امروزه اهمیت صنعت گردشگری در اقتصاد و فرهنگ ملل بر کسی پوشیده نیست. صرف نظر از بعد مالی، می‌توان به مزایای دیگری از قبیل اشاعه فرهنگ محلی و ملی، استفاده از ظرفیت‌های اجتماعی و بهره‌برداری از منابع محلی برای تولید، اشاره کرد. توسعه گردشگری محلی، به‌ویژه در حوزه‌های نوظهور مانند تور های قارچ گردی، فرصتی نو برای تنوع‌بخشی به اقتصاد روستایی و افزایش درآمد جوامع محلی و صنفی فراهم می‌آورد. گردشگری قارچ با تکیه بر طبیعت‌گردی، آموزش و تجربه‌محوری، می‌تواند زمینه‌ساز اشتغال‌زایی پایدار، حفظ منابع طبیعی و تقویت زنجیره تولید باشد. در سطح بین‌المللی، سفر قارچ گردی می‌تواند پلی باشد برای تعامل فرهنگی، افزایش تبادلات علمی و جذب گردشگران خاص‌پسند. بطور کلی، پیوند بین توسعه گردشگری تخصصی و توانمندسازی جوامع محلی، نقشی کلیدی در مسیر توسعه پایدار ایفا میکند.
مشارکت بیشتر مردم در صنعت قارچ، نه تنها باعث افزایش دانش و اطلاعات عمومی آنها در این زمینه میشود، بلکه رشد و توسعه پایدار این صنعت را نیز به دنبال خواهد داشت. با توجه به اهمیت این موضوع، صنعت قارچ کشور باید از این ظرفیت بهره‌مند شده و گامی مؤثر در راستای تولید غذای سالم و ارتقای سلامت جامعه بردارد. یکی از راهکارهای مؤثر برای افزایش سرانه مصرف قارچ، برگزاری تور های گردشگری در مزارع پرورش قارچ، نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های آشپزی در دل طبیعت است که به شکل طبیعی و جذاب مردم را به این صنعت نزدیک میکند.
چرا تور قارچ گردی را انتخاب کنیم؟
تور قارچ گردی یکی از جذاب‌ترین شیوه‌های آشنایی با مراکز علمی پرورش قارچ یا طبیعت بکر است. این برنامه نه‌تنها یک تجربه تفریحی و آموزنده، بلکه فرصتی برای شناسایی گونه‌های متنوع قارچ، آشنایی با حیات‌وحش و درک بهتر از اکوسیستم و جنگل‌ها به شمار می‌رود. طی یک تور پیاده‌روی سبک در دل جنگل‌های سرسبز، می‌توانید گونه‌های مختلف درختان، حیوانات ساکن جنگل و چرخه طبیعی زندگی را از نزدیک بشناسید. همچنین با راهکارهای عملی حفاظت از محیط‌زیست آشنا شده و لذت کشف و چیدن قارچ های خوراکی را نیز تجربه خواهید کرد.
مزایای برگزاری تور قارچ گردی
- شناسایی انواع قارچ های خوراکی، دارویی و سمی طی برگزاری تور
- سفر به جنگل‌ها در قالب یک برنامه طبیعت‌گردی آموزنده
- آشنایی با گونه‌های متنوع درختان و حیات وحش
- تماشای زیبایی‌های طبیعی جنگل در فصل‌های بهار و پاییز
- برداشت قارچ های خوراکی از دل طبیعت و جنگل
- پخت قارچ تازه در فضای باز و لذت یک پیک‌نیک جنگلی فراموش‌نشدنی
انواع تور های قارچ گردی
تور قارچ گردی را می‌توان بر اساس هدف، زمان، سطح تخصص، و امکانات تقسیم‌بندی کرد و در مناطق مختلف اجرا نمود که هر کدام جامعه هدف خود را دارند.
- تور آموزشی پایه
- تور تخصصی / پیشرفته
- تور ترکیبی طبیعت+آشپزی
- تور فرهنگی یا محلی
- تور آموزشی پرورش قارچ & مزرعه بازدیدی
بررسی و مقایسه مدل‌های مختلف تور های قارچ گردی
| نوع تور | مخاطب / سطح شرکت‌کنندگان | ویژگی‌ها و محتوا | مدت زمان رایج | امکانات همراه |
| تور آموزشی پایه | عموم مردم، مبتدی | راهنما، آموزش شناسایی قارچ‌های خوراکی و سمی پایه؛ قوانین محلی؛ پیاده‌گردی در طبیعت | چند ساعت تا نیم‌روزی | تجهیزات ساده، کتاب راهنما، ابزار جمع‌آوری، گاهی میان‌وعده |
| تور تخصصی / پیشرفته | علاقمندان حرفه‌ای، محققان، آشپزها | شناسایی گونه‌های خاص، جمع‌آوری حجم بیشتر، بررسی ساختار قارچ، گاه آزمایشگاه یا جلسات شناخت قارچ‌شناسی | یک روز کامل یا چند روز متوالی | راهنما متخصص، اسکان در طبیعت، امکانات تحصیلی یا کارگاهی |
| تور ترکیبی طبیعت+آشپزی | کسانی که علاوه بر طبیعت‌های بیرون، علاقه به تجربه آشپزی دارند | جمع‌آوری قارچ + پخت و پز با قارچ‌های جمع‌شده؛ غذاهای محلی؛ آموزش آشپزی قارچی | نیم‌روز تا یک روز | راهنما، آشپز یا کارگاه آشپزی، مواد غذایی محلی |
| تور فرهنگی یا محلی | گردشگرانی که به فرهنگ، سبک زندگی بومی، اشتراک تجربه محلی اهمیت می‌دهند | آشنایی با روش‌های سنتی برداشت؛ نقش قارچ در فرهنگ بومی؛ جشنواره‌های محلی؛ بازدید از بازارها یا کارگاه‌های فرآوری قارچ | بسته به منطقه، چند ساعت تا چند روز | راهنما محلی، اسکان بومی، تعامل با مردم محلی، امکان خرید محصولات محلی |
| تور آموزشی پرورش قارچ & مزرعه بازدیدی | کسانی که می‌خواهند تولید قارچ را یاد بگیرند یا ببینند | بازدید از مزارع قارچ، آموزش مراحل تولید، ایمنی، فرآوری؛ گاهی فروش مستقیم | چند ساعت تا یک روز | مزرعه، تجهیزات، ممکن است کارگاه عملی، اسکان اگر چند روزه باشد |
تاثیرات اقتصادی و گردش مالی
در مناطقی که قارچ های وحشی بطور طبیعی فراوان بوده و فرهنگ قارچ‌‌چینی آنجا رواج دارد، تور قارچ گردی می‌توانند منبع قابل توجهی برای درآمد اهالی منطقه باشند. به‌عنوان مثال، در منطقه Castilla y León اسپانیا، ارزش اقتصادی کل بخش قارچ شناسی و گردشگری قارچ به حدود ۶۵ میلیون یورو در سال می‌رسد.
سفر های قارچ گردی در سایر کشورها
سفر های قارچ گردی در سایر کشورهای دنیا، که دارای ویژگیهای طبیعی برای رشد و پرورش قارچ هستند، بسیار متداول بوده و برنامه‌های مختلف گردشگری برای توریست‌ها اجرا میشود. این برنامه‌های “قارچ گردی” یا “mycotourism / mushroom foraging / mushroom cultivation education” دارای تنوع قابل توجهی در نحوه اجرا، مقاصد، و اهداف دارند.
– Quebec، کانادا
مناطق روستایی کبک، شاهد افزایش تقاضا برای mycotourism یا تور قارچ گردی هستند و بازدیدکنندگان محلی و بین‌المللی برای کسب تجربه عملی، آشنایی با گونه‌ها، فرهنگ محلی و طبیعت، به این منطقه مراجعه می‌کنند.
– لیتوانیا
منطقه پارک ملی Dzūkija به‌عنوان مکانی معروف برای تور قارچ گردی شناخته میشود. مردم محلی و گردشگران در فصل مناسب به جنگل‌ها می‌روند تا قارچ های خوراکی جمع‌آوری کنند. همچنین آموزش فرهنگ گردشگری قارچ به نسل‌های جوان در قالب رویدادها و جشنواره‌ها برگزار میشود.
– دانمارک
هفته قارچ و تورهای متنوع در جنگل‌ها، برای بازدید عمومی برگزار میشود. شرکت‌کنندگان همراه با راهنما به تور قارچ گردی می‌روند تا انواع قارچها را بشناسند و جمع‌آوری کنند. سپس موارد جمع‌آوری شده بررسی می‌شوند تا تنها گونه‌های ایمن برای مصرف انتخاب شوند.
– نروژ
برنامه‌هایی مانند Hamilton’s Annual Mushroom Foray که در جنگل‌های نروژ برگزار میشود و تمرکز بر آموزش شناسایی، برداشت مسئولانه، و نحوه آماده‌سازی قارچ برای تغذیه دارند.
– تایوان
این کشور تورهایی با محوریت مزارع مخصوص کشت قارچ تحت لقای Mushroom Ecology Tour برگزار میکند. این برنامه‌ها شامل آشنایی مراحل مختلف تولید این محصول و بازدید از مزارع می‌باشد که برای گروه‌ها و بازدیدکنندگان امکانات توریستی نیز فراهم می‌کنند.
– هلند
در این کشور انواع تور قارچ گردی فصلی بطور مرتب برگزار میشود. همراه با راهنمایی علمی برای شناسایی قارچ های خوردنی و طبیعت قارچها.
قارچ گردی در ایران
تور قارچ گردی در ایران عمدتاً در مناطق جنگلی و مرطوب کشور برگزار میشود. جایی که شرایط محیطی برای رشد انواع قارچ های خوراکی و دارویی و حتی سمی فراهم است. این تورها بیشتر در نواحی شمالی کشور مانند جنگل‌های گلستان، مازندران و گیلان اجرا می‌شوند؛ مناطقی با پوشش گیاهی متنوع، خاک غنی و رطوبت بالا که بستر مناسبی برای رویش قارچها هستند.
علاوه بر این، مناطق خاص و کمتر شناخته‌شده‌ای نیز وجود دارند که به دلیل اقلیم مناسب و پوشش گیاهی خاص، برای اجرای تور قارچ گردی در ایران ایدئال است؛ از جمله منطقه سنگده در سمنان و بلده در ارتفاعات مازندران که هر دو از نقاط مستعد برای رویش قارچ محسوب می‌شوند.
یکی از بخش‌های مفرح و جذاب این تورها، برداشت قارچ های خوراکی بصورت مستقیم از دل طبیعت و کباب کردن آنها در طول سفر است که تجربه‌ای بی‌نظیر و لذیذ برای شرکت‌کنندگان به همراه دارد و ارتباط عمیق‌تری با طبیعت و این صنعت ارزشمند ایجاد میکند.
رسالت هاگ
هاگ همواره وظیفه خود می‌داند که با نقد منصفانه و ارائه راهکارهای کاربردی، در پیشبرد این هدف خیر و توسعه صنعت قارچ، شریک باشد.
سفر قارچ گردی و شناسایی انواع قارچ های خوراکی و سمی، یکی از جاذبه‌های طبیعی و تفریحات جذاب در میان جنگل‌ها، علفزارها، دشت‌ها و یا مراکز پرورش قارچ است. این برنامه سفر که از زیر مجموعه‌های گردشگری طبیعت یا Nature Tourism لحاظ میشود شما را نه تنها با نحوه کاشت، رشد و برداشت انواع قارچ های وحشی و پرورشی آشنا میکند بلکه با زیبائی‌های طبیعی نیز آشنا میکند و از یک برنامه گردشگری قارچ مفرح لذت خواهید برد.
در طول تور، پیاده‌روی در میان جنگل‌های پوشیده از برگ‌های رنگارنگ بهاری یا پاییزی، عطر دل‌انگیز طبیعت را تجربه خواهید کرد و در نهایت، زیباترین و خوش‌طعم‌ترین قارچ های خوراکی را کشف و برداشت می‌کنید. همچنین برگزاری تورها در مراکز پرورش قارچ، شما را با آخرین دستاوردهای علمی در زمینه کشت و مدیریت مزارع قارچ آشنا خواهد نمود.
مخاطب هدف تور قارچ گردی
این تورها برای همه افراد بالای ۶ سال که توانایی انجام پیاده‌روی سبک را دارند، مناسب است. مهم‌ترین ویژگی تور قارچ گردی، همه‌شمول بودن آن است. بطوریکه خانواده‌ها، کودکان، جوانان و سالمندان با هر سطح توان بدنی و علاقه‌مندی، می‌توانند در آن شرکت کنند و از تجربه‌ای جذاب، آموزنده و تفریحی در دل طبیعت بهره‌مند شوند.
بهترین زمان اجرای سفر های قارچ گردی
بهترین زمان برای شرکت در سفر های قارچ گردی و جنگل‌نوردی، اوایل فصل بهار و پاییز است. زیرا در این دوران رطوبت و هوای خنک مناطق جنگلی به رشد بهتر قارچها کمک کرده و فراوانی آنها در بالاترین حد، قرار دارد.
برنامه روزانه سفر های قارچ گردی در ایران
اجرای سفرهای قارچ گردی بصورت برنامه‌ای یک‌روزه یا چندروزه انجام میشود که شرکت‌کنندگان با پیاده‌روی‌های سبک در جنگل‌های شمال ایران همراه می‌شوند. این تور با راهنمایی متخصص در قارچ شناسی برگزار شده و شامل آموزش‌های میدانی درباره شناخت انواع قارچ ها، گونه‌های مختلف درختان و نقش اکولوژیکی قارچها و درختان در زیست‌بوم جنگل است. در طول برنامه، اطلاعات علمی و کاربردی به‌صورت ساده و قابل‌فهم به همراهان ارائه میشود تا این تجربه علاوه بر جنبه تفریحی، ارزش آموزشی نیز داشته باشد.
مطالبی از این دست را در بخش حرف ما در صنعت قارچ، مطالعه نمایید.
