چای کومبوچا (چای کامبوجا)

شناخت چای کومبوچا یا کامبوجا

چای کومبوچا یا چای کامبوجا شاید برای بسیاری از افراد ناشناخته باشد. از دیدگاه برخی از عوام کومبوچا نوعی قارچ می باشد، ولیکن محققین بر این باورند که کومبوچا فقط یک قارچ نیست، بلکه مخلوطی از تعدادی باکتری، قارچ و مخمرها با شیوه ی پرورش مخصوصی باشد. همچنین چای کومبوچا نوعی نوشیدنی است که به کمک گروه خاصی از خانواده باکتری ها و مخمرها به همراه چای سبز یا سیاه طی مدت زمان مشخص به دست می آید. در واقع این موجودات زنده چای شیرین شده را تخمیر می کنند و چای کومبوچا را که طعم گوارای آن احساس شادابی به آدمی می بخشد، به وجود می آورند. ریشه این اسم می تواند ژاپنی باشد که بر طبق آن « کومبو » به معنی خزه قهو ه ای چای و « چا » به معنی چای است.

تحقیقات انجام گرفته بر روی قارچ کومبوچا

به گفته دکتر مایکسنر، قارچ شناس معروف، مهمترین ترکیبات قارچ کومبوچا مخمرهای گرمسیری شیزوساکارومایس پومبه، ساکارومایکود لودویگی و پیشیا فرمنتنز می باشند. ظاهراً مهمترین باکتری موجود در این همزیستی باکتری لزج سرکه، به نام ازتوباکترزیلینوم است، که به پیدایش توده ای لزج سلولزی منجر می شود. این قسمت های باکتریایی و قارچی در چای کومبوچا به وفور یافت شده و موجبات همزیستی را فراهم می آورند. همچنین دکتر هملوت گلز در کتاب « نوشیدنی سالم و دارویی طبیعی از سرزمین های خاور دور» نام پنچ باکتری فعال ازتوباکتر زیلینوم، ازتوباکتر زیلنوید، گلوکونوباکتر بلوکانیکم، استوباکتر استی و استوباکتر پاستوریانوم و همچنین مخمرهای فعالی همچون شیزو ساکارومایسز پومبه، مخمرهای ناشی از اپیکولاتوس، ساکارومایکودز لودویگی، پیشیا فرمنتنز، مایکودرما  مخمرهای ناشی از تورولا را در کومبوچا ذکر نموده است.

کومبوچا و موقعیت جهانی و خواص درمانی آن

به اعتقاد محققان 35 درصد سرطان مربوط به فاکتورهای رژیمی است و به دلیل این که نوشابه کومبوچا سبب بهبود سیستم گوارش می شود، به عنوان یک فاکتور مثبت در درمان سرطان دستگاه گوارش شناخته شده است. اکثر مردم دنیا ادعا دارند که نوشابه کومبوچا سبب رهایی آن ها از دردهای فیزیکی می شود. با توجه به این که نوشابه کومبوچا یک نوشیدنی مغذی و نشاط آور می باشد و تاکنون تنها منبع غذایی شناخته شده ای بوده که حاوی اسید گلوکورونیک است. اسید گلوکورونیک نقش مهمی در سم زدایی بدن توسط کبد دارد و با توجه به این مسئله که امروزه مردم در شرایط آلودگی شدید محیط زیست زندگی می کنند، غذاهای آلوده به مواد شیمیایی، الکل، توتون، موادغذایی کنسروشده، غذاهای مانده، آب و گیاهانی که از طریق کوددهی شیمیایی و مواد دیگر آلوده شده اند، بار سنگینی را به کبد تحمیل می نماید و این در حالی است که بخشی از مواد داروئی، از جمله جیوه ای که در مواد دندانپزشکی وجود دارد بر ادامه مسمویت های داخلی بدن می افزاید و به دلیل عدم توانایی کبد در تولید اسید گلوکورنیک به اندازه کافی، آلودگی های ایجادشده در بدن سبب بروز بیماری های مختلف و مهلک می شود. علاوه بر آن اسیدگلوکورونیک موجود در این نوشیدنی که در اثر تخمیر ایجاد می شود برای ساخت پلی ساکاریدهای مهم مانند اسیدهیالورونیک یا (اسیدهیالارونیک )، به کار می رود که وجود آن برای اتصال بافت ها مفید است. هیالورونان (همچنین به نام اسید هیالورونیک یا هیالورونات یا HA)، گلیکوزآمینوگلیکان آنیونی، nonsulfated به طور گسترده ای توزیع شده در سراسر بافت همبند، اپی تلیالی و عصبی بوده و ممکن است جلوگیری از پیشرفت برخی از تومورهای بدخیم باشد. همچنین اسیدهیالورونیک یک ماده طبیعی است که در همه موجودات زنده وجود دارد. این ماده همچنین در غضروف، مایع مفصلی و در بافت همبند پوست یافت می شود. در بافت پوستی، اسیدهیالورونیک یک ماده ژله ای است که فضای بین کلاژن و فیبرهای الاستین را پر می کند.

اسیدهیالورونیک در پوست سه نقش دارد :

• ایجاد مکانیزم حمل مواد مغذی ضروری از جریان خون به سلول های پوستی
• آبرسانی به پوست با مکانیزم ترکیب شدن با ملکول های آب
• به عنوان یک بالشتک در برابر آسیب های مکانیکی و شیمیایی با گذر زمان

بدلیل پروسه طبیعی پیرشدن یا بدلیل تماس با عوامل محیطی از قبیل آلودگی هوا و تابش آفتاب، بخشی از ذخیره طبیعی اسیدهیالورونیک بدن تجزیه و تخریب می شود. تحقیقات بعدی در مورد نوشابه کومبوچا نشان داد که اثرات این نوشیدنی تخمیرشده بسیار بیشتر از چیزی است که شناخته شده است. پژوهش های انجام شده وجود مقدار زیادی اسیدگلوکورونیک در ترکیبات آن را نشان داد. این اسید در آزمایشگاه و به طور مصنوعی قابل تولید نیست، اما کبد یک انسان سالم قادر است که آن را تولید کند. این اسید در بدن انسان به عنوان یک پادزهر عمل می کند و قادر است تأثیر تمامی سمومی را که توسط میکروب های بیماری زا در بدن تولید می شود، را از میان ببرد و از طریق سیستم دفع آن ها را از بدن خارج سازد. امروزه کومبوچا به عنوان یک نوشیدنی فرح بخش با سابقه چند صد ساله، به طور وسیع درسطح جهان مورد استفاده قرارمی گیرد. علی رغم این اقبال عمومی، اطلاعات منتشر نشده در رابطه با آن بسیار محدود و اکثراً عوامانه می باشند. در حال حاضر چای کومبوچا که بعضی ها منشاء آن را چین و بعضی دیگر مصر یا ژاپن می دانند، موضوع بسیاری از گفتگوهای شده است و برخی به آن قارچ معجزه آسا می گویند. آنچه در معتبرترین منابع ذکر شده است، حاکی از این می باشد که قارچ مربوط به کومبوچا 220 سال قبل از میلاد در چین مصرف می شده است و سپس از راه خطوط بازرگانی به روسیه و کشورهای اروپای شرقی انتقال یافته و در آنجا عمومیت پیدا کرده است. قبل از جنگ جهانی اول استفاده از کومبوچا بسیار رواج پیدا کرده بود، ولیکن در زمان جنگ به دلیل کمبود چای و شکر (محیط کشت کومبوچا) از رواج افتاد. در سال های 1920 وقتی محققین بررسی خواص قارچ جادویی را آغاز کردند، گزارش های بیشتری درباره ی وجود آن منتشر شد. تحقیقات آنها با آغاز جنگ جهانی دوم متوقف شد. در سال های 1960 و 1970 کومبوچا مجدداً به عنوان پادزهری در برابر عادات غلط تغذیه به شهرت رسید. رسانه های غربی نیز موضوع کومبوچا را مطرح کردند. به عنوان نمونه، از کارگاساک در روسیه گزارش هایی درباره ی مردمی که عمر زیادی می کردند، واصل می شد و آن را به مصرف چای کومبوچا نسبت می دادند. به همین دلیل کومبوچا را «چای کارگاساک» نیز می نامند. قابل قبول ترین نتایج تحقیقی در دانشگاه امسک روسیه و در غرب توسط دکتر رودلف اسکلنر ارائه می شد. در سال های 1960، نتایج تحقیقات خود را در نشریات عملی منتشر کرد، که حاصل آن افزایش آگاهی درباره ی خواص درمانی و تقویتی کومبوچا بود. دکتر اسکلنر کومبوچا را برای درمان بیماری های دیابت، فشار خون بالا، اختلالات گوارشی، دفع و همچنین رماتیسم و نقرس با موفقیت تمام به کار می برد. وی محدود ه ی کاری خود را بر درمان سرطان متمرکز کرد و کومبوچا را در این برنامه گنجاند. روش های درمانی او چندان با توفیق همراه بود، که بیشتر پزشکان به پیروی از او پرداختند. زمانی که استفاده از کومبوچا برای درمان بیماران سرطانی توسط دکتر ورونیکا کارستنز، همسر رئیس جمهور اسبق آلمان علنی شد، چای کومبوچا به صورت داروی شقابخش پرطرفداری درآمد. دکتر اسکلنر و دکتر کارستنز چای کومبوچا را به عنوان مکملی بر سایر درمان ها به بیماران سرطانی خود توصیه می کردند. همچنین هنگامی رونالد ریگان، رئیس جمهور اسبق ایالات متحده دچار سرطان شده بود، توسط گونتر فرانک ، محقق و نویسنده معروف از طریق مطالعه ی زندگینامه ی الکساندرسولژ نیتسین (نویسنده معروف روسی شفایافته از سرطان روده توسط چای کومبوچا)، با کومبوچا آشنا شده ، پزشکان متوجه شدند که با مصرف این نوشیدنی سرطان سولژ نیتسین درهمان حد متوقف شد و آن را برای ریگان آورده و از این رو او توانست دروه ی ریاست جمهوری خود را به سلامت به پایان برساند. امروزه این قارچ در اروپا و آمریکا بسیار مورد استفاده قرار می گیرد، تا جایی که در آمریکا انجمن استفاده کنندگان از قارچ کومبوچا تأسیس شده است.

چند سالی است که قارچ کومبوچا از روسیه به کشور ما نیز راه پیدا کرده و در بعضی نقاط از آن استفاده می شود. گروهی از پزشکان و پژوهشگران بر اساس شواهد و آزمایش هایی بر روی قارچ کومبوچا انجام و اعلام نمودند که این قارچ به دلیل ترکیبات خاص و دارا بودن اسیدگلورونیک نه تنها مانع از سرطانی شدن سلول ها می شود، بلکه رشد سلول های سرطانی را نیز متوقف می سازد. علاوه بر این قارچ کومبوچا عاملی مؤثر در جلوگیری از سکته های قلبی شناخته شده و به اعتقاد پزشکان که اثرات این قارچ رابر روی افراد مختلف مورد مطالعه قرار داده اند کومبوچا همان اکسیر حیات بخشی است که دستیابی به آن همیشه آرزوی بشر بوده است زیرا مصرف آن از ریزش موها، چین و چروک پوست و سخت شدن رگ ها، مفاصل و عضلات که از علایم بالارفتن سن و پیری است جلوگیری می کند. در واقع با مصرف « کومبوچا » طول دوران جوانی افزایش می یابد و زمان پیری دیرتر فرا می رسد. پژوهش گران و پزشکان برای اثبات این نظریه به طول عمر افراد در مناطقی که در آن جا به طور سنتی، قارچ کومبوچا به صورت محلول در نوعی نوشیدنی استفاده می شود اشاره می کنند. آن ها می گویند: بسیاری از کسانی که در مناطق کوهستانی قفقاز یا مناطق روستایی سیبری مانند یاکوتا در اکراین، تبت یا اسپانیا زندگی می کنند بیشتراز یکصد سال سن دارند و یکی از دلایل این طول عمر استفاده از قارچ کومبوچا است. البته پزشکان این موضوع را نادیده نمی گیرند که شرایط اقلیمی و ژنتیک نیز در این مورد نقش عمده ای دارد. اگر کومبوچا نوعی قارچ است اما در واقع به شکل نوشیدنی مورد مصرف قرار می گیرد، یک نوشیدنی ساده که ترکیبی از چای معمولی و شکر که با استفاده از قارچ کومبوچا تخمیر شده و ساختار شیمیایی آن تغییر نکرده است.

پژوهش ها نشان می دهد که نوعی آنتی بیوتیک قوی در ترکیب قارچ کومبوچا وجود دارد که وجود آن باعث دفع مواد زاید و سموم بدن می شود. به عقیده پزشکان این مواد در فرایند شیمیایی بدن نقش مهمی ایفا می کنند آنها معتقد هستند چای کومبوچا یک ماده غذایی مکمل به حساب می آید که مصرف آن سیستم دفاعی بدن را تقویت کرده و موجب جلوگیری از بیماری ها می شود. صدها سال است که مردم آسیا چای کومبوچا می نوشند، زیرا مصرف این نوشیدنی به عنوان داری طبیعی در مقابله با خستگی، سستی، کشش های عصبی، علائم اولیه پیری، سختی رگ ها و عروق، تنبلی روده ها (رافع یبوست) و نقرس، فلجی بدن (M.S)، رماتیسم، همورئید و دیابت نتایج حیرت انگیزی داشته است. کومبوچا رشد سلول های سرطانی را متوقف می سازد . برخی از خواص قارچ نچوریایی (کومبوچا) بر مصرف کنندگان : کاهش چین و چروک های پوست، برطرف نمودن لکه های قهوه ای دست ها و صورت، موجب افزایش خاصیت رطوبت پذیری روی پوست، رفع جوش ها کورک ها، جلوگیری از برخی از سرطان ها (سرطان روده و …)، برطرف کننده ناراحتی های عضلانی در شانه و گردن، در رفع برونشیت و سرفه های آسمی در مدت 2 تا 3 روز، کمک به دفع مزاج بلغمی کودکان، سبب بهبود حساسیت اعصاب دردناک و ضعف اعصاب، و ناراحتی های کلیوی، شانه را پاک و الیتام ام اس و دیابت، سبب درمان رماتیسم، خستگی و ناراحتی های مفاصل، کاهش گر گرفتگی در طی دوران یائسگی، درمان ناتوانی جنسی، بهبود بیماری آرتروز، دوپینگی بدون ضرر برای ورزشکاران، اکسیر طول عمر و بسیاری بیماری های دیگر می شود.

آشنایی با مراحل تخمیری کومبوچا

کومبوچا یک لایه پلی ساکارید حاوی انواعی از باکتری ها، و قارچ می باشد. مسیر تخمیر بدین ترتیب است که ابتدا مخمرهای موجود در محیط کشت، قند ساکارز را می شکنند و در نتیجه گلوکزوفروکتوز تولید می کنند. در مرحله بعد فروکتوز نیز با ایزومریزاسیون به گلوکز تبدیل می گردد. سپس تمامی این قندها به مصرف مخمرها می رسند و منجر به تولید الکل و دی اکسیدکربن می شوند (دی اکسیدکربن تولیدشده در نوشیدنی باقی می ماند و سبب گازدارشدن این نوشیدنی می گردد). وقتی الکل به میزان لازم تولید شد، زمینه برای رشد باکتری هایی که از منبع کربن جهت رشد و تکثیر خود استفاده می کنند، مناسب می شود و باکتری ها فعال می گردند و الکل را به اسیدهایی همچون اسیداستیک، اسیدلاکتیک، اسیدگلوکونیکو اسیدگلوکورونیک تبدیل می کنند. لازم به ذکر است، از آنجا که شکر و کافئین اولیه به مصرف مخمرها و باکتری ها می رسد، نوشیدنی در پایان کار دیگر هیچ یک از این موارد مضر را دارا نمی باشد. شایان ذکر است که ترکیب این نوشیدنی بر اساس نواحی متفاوت آب و هوایی، روش رشد و غیره می تواند کمی متفاوت گردد، ولیکن در تمامی موارد، این نوشیدنی ترش وشیرین، با طعم و عطر دلنشین و همچنین خواص درمانی- تغذیه ای بسیار بالا می باشد.

آشنایی با روش تهیه چای کومبوچا و شیوه تکثیر قارچ آن

برای مرحله اول باید قارچ کومبوچا را خریداری نماید و با فراهم نمودن شرایط مناسب جهت تخمیر، چای کومبوچا را آماده کند، ولیکن در دفعات بعدی تهیه چای نیازی به خریداری قارچ نمی باشد. در واقع می توان از قارچ تکثیر شده استفاده نمود. در این بخش روش تکثیر قارچ و نحوه تهیه شربت آن به تفصیل توضیح داده می شود. اگرچه « کومبوچا نوعی قارچ است اما در واقع به شکل نوشیدنی مورد مصرف قرار می گیرد، یک نوشیدنی ساده که ترکیبی است از چای معمولی و شکر که با استفاده از قارچ کومبوچا تخمیر شده و ساختار شیمیایی آن تغییر کرده است.

برای تهیه چای کومبوچا به چهار نکته می بایست توجه کرد :

1 – بهتراست در تهیه چای کومبوچا از آب تصفیه شده و یا آب معدنی استفاده شود.

2 – میزان شکر نبایستی کمتر از 160 گرم باشد، زیرا کم کردن مقدار شکر ممکن است به قارچ آسیب برساند.

3 – به جای 4 قاشق چای خوری چای سیاه یا سبز می توان از چهار یا پنج عدد چای کیسه ای استفاده نمود.

4 – برای اولین بار که شربت کومبوچا در دسترس نیست، می بایست از سرکه استفاده شود، ولی در دفعات بعد می توان سرکه را حذف نموده و یک لیوان معمولی شربت کومبوچا بکار برد. پس از تهیه کردن مواد فوق، می بایست به ترتیب مراحل ششگانه ذیل اجرا شوند.

مرحله اول

در ابتدا آب را به جوش آورده ظرفی که حجم تقریباً سه لیتر یعنی ( 15 پیمانه ) باشد

مرحله دوم

سپس می بایست در یک قوری و یا کاسه ای بزرگ، چای وسپس آب جوش ریخته شود، سپس اجازه دهید به مدت 10 دقیقه چای شیرین شده و دم بکشد. سپس باید چای کیسه ای از کاسه خارج و یا چای در کاسه اصلی صاف شود و مابقی آب به ظرف اضافه شود تا حجم کلی به 2 لیتر برسد. شکر را به چای اضافه و تا حل شدن کامل شکر، مواد هم زده شود. سپس می بایست اجازه داده شود تا مایع خنک ( درحدی که نه دست را بسوزاند و نه سرد باشد مثل زمانی که مایه ی ماست را می زنند) گردد .

مرحله سوم

در این مرحله می بایست سرکه (برای نخستین بار) و یا شربت کومبوچا به مایع تهیه شده، اضافه گردد و سپس قارچ به آرامی درون کاسه و یا شیشه گذاشته شود. قارچ بر روی چای شناور خواهد شد، ولیکن چناچه در ابتدای کار قارچ به ته ظرف فرو رود، مشکلی پیش نخواهد آمد. نکته مهم این است که حدوداً پنج سانتی متر از سر ظرف می بایست خالی باشد.

مرحله چهارم

در این مرحله می بایست درب ظرف با پارچه ململ یا هر پارچه ای که از الیاف طبیعی تهیه شده باشد، پوشانده و با کش محکم بسته شود. این کار مانع نفوذ حشرات به داخل ظرف می شود.

مرحله پنجم

در این مرحله می بایست ظرف در مکانی با دمای مناسب (23 تا 28 درجه سانتی گراد) و دور از پرتو مستقیم خورشید، جهت تخمیر نگه داشته شود. پس از 14 روز تخمیر کامل می گردد. در این هنگام شربت کومبوچا آماده مصرف می باشد.

پیشنهاد می شود ظرف کشت خیلی بزرگ انتخاب نشود، زیرا به دست گرفتن قارچ مشکل می گردد . لازم به ذکر است که خود قارچ به طور طبیعی از ظرف جدا می شود. چنانچه مواد ژله مانند به قارچ چسبیده باشد، می توان آن را با آب شست.

همچنین از این قارچ می توان برایتکثیر مجدد استفاده نمود. ولیکن برای مصرف باید در یخچال نگهداری شود (مایع زیر قارچ می بایست مصرف شد). در صورت تمایل به کشت مجدد قارچ، می توان قارچ را در کیسه های پلاستیکی روی بشقاب شیشه ای با کمی چای مرطوب نگه داشت. شکستن قارچ مشکلی پیش نمی آورد و قارچ می تواند مجدداً تخمیر را انجام دهد. زمانی که شربت کمی تند و طعمی شبیه به سرکه پیدا کرد، آماده مصرف می باشد. در این هنگام باید قارچ از داخل شیشه بیرون آورده شد (در این زمان لایه ی جدیدی روی قارچ تشکیل شده است) به طور کلی، در هر نوبت یک قارچ جدید بر روی قارچ اصلی (بنابر اصل تقسیم یک سلول به دو سلول متساوری) به وجود می آید. دو لایه به آسانی از هم جدا می شوند، ولی چنانچه مشکلی در این مورد پیش آمد، می توان با یک قیچی (غیرفلزی) کاملاً تمیز دو لایه را از هم جدا نمود.

مرحله ششم

در این مرحله چای کومبوچا آماده صاف کردن درون شیشه می باشد. باید توجه نمود که حتماً اندکی از سرشیشه خالی بماند. شیشه کومبوچا می بایست در یخچال نگه داری شود، در غیر این صورت عمل تخمیر ادامه می یابد و شربت ترش می شود. لازم به ذکر است که طعم چای کومبوچا نباید بی مزه و یا زیاد از حد شیرین باشد، زیرا در غیر این صورت تبدیل های لازم در شکر صورت نگرفته و آن را به اسیدهای مفید تبدیل نکرده است. بنابراین، می بایست مجدداً درب ظرف پوشانده و اجازه داده شود تا یک یا دو روز دیگر بافی بماند. به طور کلی در تکثیر قارچ کومبوچا و یا تهیه چای حاصل از آن سه نکته اساسی حتماً می بایست به طور دقیق رعایت شود :

الف) دمای مناسب جهت کشت قارچ کومبوچا مناسب ترین دما برای کشت کومبوچا و انجام مراحل تخمیر 28 – 23 درجه ی سانتی گراد می باشد. چنانچه دما بین 14 درجه سانتی گراد در شب، تا 28 درجه سانتی گراد در روز، متغیر باشد، مشکلی از جهت کشت قارچ پیش نمی آید . دماهای بالاتر از 28 درجه ی سانتی گراد می توانند سبب تبخیر بیش از حد مایع شوند. به طوری که در برخی از مناطق حاره گاهی تا 25 درصد حجم مایع طی تخمیر، به علت تبخیر بالا، کم می شود. در روزهای اولیه تهیه کومبوچا کنترل دما جهت جلوگیری از فساد مایع بسیار مهم می باشد.

ب) ظروف شیشه ای، چینی و یا سفالی لعاب دار می باشند و از به کار بردن ظروف فلزی جداً خودداری نمود، زیرا در تماس اسیدهای حاصل از تخمیر با فلز، یک سری واکنش های نامناسب ایجاد می گردد. چنانچه جهت کشت قارچ کومبوچا از ظروف پلاستیکی استفاده می شود، بایستی ظروف از انواع مرغوب و مقاوم در مقابل اسید انتخاب شوند. ظروفی که از جنس پلی وانییل، پلی پروپیلن و یا پلاستیک های ارزان قیمت هستند، موجب به وجود آمدن تغییرات نامطلوبی درکشت می شوند. برای رشد سریعتر قارچ، هر چه سطح ظرف وسیع تر باشد، بهتر است، زیرا عمل تخمیر سریع تر انجام می گیرد. بنابراین، شیشه های کم ارتفاع با قطر زیاد (دهانه گشاد) برای کشت قارچ بسیار مناسب هستند. خمره های لعاب دار قدیمی نیز یکی از مناسب ترین ظروف برای کشت می باشند.

ج) آب مناسب جهت کشت قارچ کومبوچا کیفیت آبی که جهت کشت قارچ کومبوچا به کار می رود، بسیار حائز اهمیت می باشد، زیرا وجود موادی همچون کلر، سولفات آلومینیوم، فلوئور و غیره در آب از مهم ترین عوامل به خطر انداختن سلامت قارچ کامبوچا می باشند. به عنوان نمونه، از آنجا که کومبوچا میلیون ها باکتری مفید دارد، کلر افزوده شده به آب شرب (جهت از بین بردن باکتری ها)، برای قارچ کومبوچا مضر خواهد بود. از این رو، بهتر است از آب بدون گاز و یا آبی که به طور کامل تصفیه شده و عاری از هرگونه مواد شیمیایی می باشد، استفاده شود.

افزودنی ها

برای ایجاد تنوع در طعم شربت می توان از انواع چای ها استفاده نمود. هم چنین با اضافه کردن انواع گیاهان و میوه ها دنیای شگفت انگیز کشت کومبوچا را کشف نمود.

مراقبت از قارچ کومبوچا

لازم به ذکر است که در موارد غیرضروری، هرگز نباید قارچ ازخمره بیرون آورده شود. برخی از افراد هر هفته قارچ را می شویند، این عمل کاملاً غیرضروری می باشد و حتی ممکن است زیان آور نیز باشد و کلر به قارچ کومبوچا آسیب برساند. تنها زمانی باید قارچ را شست، که روی آن کپک زده باشد. در چنین وضعیتی نیز بهتر است از قارچ تازه ای استفاده شود. چنانچه قارچ دیگری در دسترس نیست، قارچ آلوده را می توان با آب لیمو یا سرکه شستشو داد. برداشتن لایه های جدید روی قارچ نیز از کارهای غیر ضروری می باشد. در واقع می بایست قارچ را به حال خود رها کرده و اجازه داده شود تا به فعالیت خود ادامه دهد. تنها در صورتی که قارچ بیش ازحد ضخیم شده و فضای زیادی را اشغال نموده است، باید آن را از طرف بیرون آورده و فقط تکه ای از آن در خمره انداخته شود. مهم نیست که کدام طرف قارچ رو به بالا باشد، چون در هرصورت لایه جدید در سطح فوقانی قارچ اصلی تشکیل خواهد شد.

دره حیات قارچ کومبوچا

چنانچه نکات لازم در مورد کشت قارچ رعایت شود، قارچ کومبوچا چند ماهی زنده می ماند. از یک سو بر روی سطح فوقانی قارچ لایه های جدیدی تشکیل می شوند و از طرف دیگر لایه های سطح زیرین قارچ می میرند. چنانچه به خوبی از قارچ مراقبت شود، می توان آن را از نسلی به نسل دیگر منتقل کرد، همان طور که طی هزاران سال این کار انجام شده است. به طور کلی، حدود 5 تا 6 نوبت از یک قارچ می توان استفاده نمود، زیرا بیش از این تعداد دفعات قارچ نمی تواند به درستی عمل کند .

نکات ضروری جهت تهیه قارچ سالم تر و بهتر

توجه : قارچ مرده و ناسالم نمی تواند بدرستی عمل کند و شربت حاصل از آن سالم نخواهد بود.

1 – باید توجه داشت که قارچ کومبوچا نباید به فلز برخورد نماید. زیرا باعث خرابی و کپک زده قارچ کومبوچا می گردد. حتی نباید انگشتر در دست باشد.

2 – درجه حرارت محیط کشت قارچ کومبوچا باید 21 الی 24 درجه سانتی گراد باشد. زیرا اگر هوای محیط سردتر ازحد حساب باشد رشد قارچ کومبوچا کم یا متوقف می گردد و برعکس اگر هوای محیط گرم تر از حساب باشد رشد قارچ کومبوچا سریع تر و معمولاً مخمر قارچ کومبوچا به صورت سرکه در می آید که خیلی ترش می گردد و در نهایت روی قارچ کپک می زند ( کپک به صورت گرد نرم و معمولاً سفید یا سبز می شود).

3 – اگر روی قارچ کومبوچا کپک زد حتماً آن را دور بریزید و از آن استفاده نکنید (هم مخمر و هم خود قارچ کومبوچا). زیرا برای روده مضر می باشد و احتمال مسمومیت روده ای می باشد. همچنین اگر بیش از حد نیز مصرف گردد سبب مسمومیت می ود.

4 – رعایت اندازه شکر و چای و آب برای کشت قارچ کومبوچا الزامی است.

5 – به قارچ کومبوچا نباید نور برسد.

6 – حتماً باید روی ظرف را با پارچه ای ببندید که هوا وارد ظرف گردد. همچنین ظرف را تکان نداده و بگذارید که قارچ کومبوچا در آن تکثیر شود .

7-هر چقدر که قارچ کومبوچا درون ظرف محتوی چای شیرین بیشتر بماند عرض آن کلفت تر می گردد.

8 – بهترین نوع قارچ کومبوچا روشن، شفاف، تمیز و یک دست بوده و بهترین قسمت قارچ نیز قسمت زیرین آن می باشد که از همه جوان تر می باشد .

9 – سعی شود هر روز از مخمر قارچ کومبوچا که درظرف شیشه ای در یخچال نگهداری می کنید استفاده نمائید. به جای آب و چای می توانید ازمخمر قارچ کومبوچا تا سقف 2 الی 3 لیتر، روزانه استفاده نمائید .

10 – ظرف دهان گشاد و کم عمق برای کشت قارچ کومبوچا مناسب تر از ظروف دهان تنگ و بلند می باشد .

11 – بهتراست بعد از برداشت محلول قارچ کومبوچا به اندازه یک استکان از محلول ته ظرف نگهداشته و با چای شیرین سردشده جدید مخلوط نمائید تا به عنوان کمک کننده در عمل تخمیر قارچ کومبوچا به کار رود . با این عمل قارچ کومبوچا را از سایر کپک ها محفوظ نگه دارید.

12 – اگر قارچ کومبوچا بدون محلول داشتید می توانید یک الی دو قاشق غذاخوری سرکه جوشیده به محلول چای شیرین جهت تخمیر بهتر قارچ اضافه نمائید.

13 – از ظروف پلاستیکی نامرغوب استفاده نکنید .

14 – دود سیگار باعث از بین رفتن قارچ کومبوچا می گردد.

15 – در آشپزخانه که بخارات چربی در هوا می باشد قارچ را نگهداری نکنید. چونکه یک لایه چربی روی قارچ می گیرد و از رشد قارچ جلوگیری کرده و باعث کپک زدن شدن قارچ کومبوچا می گردد.

16 – مخمر قارچ کومبوچا را نباید به مادرانی که حامله هستند داد، زیرا باعث ترش شدن شیر مادر می گردد ( از لحاظ مزه و طعم، نه از لحاظ خاصیت و کیفیت) و ممکن است که بچه نتواند از شیرمادر تغذیه نماید. به همین خاطر تا موقعی که مادران می خواهند به بچه های خود شیر خود را بدهند ازمخمر قارچ کومبوچا مصرف ننمایند.

قارچ اضافی برای مواقع اضطراری

قارچ کومبوچا نیز مانند هر موجود زنده دیگری می تواند در معرض خطر قرار گیرد. همیشه یک قارچ در یخچال داشته باشید تا در چنین موردی بتوانید کشت قارچ را ادامه دهید. قارچ را در شیشه ای بگذارید و روی آن را تقریباً با یک چهارم لیتر شربت کومبوچا بپوشانید و در شیشه را محکم ببندید. شربت بتدریج ترش می شود و بعد از 3 تا 6 ماه به صورت سرکه استفاده می کنید، متوجه خواهید شد که عمل تخمیر سریعتر صورت می گیرد و لایه جدید زودتر از معمول روی قارچ تشکیل می شود.

آثار دراز مدت کومبوچا

هیچ چیز نباید به مدت طولانی مصرف شود زیرا بدن به آن عادت می کند و آثار لازم را نخواهد داشت. آزمایش روی حیوانات نشان داده که درمان با ویتامین وقتی در مدت زمان محدود صورت گرفته نتایج بهتری نسبت به مصرف مداوم آن داشته است. علاوه بر این، از نظر اقتصادی نیز حایز اهمیت است.

نگهداری کومبوچا

چنانچه از قارچتان مواظبت کنید شادمانی ناشی از برخورداری از زندگی سالمی نصیبتان خواهد شد . خود قارچ محصول زنده بسیار پایداری است . اگر تعداد زیادی قارچ دارید یا می خواهید به سفر بروید می توانید قارچ را در مقدار کافی از مایع خودش قرار دهید و در ظرف در بسته در یخچال نگهداری کنید . در این حالت، قارچ در حالتی شبیه به خواب زمستانی جانوران بسر خواهد برد. ظرفی که قارچ را در آن نگه می دارید باید تا نیمه پر باشد تا امکان تنفس برای قارچ وجود داشته باشد. در چنین شرایطی می توانید تا سه ماه قارچ سالمی داشته باشید. امکان منجمد کردن قارچ قابل بحث است. بعضی ها معتقدند منجمد کردن قارچ بلامانع است ولی عده ای دیگر از جمله دکتر مینر عقیده دارند که بلورهای یخ به ساختمان قارچ آسیب می رساند. می توان با قارچ های مختلف انواع آزمایش ها را انجام داد.

احتیاط های لازم هنگام استفاده از چای کومبوچا

1 – کومبوچایی که با چای سیاه یا سبز تهیه می شود، نسبت به چای معمولی از ترکیبات متفاوت و همچنین تأثیر بیشتری برخوردار می باشد. بنایراین تعجب آور نیست که کودکی که یک استکان کومبوچا م نوشد، دچار اختلالاتی همچون بی خوابی شود. از این رو، می بایست از مصرف این نوشیدنی برای کودکان اجتناب نمود .

2  – چای (سبز یا سیاه) و یا انواع گیاهان دارویی که در تهیه کومبوچا استفاده می شوند، از عوامل مهم در کشت کومبوچا می باشند. عوارض جانبی منفی کومبوچا به طرز کشت آن مربوط نیست، بلکه به مواد بکار برده شده و جریان تخمیر مربوط می شود، زیرا انواع گیاهان اعم از دارویی و چای، هنگام تخمیر تغییر ماهیت می دهند. در واقع خواص آنها درجریان تخمیر بیشتر شده و به راحتی جذب بدن می شوند. این نکته حائز اهمیت می باشد که گیاهان داوریی با تمام فوایدی که دارند، چنانچه به درستی مصرف نشوند، می توانند زیانبار باشند. از این رو، در انتخاب نوع و مقدار گیاهان دارویی به کار برده در کومبوچا می بایست دقت نمود.

3 – چنانچه شخصی دچار بیماری خاصی می باشد و یا از داروهای خاصی استفاده می کند، بهتر است قبل از مصرف چای کومبوچا حتماً با پزشک خود مشورت نماید.

4 – از آنجا که هیچ ماده ای نباید به مدت طولانی مصرف شود (زیرا بدن به آن ماده عادت کرده و آثار لازم را نخواهد داشت)، برخی محققین پزشکی توصیه می کنند که چای کومبوچا به مدت سه هفته، روزانه یک هشت میلی لیتر، قبل از غذا مصرف شود. سپس به مدت یک ماه مصرف کومبوچا قطع و مجدداً شروع شود. در واقع استفاده مداوم از کومبوچا توصیه نمی شود، زیرا بدن به استراحت ما بین دو دوره مصرف نیاز دارد.

5 – از آنجا که کومبوچا برای کبد و دستگاه تصفیه بدن سم زدا به شمار می آید، توصیه می شود که مصرف آن با مقادیر کم (مثلاً هر بار دوقاشق غذاخوری) شروع شود و به تدریج مقدار آن افزایش داده شود.

6 – احتمال بروز برخی عوارض جانبی از قبیل سردرد، دل درد، تهوع، رخوت، خواب آلودگی، اسهال، یبوست، جوش، کهیر، نفخ و غیره در بعضی افراد محتمل می باشد. البته این عوارض موقتی می باشند و در افراد سالم بین یک تا هفت روز از بین می روند. توصیه می شود که برای مقابله با این ناراحتی ها مقدار بیشتری آب نوشیده شود.

7 – چنانچه بر اثر نوشیدن کومبوچا واکنش های شدیدی در فرد بروز کرد، توصیه می شود که مصرف آن قطع گردیده و یا مقدار مصرف کومبوچا کاهش داده شود و یا چند روزی مصرف آن قطع شود و مجدداً مصرف کومبوچا با مقدار کم شروع و اندک اندک بر مقدار آن افزوده شود ( برای افراد حساس در صورت ایجاد عوارض شدید حتماً به پزشک مراجعه شود).

8 – به گفته انجمن سرطان آمریکا، استفاده از ظروف نقاشی شده، کریستال سرب دار و گلدان های سرامیکی رنگ آمیزی شده باعث واکنش های آلرژیک قارچ کومبوچا شده و سبب مسمومیت با سرب گزارش شده است. ازجمله این موارد می توان به عنوان سیاه زخم و یرقان را نام برده که ممکن است همراه با ایجاد آسیب کبدی شود.

9 – بهتر است زنان باردار و شیرده ازچای کومبوچا استفاده نکنند و درصورت تمایل به مصرف در این دروان، حتماً با پزشک خود مشورت نمایند. در مجموع توصیه می شود که هر شخص قبل از مصرف چای کومبوچا حتماً از سلامت جسمی خد توسط پزشک اطمینان حاصل نمایند. همچنین اگر شخصی در نظر دارد که چای کومبوچا را جهت درمان بیماری خاصی مصرف کند، حتماً می بایست در ابتدا با پزشک خود مشورت نماید.