سرنوشت ضایعات مزارع پرورش قارچ، پرورش قارچ ضایعات زیادی تولید می کند به شکلی که به ازای هر کیلوگرم قارچ تولید شده، حدود سه کیلوگرم ضایعات یعنی مواد خاک مانند حاوی کاه، کود و خاک حاصل می شود. در اتحادیه اروپا، این موضوع منجر به تولید بیش از 3 میلیارد کیلوگرم زباله در سال می شود.
مدیریت این زباله ها یک چالش بزرگ جهانی است. اگرچه این قارچ غنی از مواد آلی است و به عنوان کود مفید است، اما کمپوست استفاده شده قارچ یا SMC – مواد خاک مانند خارچ شده از سالن ها – حاوی مقدار زیادی آب است که حمل و نقل آن را سنگین و پرهزینه می کند. بخشی از آن به عنوان کمپوست در زمین های کشاورزی نزدیک مزارع قارچ استفاده می شود، اما اکثریت قریب به اتفاق آن باقی مانده که به طور موقت ذخیره و سپس دفن می شود.
پابلو مارتینز، مدیر پروژه در مرکز تحقیقات فناوری قارچ لاریوخا در اسپانیا گفت: هر سال زباله های بیشتری در این حوزه داریم و بنابراین ما برای دفن این زباله ها به مناطق بیشتری نیاز داریم.
به لطف نوآوری های جدید، به زودی می توان به ضایعات قارچ ها زندگی دومی داد. دکتر بارت ون دربورگ، مدیر نوآوری در Bio detection systems در آمستردام هلند، به بخش های دور ریختنی قارچ مانند ساقه و قارچ های تغییر شکل یافته علاقه نشان داده اند.
هدف آنها استخراج اجزایی مانند پروتئین ها، کربوهیدرات ها، چربی ها و کیتین به عنوان بخشی از پروژه Fungus chain است. هدف آنها ترکیب این عصاره ها در محصولات جدید مانند غذاهای جدید، لوازم آرایشی و پلاستیک های زیستی است. دکتر ون دربورگ گفت: “تصور می‌کنم حداقل سه محصول از این پروژه تولید می‌شود.”
این تیم در حال آزمایش تکنیک های مختلف استخراج هستند. آنها دریافتند پس از خرد و آسیاب کردن ضایعات قارچی استفاده از تشعشعات مایکروویو برای استحصال آنتی‌اکسیدان‌ها، مواد ضد میکروبی و ترکیبات آلی به نام پلی‌ول‌ها مؤثر است که می‌توان از آنها در مواد غذایی و پلاستیک‌های زیستی استفاده کرد و در ادامه همانند چای کیسه ای، آب داغ تحت فشار برای استخراج اجزاء مورد نظر شامل پروتئین ها و پلی ساکاریدها – نوعی کربوهیدرات استفاده می شود.
غذا
این گروه در حال تولید و توسعه محصولات جدید خود با شرکت های مختلف بوده اند. پروتئین های استخراج شده قارچ در تهیه غذای افراد مسن مبتلا به مشکلات بلع، به شکل ژل های خوراکی به کار گرفته شود. این پروتئین ها همچنین برای تولید همبرگرهای گیاهی که ارزش غذایی و طعم قارچ مطلوب است، مورد توجه گرفته است.
راه دیگری که این گروه در حال بررسی آن هستند شامل تولید پودر قارچ است که می توان در تهیه غذاهای پرکاربرد مصرف شود. بدیهی است تولید و توسعه این محصولات نیاز به زمان طولانی دارد زیرا باید بررسی های همه جانبه ای در این خصوص انجام شود.
در خصوص لوازم آرایشی نیز تیم در حال تولید کرم‌های طبیعی هستند که حاوی کیتین (یک ماده نگهدارنده) استخراج شده از قارچ است. اجزای قارچ زمانی که با اکسیژن تماس پیدا می‌کنند قهوه‌ای می‌شوند که باعث می‌شود کرم‌ها تولیدی رنگ قهوه‌ای نامطلوبی پیدا کنند ولی با تلاش فراوان آنها توانسته‌اند از تغییر رنگ این محصولات جلوگیری کنند. دکتر ون دربورگ می گوید: تغییر رنگ محصول ارتباط به مواد اضافه شده به در روند ساخت کرم ها داشته است که بالاخره توانستیم بر آن فائق شویم.
این تیم فکر می کند ضایعات قارچ تولید را می توان تا 40 درصد از طریق محصولاتی که می توان با آن تولید کرد، کاهش داد. آنها همچنین در حال بررسی کاربردهای دیگری از ضایعات سالن های قارچ نظیر تولید کود مناسب زمین های کشاورزی و تولید بیوگاز هستند تا بدین ترتیب از تمام پسماندهای تولیدی صنعت قارچ استفاده شود.دکتر ون دربورگ می‌گوید تولید این دو محصول ساده‌تر و تجاری‌سازی آنها به مراتب آسان‌تر است. “این دلایلی است که ما در آن بخش سرمایه گذاری می کنیم.”
مارتینز و تیمش در حال توسعه سیستمی برای حذف آب از ضایعات قارچ و تبدیل آن به گلوله های کود آلی به عنوان بخشی از پروژه Smart mushroom خود هستند. مارتینز گفت: «پس از گلوله‌سازی، می‌توانیم آن را در هر مکانی برای مصارف کشاورزی تحویل دهیم.
هدف ایشان ایجاد یک فرآیند سازگار با محیط زیست است که از برق تولیدی بواسطه تولید بیوگاز بدست آمده از ضایعات قارچی، انرژی لازم برای خشک کردن محصولات کشاورزی استفاده شود.
منبع: mushroom mater
