گران شدن کود مرغی سبب افزایش قیمت تولید قارچ

 بازار جهانی قارچ از جمله بازارهای پویایی است که این محصول جایگاه ویژه ای در طی ده های اخیر در سبد کالایی خانوارها به خود اختصاص داده است و کشورهای مختلف نیز سعی دارند سهم بیشتری از این بازار را از آن خود کنند.

تولید ۷۹هزار تن قارچ ایران را در جایگاه چهاردهم تولید قرار داده است

فائو می گوید در سال ۲۰۲۱ کشورهای «چین، ژاپن، لهستان، ایالات متحده، هلند، هند، اسپانیا، کانادا، روسیه و فرانسه» ۱۰ تولید کننده برتر این محصول هستند و چین به عنوان بزرگترین تولید کننده سالانه بیش از ۴۱میلیون تن قارچ خوراکی و ترافل تولید می کند و از سوی دیگر در بحث صادراتی نیز در جایگاه دوم قرار دارد.

ایران نیز به عنوان تولید کننده قارچ خوراکی به خصوص قارچ صدفی در این بازار جایگاه دارد و داده های فائو حاکی از رتبه چهاردهمی ایران در تولید این محصول است. به عبارت دیگر در سال ۲۰۲۱-۲۰۲۲ ایران با تولید بیش از ۷۹هزار تن قارچ در رتبه چهاردهم جهان جای دارد. این در حالی است که به گفته فعالان بخش ایران ظرفیت تولید تا ۲۵۰ هزار تن را هم داراست با این وجود سالانه تا ۱۸۰هزار تن هم تولید دارد.

با این وجود هیچ گاه تولید کننده های این بخش با ظرفیت کامل کار نکرده اند که دلایل مختلفی برای آن عنوان می شود از جمله اینکه هزینه های تولید بالا و فراهم نبودن شرایط صادراتی مناسب کار را برای تولیدکننده ها سخت کرده است و لذا غالبا با ظرفیت ناقص تولید دارند.

دکتر محمد حسن افشار یکی از فعالان صنعت قارچ کشور و ریاست سابق انجمن صنفی پرورش دهندگان قارچ، در خصوص تحلیل شرایط فعلی تولید و بازار این محصول می گوید: برای تولید قارچ شرایط فراهم است چون قارچ در دمای ۱۸ درجه سانتیگراد رشد می کند و الان دما بسیار مطلوب است و رطوبت هم بد نیست، بنابراین شرایط برای تولید مهیا است. با این وجود در یک مقطع در فروردین جاری تولید با حجم بالا داشتیم اما تقاضا بسیار کم بود.

هرکیلوگرم قارچ در عمده فروشی تا ۵۲ هزار تومان و در خرده فروشی تا ۸۰ هزار تومان خرید و فروش می شود

افشار در خصوص دلایل کاهش تقاضا در فرودین ماه نیز اظهار داشت: در این کاهش تقاضا دو عامل نقش داشت اول اینکه ماه رمضان مصادف با عید نوروز بود و تقاضا برای غذاهای قارچی کاهش داشت و از سوی دیگر زمان سفرهای نوروزی غالبا خریدار چندانی این محصول ندارد. به این ترتیب قیمت قارچ از 55 هزار تومان حتی به 35 هزار تومان هم سقوط کرد.

وی با بین اینکه با توجه به تمام شدن ماه رمضان به بهبود وضعیت بازار قارچ امیدوار هستیم افزود: در شرایط موجود هر کیلو قارچ بین 48 تا 52 تومان در بازار عمده فروشی فروخته می شود و به دلیل عدم نظارت در بخش خرده فروشی حتی تا 80 هزار تومان هم عرضه می شود.

دکتر افشار در پاسخ به این سوال که عدم نظارت بر بخش خرده فروشی و عرضه گران قارچ به مردم چه تبعاتی بر بخش تولید دارد نیز اظهار داشت: اگر نظارتی باشد که مصرف کننده بتواند ارزانتر از قیمت های فعلی خریداری کند قطعا تقاضا بالا می رود و به نفع ما است چون ما به دنبال یک سود معقول حدود 20 درصدی هستیم اما این سود هم نصیب ما نمی شود.

وی ادامه داد: بر اساس محاسبات سال قبل تولید هر کیلوگرم قارچ برای ما حدود 42 هزار تومان تمام می شود و نهایت تا 52 هزار تومان فروخته می شود که با کسر یکسری هزینه ها چیزی که نصیب ما می شود حدود 47 هزار تومان است.

تولید هر کیلوگرم قارچ در سال ۱۴۰۲ برای قارچ کاران تا ۴۵ هزار تومان تمام می شود

این فعال بخش قارچ خوراکی کشور تصریح کرد: اما آنچه مهم است این است که حدود 20 درصد تولیدات ما تبدیل به قارچ درجه 2 و 3 می شود که قیمت آن تا 30 درصد ارزانتر از قارچ درجه یک است. بنابراین در مجموع شرایط اگر فراهم باشد و قارچ بتواند به قیمت 50 الی 55 هزار تومان فروش برود می توان تا 20 درصد سود داشته باشیم.

بر اساس این گزارش از اصلی ترین مواد اولیه تولید قارچ کلش گندم (ساقه گندم) و کود مرغی است که طی ماه های گذشته نیز با نوسانات قیمتی همراه بوده است و همین امر بر هزینه های تولید اثر گذاشته و نوساناتی را رقم زده است.

افشار در خصوص قیمت های فعلی این مواد اولیه نیز گفت: سال گذشته به دلیل شرایط اقلیمی خوب در مناطق جنوبی و غربی کشور میزان کلش گندم بالا بود و قیمت از 5200 تومان شروع شد و در نهایت به 3000 تومان کاهش یافت. به این ترتیب به طور میانگین کلش با نرخ میانگین 4000 تومان به دست قارچ کاران رسید و این یک امتیاز برای قارچ کاران بود.

وی افزود: اما در مورد کود مرغی شرایط قیمت افزایشی بود و الان به کیلویی 2000 تومان خریداری می کنیم. این در حالی است که قیمت مواد اولیه دیگر مانند پلاستیک نیز بالا رفته و پتروشیمی ها با قیمت بالاتر از قبل عرضه می کنند. بنابراین قیمت تمام شده اعلامی قارچ (42000 تومان به ازای هر کیلوگرم) مربوط به تولیدات قبل از سال جدید است و اگر یکسری محاسبات جدید انجام دهیم الان قیمت تمام شده احتمالا حدود 45000 تومان برای تولید کننده تمام می شود.

وی همچنین در خصوص عوامل موثر بر بالا رفتن قیمت کود مرغی به عنوان یک ماده اولیه اصلی تولید قارچ نیز اظهار داشت: در این حوزه نوسان قیمتها ناشی از وضعیت پرورش مرغ است؛ یعنی چون بحران بازار مرغ را داریم از زمانی که قیمت نهاده های دامی از حالت سوبسید خارج شد و یارانه حذف شد قیمت تمام شده برای مرغداران بالا در می آید. لذا به نظر می رسد واحدهای مرغداری با ظرفیت کامل کار نمی کنند و بنابراین وقتی عرضه کود مرغی کم می شود قیمت ها هم در بازار بالا می رود و تولید قارچ نیز برای ما قارچ کاران گرانتر می شود.