceus ، که معمولا به عنوان قارچ یال شیر شناخته می شود، انجام شد. این قارچ به طور سنتی در کشورهای آسیای شرقی برای فواید مختلف سلامتی از جمله اثرات بالقوه آن بر سلامت مغز و حافظه استفاده می شود. هدف محققان اثبات علمی اثرات ترکیبات موجود در قارچ هریسیوم، با تمرکز ویژه بر رشد عصبی و فرآیندهای مرتبط با حافظه بود.
محصولات طبیعی
دکتر فردریک مونیر (Frédéric A. Meunier) استاد دانشگاه کوئینزلند و رهبر آزمایشگاه علوم اعصاب تک مولکولی، که نویسنده گزارش این مطالعه است، توضیح میدهد: محصولات طبیعی با میلیونها سال تکامل ساخته شدهاند و مانند یک پازل چندلایه بزرگ، کاربرد های زیادی برای کشف کردن دارند. من قبلاً روی کاربرد محصولات طبیعی مانند باکتری ها، جلبک ها (دینوفلاژلات)، کرم ها و برخی گیاهان، برای مصارف درمانی تحقیق کرده ام. بطور مشابه، مولکولهای قارچهای مختلف برای سالها در تحقیقات زیستپزشکی مورد استفاده قرار گرفتهاند. بنابراین، در این فرصت، پیشنهاد دادم تا عصاره قارچ یال شیر را در آزمایشگاهم آزمایش کنم. تا ترکیبات فعال آن را شناسایی کنم و روشهای عمل آنها در درمان بیماری ها را تشریح کنم.
محققان در این مطالعات، ترکیبی از آزمایشهای کشت سلولی، آنالیزهای مولکولی و مطالعات حیوانی را برای بررسی اثرات ترکیبات قارچ یال شیر بر رشد اعصاب و تقویت حافظه به کار گرفتند. به این صورت که ترکیبات خاصی را از عصاره قارچ خالص سازی کردند.
بطور خاص، آنها ترکیبی به نام N-de phenylethyl isohericerin (NDPIH) و مشتق آبگریز آن یعنی hericene A را جداسازی کردند. در مطالعات مشخص شد که این ترکیبات (در صورت عدم وجود سرم در محیط رشد)، در تحریک رشد گسترده آکسونها و انشعاب نوریتها در کشتهای نورون هیپوکامپ، موثر هستند.
تقویت حافظه و رشد اعصاب، با قارچ هریسیوم
عصاره قارچ یال شیر دارای فعالیت نوروتروفیک مشابه فاکتور نوروتروفیک مشتق از مغز (BDNF)، پروتئینی است که از رشد و بقای سلول های عصبی حمایت می کند. این فعالیت هم در نورونهای هیپوکامپ کشتشده (سلولهای عصبی در مرکز حافظه مغز) و هم در مدلهای پارادایم یادگیری در داخل بدن (حیوانات زنده) مشاهده شد. یعنی مشتقات هریسرین یک مسیر پان نوروتروفیک را در نورون های هیپوکامپ مرکزی فعال می کند، که به سیگنالینگ ERK1/2 تقویت حافظه محیطی می انجامد.
دکتر مونیر گفت: از اینکه نورونهای موجود در مغز چقدر به این عصارهها واکنش مثبت نشان دادند، متعجب شدم. کشت نورونها بسیار مشکل است و اغلب در پروسه کشت میمیرند، مگر اینکه مقدار زیادی سرم و نوروتروفینهایی مانند BDNF به آنها داده شود. عصاره قارچ یال شیر باعث تولید نوریت های بسیار طولانی و شاخه های زیادی می شود حتی در غیاب سرم و BDNF که به خودی خود شگفت آور بود. از خواص قارچ یال شیر بیشتر بدانیم.
توضیحات تکمیلی
علاوه بر این، در نوک هر یک از این شاخهها، معمولاً یک ساختار کوچک به نام مخروط رشد وجود دارد که میتواند محیط را حس کند و رشد شاخه خاص خود را جهت دهد. در حضور ترکیبات قارچ یال شیر، اندازه این مخروطهای رشد بهشدت افزایش یافت و برخی حتی بزرگتر از بدنه سلولی نورون بودند. مانند این است که دستی بزرگتر از بدن خود داشته باشید!
مونیر توضیح داد: این مخروط های مانند موتورهای جستجویی هستند که قادر به یافتن نورون های هدف و ایجاد ارتباط بین آنها هستند. این پدیده نشان میدهد که این ترکیبات میتوانند باعث ایجاد ارتباطات جدید بین سلولهای عصبی در مغز شوند که هسته اصلی شکلگیری حافظه است. به همین دلیل است که ما پارادایمهای مختلف حافظه را آزمایش کردیم تا ببینیم آیا این ترکیب اثری دارد؟ ما متوجه شدیم که این ترکیبات برای انجام این واکنش ها و رشد سلول ها موثر است.
برای بررسی اثرات ترکیبات قارچ یال شیر بر تقویت حافظه، محققان از موش های نر برای آزمایش استفاده کردند. این موش ها به گروه های مختلفی تقسیم شدند. به یک گروه ترکیبات پیراستام (یک داروی معروف تقویت کننده حافظه) داده شد. گروههایی دیگر دوزهای متفاوتی از عصاره قارچ هریسیوم را دریافت کردند. سپس موشها تحت آزمایشهای رفتاری قرار گرفتند. تا تواناییهای شناختی آنها ارزیابی شود.
آزمون ماز
آزمون ماز Y ، که نشان دهنده حافظه محیطی است برای ارزیابی رفتار شناختی، بر روی موش ها انجام شد. در این آزمایش موش ها در یک ماز Y شکل قرار گرفتند و الگوهای حرکتی آنها مشاهده و ثبت شد. سپس آنها در معرض اشیای جدید و اشیای آشنای قدیمی قرار گرفتند و زمان صرف شده برای کاوش در هر شی اندازه گیری شد. نتایج مطالعات حیوانی نشان داد که هر دو ترکیب استخراج شده از عصاره قارچ یال شیر، پتانسیل تقویت حافظه کوتاه مدت و محیطی را دارند.
هنگامی که موشها بالاترین دوز عصاره قارچ (250 میلیگرم بر کیلوگرم) یا هریسن A را دریافت کردند. در مقایسه با گروهی که پیراستام دریافت کرده بود، تعامل بیشتری با شی جدید نشان دادند. این تعامل افزایش یافته حاکی از بهبود اکتساب حافظه کوتاه مدت است. همچنین مشاهده شد که موشهای دریافت کننده هر دو دوز عصاره قارچ یال شیر (100 میلی گرم بر کیلوگرم و 250 میلی گرم بر کیلوگرم) و هریسن A ، افزایش قابل توجهی در رفتار های شناختی از خود نشان دادند. این نشان می دهد که حافظه محیطی موش های تحت درمان با عصاره هریسیوم و هریسن A، بهبود یافته است.
مونیر ادامه داد: مطالعه ما ترکیبات شیمیایی بسیار فعال قارچ یال شیر را شناسایی کرد که بر رشد سلولهای مغزی و تقویت حافظه در موشها تأثیر دارد. محصولات مبتنی بر قارچ یال شیر به عنوان مکمل توسط شرکت های مختلف تولید و در دسترس هستند. اما مشخص نیست که کدام محصولات دارای ترکیباتی هستند که ما شناسایی کردهایم و اگر هم هستند با چه غلظتی؟!؟
نتایج تحقیقات
ما در حال حاضر در حال آزمایش عملکردی و طیف سنجی جرمی، برای اندازه گیری مستقیم فعالیت ترکیبات قارچ یال شیر هستیم. ما نتایج این تحقیقات را در اختیار تولیدکنندگان دارو و مکمل ها قرار می دهیم. امیدواریم که به تولید بهتر محصولات کمک کند و به شرکت های علاقه مند اجازه دهد تا محصولات خود را برای مزایای سلامتی بهینه کنند. مولکولهای فعال شناسایی در عصاره قارچ هریسیوم میتوانند به عنوان پلهای برای کمک به طراحی نسل جدیدی از داروهای درمانی استفاده شوند که برای طیف وسیعی از بیماریهای مغزی موثر باشند.
در حالیکه این مطالعه بینش های ارزشمندی در مورد اثرات بالقوه تقویت حافظه ترکیبات قارچ یال شیر ارائه می دهد. اما محدودیتهایی نیز وجود دارد که باید مورد نظر واقع شود. در این مطالعه ابتدا از موش به عنوان مدل حیوانی برای ارزیابی اثرات عصاره قارچ یال شیر استفاده شد. درصورتیکه یافتههای مطالعات حیوانی ممکن است مستقیماً یا کامل به انسان منتقل نشود. بنابراین ارتباط مستقیم بالینی این یافتهها در درمان اختلالات شناختی یا بهبود حافظه در انسان هنوز مشخص نیست.
نتایج آزمایش
مونیر گفت: هنوز کارهای زیادی برای انجام دادن در سطوح مختلف وجود دارد. اول، ما باید مکانیسم عملکرد مولکولی را که هنوز به طور کامل حل نشده است، درک کنیم. دوم، باید درک کنیم که چگونه میتوانیم از این مولکولها در سلامت و بیماریهای مختلف به بهترین شکل استفاده کنیم. ما منتظر نتایج آزمایشهای بالینی جدید روی انسان هستیم که عمدتاً در مورد بیماری آلزایمر هستند، اما این مولکولها میتوانند کاربردهای جدید زیادی داشته باشند. در نهایت، ترکیبات شیمیایی این مواد میتواند به عنوان پایه، برای نسل جدید درمانهای جدید برای طیف وسیعی از بیماریهای مغزی، بهینهسازی و منجر به افزایش اثربخشی آنها شود.
در نهایت مونیر تحقیقات در زمینه قارچ ها را بسیار هیجان انگیز توصیف کرد. وی گفت: زمینه قارچ مملو از افراد فوق العاده آگاه و پرشور است و تعامل با آنها عالی است. ما امیدواریم که مرکزی از دانشمندان و شرکتها را برای کشف و استفاده بیشتر از ترکیبات قارچ برای کاربردهای پزشکی و بهداشتی سریعتر ایجاد کنیم.
اعضای تیم تحقیقات: رامون مارتینز مارمول – یجین چای – جاسینتا ان – سون بئوم کیم – راشل اس گورمال – دای هی لی – جه کانگ لی – الیزابت جی کولسون – می کیونگ لی – سون یو کیم – فردریک آ. مونیر