بیماری های فیزیولوژیکی قارچ و اقلیم سالن پرورش
توجه و پیشگیری از بیماری های فیزیولوژیکی قارچ دکمه‌ای در صنعت پرورش قارچ، از اهمیت بالایی برخوردار است. بیماری ها در صنعت قارچ بر مبنای موضوعات مختلفی قابل دسته بندی هستند. مثلا عامل ایجاد بیماری (میکروبی و غیر میکروبی)، محل ایجاد و انتقال بیماری (کمپوست قارچ، خاکی و سالنی) وغیره.
آشنایی مختصر با بیماری های فیزیولوژیکی قارچ دکمه‌ای
بیماری های فیزیولوژیکی قارچ یا Abiotic Disorder گروهی از اختلالات در قارچ خوراکی است که منشا آن موجود زنده ای نیست. یعنی دارای منشا فیزولوژیکی است که مبدا و علت اصلی ایجاد آن در اکثر موارد شناسایی شده‌است.
این دسته از اختلالات همیشه راندمان تولید را کاهش نمی‌دهد. ولی در برخی از اوقات می‌تواند بسیار مهم باشد. برخی از این اختلالات تنها یک بار بروز کرده و تکرار آن در شرایط مشابه دشوار خواهد بود.
علت اکثریت بیماری های فیزیولوژیکی شرایط اقلیمی نامناسب و نبود استاندارهای پرورش قارچ در یک مقطع زمانی کوتاه و مشخص یا در یک دوره نسبتا طولانی است. عواملی مانند رطوبت کم و یا خیلی زیاد در سالن پرورش، غلظت بالای دی‌اکسیدکربن، تهویه نامناسب با توجه به سن سالن و سایر شرایط اقلیمی، از این دسته عوامل هستند.
انواع بیماری های فیزیولوژیکی قارچ
در ادامه به معرفی تعدادی از این اختلالات پرداخته می شود.
پوست سوسماری شدن کلاهک قارچ یا فلسی شدن
بیماری پوست سوسماری اختلالی است که علت آن رطوبت نسبی کم در هوای سالن یا سرعت بالای جریان هوا در سالن و در بیشتر موارد نامناسب بودن جهت استقرار کانال‌های انتشار هوا در سالن و انحراف به سمت طبقات است. در نتیجه این اختلال سطح قارچ خشک و پوسته‌پوسته میشود و به رنگ قهوه‌ای در خواهد آمد.
بیماری تاج خروسی
بیماری تاج خروسی با رزکمپ، اختلال دیگری است که در آن بافت صورتی‌رنگ تیغه کلاهک، با ظاهری متخلخل روی سطح یا لبه بالایی کلاهک تشکیل میشود. با این بیماری ممکن است که شکل ظاهری قارچ در کل شبیه تاج خروس یا زگیل و یا حتی اشکال دیگر تبدیل شود.
عامل این اختلال که منجر به عدم فروش قارچ های بد شکل آن خواهد شد، الودگی بستر به هیدرو کربن ها،فنول ،روغن موتور ،گازوئیل،بنزین و گازهای محترقه از آنها، مواد تشکیل دهنده روغن قطران، غلظت بالای سموم و آفات‌کش ها و امولسیون‌کننده‌های روغنی است.
تیغه سفت
بیماری تیغه سفت، اختلال دیگری است که در آن قارچ‌ها پشت‌باز میشوند. از دیگر علائم آن تیغه‌های رنگ پریده، کوچک و تحلیل‌رفته و گاها کلاهک بدون تیغه خواهند بود. علت ایم بیماری تبخیر بیش از حد آب از کلاهک قارچ می‌باشد.
ترک کلاهک
نمونه دیگری است که در آن سطح کلاهک قارچ دارای ترک‌های عمیق خواهد بود. این اختلال موجب شکفته شدن آن میشود که نتیجه آن بد شکلی محصول قارچ خواهد بود. علت ان شرایط نادرست محیطی در زمان رشد و توسعه کلاهک عنوان می شود.
قارچ گریان یا weeping
بیماری تیغه گریان نوع دیگری از اختلالات فیزیولوژیکی با منشا اقلیمی سالن است. در این اختلال می توان وجود بافت و بخش‌های اشباع از آب در کلاهک قارچ به همراه تراوش مداوم قطرات آب از لبه‌های کلاهک خواهیم بود. این کلاهک‌ها پس از برداشت بلافاصله تغییر رنگ خواهد داد و ارزش فروش نخواهند داشت.
علت این اختلال عدم تعادل بین جذب اب و میزان تبخیر ان از کلاهک است که مسائلی نظیر برنامه ابیاری بستر، میزان رطوبت خاک پوششی بر روی بستر، دمای کمپوست و سایر پارامترهای اقلیمی سالن که سبب کاهش تبخیر می شود، خواهد بود. در اخر نگاه سالندار و تفکرات وی در خصوص افزایش تولید با ابیاری ای بیشتر دلیل دیگری بر وقوع این اختلال عنوان می شود.
پوشش میسیلیومی Overlay
اختلال پوشش میسیلیومی Overlay نمونه دیگری از بیماری های فیزیولوژیکی با منشا اقلیم و بستر سالن است. در این مورد میسیلیوم قارچ بر روی بستر تبدیل به یک پوشش نمدی غیرقابل نفوذ برای آب و هوا میشود. در نتیجه بستر قادر به تولید محصول نیز نخواهد بود.
این بیماری از نظر شکل ظاهری شباهت زیادی به استروما دارد ولی دلایل ایجاد آن متفاوت است.
علت بروز این اختلال تعامل بین عواملی نظیر غلظت زیاد دی‌اکسید کربن، تبخیر کم از بستر، دمای بالای بستر و عدم یکنواختی آن، نوع خاک پوششی،ع دم رعایت ضخامت استاندارد خاک بر روی بستر و مصرف بیش از حد اسپان است.
