قارچ و صنایع تبدیلی

قارچ و صنایع تبدیلی، افت قیمت قارچ در مراکز فروش آن یکی از چالش های همیشگی صنعت قارچ کشور بوده و هست که علت آن چیزی جزء بهم خوردن تعادل میزان عرضه و تقاضای قارچ در ایام معینی از سال نیست. نتیجه این عدم توازن، سلب آرامش ، آسایش و قطع امید نزد پرورش دهندگان قارچ کشور از ادامه فعالیت خود است. این سلب آرامش به صورت مکرر در زمانی بر این قشر فرهیخته وارد می شود که به دلایل مختلف هزینه نهاده های تولید در حال رشد چشمگیر بوده که به تنهایی می تواند عامل مهمی بر دلسردی ایشان در ادامه مسیر باشد.
فراموش نشود قارچ و صنایع تبدیلی رابطه متقابل دارند. در صورت مهیا بودن تمام شرایط و جوانب تولید اعم از کیفیت مناسب مواد اولیه، نداشتن معضل دانش فنی و نیروی انسانی و ثبات فرضی در بازار، سود سالیانه شکننده معادل 10-15% منتظر مزارع پرورش است که با کوچکترین لرزش از کف خواهد رفت.

مهم ترین عوامل بهم خوردگی تعادل بین عرضه و تقاضا در صنعت قارچ

1- افزایش میزان تولید قارچ به دلیل عدم وجود برنامه هماهنگی و همسویی مدون در ایام معینی از سال برای مزارع قارچ که باید توسط متولی صنعت تهیه ، تحت نظارت و راهبری شود.
2- کاهش نسبی میزان مصرف قارچ در ایام سوگواری محرم،ماه مبارک رمضان و تعطیلات نوروزی.
3- کاهش میزان صادرات قارچ در نتیجه بسته شدن مرزهای مشترک با همسایگان به دلیل عواملی از قبیل تغییرات فصلی و افزایش دما در کشورهای مقصد بویژه عراق، سیاست های مقطعی و زودگذرگمرکی و صادراتی آنها و نبود زنجیره سرمای مناسب در کشورهای هدف.

در ایامی که تعادل میزان عرضه و تقاضا برقرار باشد عمدتا با نظارت نسبی متولیان صنعت و نمایندگان ایشان در مراکز فروش، قیمت در مراکز در حد قابل قبولی اعلام خواهد شد. باستناد سوابق موجود در صورت افزایش میزان عرضه، کاهش قیمت تا مرز 50% قیمت و همچنین کاهش عرضه به دلیل صادرات احتمالی یا افت میزان تولید به دلیل فصل گرم سال، رشد قیمت تا 15% را در مراکز فروش شاهد خواهیم بود.

این داستان و تراژدی همیشگی صنعت در خصوص عدم ثبات قیمت ها در بازار و مراکز فروش قارچ است در حالی که قیمت نهایی در فروشگاه ها با ثبات مثال زدنی و البته 20-30% بیشتر از قیمت در مراکز فروش است.
حال این سوال مطرح می شود که پس از 4دهه فعالیت صنعتی و مدرن در عرصه تولید قارچ کشور و حدود 3 دهه فعالیت مستمر انجمن صنفی پرورش دهندگان ، چرا باید همواره شاهد افت و خیز قیمت قارچ در مراکز فروش باشیم در حالی که مصرف کنندگان همواره نیاز خود را با قیمتی بالاتر از مراکز فروش تامین می کنند.

– آیا تجارب 40 ساله صنعت قارچ کشور توان حل این معضل ابتدایی و سنتی را ندارد؟
– آیا الگوبرداری از کشورهای پیشرو که سالیان قبل با چنین مشکلاتی دست به گریبان بودند، راه حلی موثر نخواهد بود؟
– آیا نمی توان به طریقی میزان تولید قارچ را با توجه به رویدادها، مناسبت های گوناگون کشور و پیش از شروع فصول خاص، از پیش مدیریت و برنامه ریزی کرد؟
– چرا باید صادراتی کم تر از 4% تولید سالیانه کشور( حدود 6000تن) آن هم توسط واحدهای انگشت شمار پرورش قارچ کشور، چنان آتشی بر خرمن تولید کنندگان قارچ بزند که خسارات آن تا مدتها بر صنعت سایه بیافکند؟
– آیا نباید روزی به بررسی و حل و فصل این قبیل مشکلات از جنس سوء مدیریت نشست و دستورالعمل های منطقی و اجرایی برای آنها طراحی و ایجاد کرد؟

تنها راه حل خروج از مشکلات سنتی و البته تکرار شدنی سالیان صنعت قارچ، صرف فعل خواستن از سوی متولیان صنعت قارچ توجیه و هدایت مزارع به سر منزل مقصود است. در این میان دولت و ارگان های ذیربط آن نیز باید همچون مرهمی بر زخم های کهنه صنعت با حمایت ها و طرح های تشویقی مناسب خود ( از ارائه تسهیلات ویژه صادراتی تا تبلیغات در بازارهای داخلی و خارجی) وارد عرصه کارزار شوند.

یکی از راه حل های اجرایی و کاربردی که تا حد قابل توجهی منابع و سرمایه های ملی را مورد حمایت خود قرار خواهد داد، پرداختن و توجه ویژه به پتانسیل های موجود صنایع تبدیلی قارچ کشور – بلانچینگ است. همانگونه که مطلع هستید در سالیان اخیر چند برند بلنچ مطرح کشور با صرف هزینه ها و سرمایه های کلان اقدام به ساخت مراکز بلنچ مدرن و مناسبی کرده اند و حال که این ابزار و راه حل برون رفت از مشکل به نوعی در اختیار ما و صنعت است، شرط عقل استفاده مناسب، صحیح و بموقع از این امکانات است.

بسیج تمامی امکانات صنعت تبدیل قارچ کشور و به خدمت گرفتن آنها در ایامی که میزان عرضه به دلایل گوناگونی سبب سلب آرامش و آسایس تولید کنندگان قارچ می شود، حداقل کاری است که می تواند سبب بازگشت ثبات به بازار شکننده تازه فروشی قارچ شود.
این حرکت دارای پیش نیاز ها و پیش شرط هایی زیر خواهد بود تا منافع تمام ارکان صنعت را تضمین و بیمه نماید:
1- اجرای جدی و مستمر سیاست تضمین خرید قارچ مازاد مراکز فروش بر اساس دستورالعملی ثابت و کارا با توجه به منافع مزارع پرورش قارچ
2- افزایش تعداد شرکت های خریدار بار مازاد مراکز فروش با توان مالی مناسب
3- مشارکت بخش دولتی و خصوصی بصورت همزمان در امر تاسیس شرکت های ضامن خرید

4- حضور فعال و پررنگ دولت و ارگان های ذیربط آن در امر حمایت ویژه از شرکت های صنایع تبدیلی، شرکت های صادر کننده محصولات قارچی و مشارکت مناسب در امر تبلیغات در کشورهای هدف
5- اجرای طرح و برنامه های مناسب از سوی متولیان صنعت قارچ کشور در خصوص کنترل بر میزان تولید و عرضه قارچ در تمام ایام سال با در نظر گرفتن مناسبت ها و تغییرات فصول.

کاملا بدیهی و روشن است که در صورت حمایت از صنایع تبدیلی قارچ کشور، اهداف ذیل را همزمان نشانه خواهیم رفت که نتیجه غایی آن در صورت اجرای صحیح و همه جانبه آن، تضمین و حفظ منافع تمامی ارکان صنعت قارچ کشور است.

1- ایجاد ثبات در قیمت مراکز فروش قارچ و حفظ منافع پرورش دهندگان قارچ و امید ایشان به آینده است.
2- حمایت مستقیم و موثر از صنایع تبدیلی صنعت قارچ کشور و شاغلین آن به عنوان بخش از صنعت که تا کنون توجه ای به آن نشده است.
3- فعالیت بیش از پیش متولیان صنعت قارچ در جهت ایجاد هماهنگی بیشتر بین ارکان صنعت ، طراحی و ارائه نقشه و توصیه های کارآمد به فعالان صنعت به عنوان هسته مرکزی و مغز متفکر صنعت قارچ کشور.
4- برجسته شدن مشکلات سنتی و قدیمی صنعت قارچ کشورو ایجاد روح همکاری در حل آنها.
5- تمرین همکاری و همیاری چهارگانه دولت، انجمن صنفی، مزارع پرورش قارچ و صنایع تبدیلی قارچ
6- تمرکز دولت و ارگان های ذیربط آن بهمراه متولیان صنعت به بخش تبلیغات مصرف قارچ درون و برون مرزی، ارائه تسهیلات ویژه در جهت همسویی با هدف نهایی افزایش صادرات انواع محصولات قارچی

در خاتمه باید افزود که استفاده بهینه از امکانات موجود کشور نظیر تمامیت پتانسیل صنعت تبدیلی قارچ کشور در ایام و اوقاتی از سال می تواند ضمن جلوگیری از هدر رفت سرمایه های ملی کشور، ضررهای سنگین و جبران ناپذیر مالی برای مزارع پرورش قارچ، جلوگیری از بیکاری قشر فعال در صنعت قارچ و … باعث خواهد شد تا صنایع تبدیلی نیز با استفاده بهینه از ظرفیت های خود و برنامه ریزی مناسب سبب شکوفایی هر چه بیشترخود نه تنها در عرصه تولید بلانچ قارچ، بلکه در سایر محصولات تبدیلی نظیر I.Q.F، قارچ خشک، پودر قارچ و… و همچنین مشارکت بیشتر در صنعت غذای کشور بعنوان قارچ غذای سلامت شود. برای آشنایی با چالش های درون صنفی و راهکارهای پیشنهادی حرف ما در صنعت قارچ  هاگ را دنبال کنید.

سردبیر