همه چیز درباره قارچ کوردیسپس

قارچ کوردیسپس یا قارچ سر چماقی تیره‌ای از قارچها است که در حدود 600 نوع مختلف شناخته شده دارد و به دلیل خاصیت زامبی‌کننده خود در سالهای اخیر مورد توجه پژوهشگران و داستان سرایان و فیلم سازان قرار گرفته‌ است. اگر مایل هستید با این قارچ‌های زامبی ساز بیشتر آشنا شوید خواندن این مقاله را به شما توصیه می‌کنیم.

آرایه‌ شناسی

فرمانروا: قارچ‌ها
رده: سنگ میوه‌ئیان
راسته: Hypocreales
تیره: Cordyceps
سرده: Ophiocordyceps

همان طور که در نمودار زیر مشاهده میکنید، کوردیسپس تیره‌ای بسیار گسترده از Ophiocordyceps که پژوهشهای اخیر تعداد بسیار بیشتری از آنها را نیز کشف و به این نمودار اضافه کرده است.

سرده این قارچها، قارچ‌های کیسه‌ای هستند که بیش از 600 گونه را شامل می‌شوند. بیشتر گونه‌های قارچ کوردیسپس،  اندوپارازیتوئیدها هستند که عمدتاً روی حشرات و سایر بندپایان انگلی همزیستی دارند و بنابراین قارچ‌های بیماری‌زا محسوب می‌شوند. اما تعداد معدودی از آنها هم وجود دارند که خوراکی بوده مصارف دارویی دارند.

نام عمومی Cordyceps از کلمه یونانی κορδύλη kordýlē به معنای “باشگاه” و κεφαλή cephali به معنی سر است که شاید بر تنوع زیرگروه های این قارچ اشاره دارد.

گونه های مختلف قارچ سر چماقی

تنوع این تیره از قارچها بسیار زیاد است، و گونه‌های شناخته شده آن عبارتند از :

• زیرگونه Cordyceps Sinensis ( زیر گونه C. sinensis در سال 2007 با نمونه‌برداری DNA هسته‌ای نشان داد که با بیشتر اعضای این جنس ارتباطی ندارد و در نتیجه به Ophiocordyceps sinensis (قارچ کرم ابریشم) تغییر نام داد و در خانواده جدیدی به نام Ophiocordycipitaceae قرار گرفت. آن را نوعی کوردیپس یک طرفه میدانند.)

• زیرگونه Cordyceps Militaris

• زیرگونه کوردیپس Epichloe زمانی یک زیرگونه بود، اما اکنون به عنوان یک گونه جداگانه، Epichloë در نظر گرفته می‌شود

محل رشد انواع قارچ کوردیسپس

این نوع قارچ در آسیا بیشتر رشد میکند و به ویژه نپال ، چین ، ژاپن ، بوتان، کره، ویتنام و تایلند انواع متنوعی از آن یافت می‌شود. گونه‌های مختلف Cordyceps در جنگل‌های مرطوب معتدل و گرمسیری فراوان و متنوع در دسترس هستند.

کوردیسپس زامبی ساز

هنگامی که یک قارچ سر چماقی به میزبان حمله می‌کند، میسلیوم به بافت میزبان حمله نموده، در نهایت جایگزین بافت میزبان می‌شود. در این حالت بدن میوه دراز آن ( آسکوکارپ ) به شکلهای استوانه‌ای، منشعب یا پیچیده است. آسکوکارپ دارای تعداد زیادی پریته کوچک فلاسکی شکل است که حاوی آسک است. هر یک از آسکها هم دارای آسکوسپورهای نخ مانند هستند که معمولاً به قطعات ریزتر شکسته شده و احتمالاً عفونی می‌باشند.
از قارچ Cordyceps در طب سنتی چینی مورد استفاده قرار می گیرد ، و پژوهشهای اخیر نشان داده که میتوان از آن برای درمان بیماریها نیز استفاده نمود.

قارچ کوردیسپس در فرهنگ عامه

قارچ Cordyceps به عنوان یک عنصر اصلی داستان در سری بازی‌های ویدیویی The Last of Us و سریال آن به تصویر کشیده شده که در آن شکل جهش یافته‌ای از قارچ انسان را مبتلا کرده و باعث فروپاشی تمدن بشری می‌شود.

در بازی ویدیویی Bug Fables: The Everlasting Sapling ، حشرات آلوده به قارچ سر چماقی دشمنانی هستند که باید با آنها روبرو شد و در حقیقت خط اصلی داستان را قارچها به عهده دارند.

در رمان دختری با همه هدایا (2014) و اقتباس سینمایی آن (2016)، جهش زیرگونه Ophiocordyceps unilateralis مسئول عفونتی است که انسان‌ها را مبتلا کرده و باعث فروپاشی تمدن انسانی می‌گردد.