خصوصیات خاک پوششی در پرورش قارچ
در این مطلب به بیان مهمترین خصوصیات خاک پوششی از زبان دکتر پیرایش می‌پردازیم.
خصوصیات خاک پوششی باکیفیت
از مهمترین خصوصیات خاک پوششی جذب آب بالا است. یعنی بتواند تا 75% وزن خود آب نگه دارد، بدون اینکه آب از آن جاری گردد. یعنی اگر 100 خاک اشباع شده از آب را خشک کنیم، باید در حدود 25 گرم مواد خشک باقی بماند. فقط خاک پیت است که خاصیت چنین جذب آبی را دارد. ولی متأسفانه پیت ماس در ایران وجود ندارد یا قابل دسترس نیست.
دسترسی به خاک پیت در ایران
خاک پیت ماس در دوران چهارم زمین شناسی تشکیل شده است. پیت ماس از خزه‌ها و سرخس‌‌هایی که در محیطی معدل (دمای آن در سال از 9 درجه بالاتر نرود) و سالی ۸ تا ۱۰ ماه زیرپوشش برف باشند، بدست می‌آید. میزان ph خاک پیت حدود ۴-۵ است.
نزدیک‌ترین مکان قابل دسترسی با این شرایط در حوالی تونل کندوان است. ولی اداره منابع طبیعی استخراج از آنجا را ممنوع کرده است. قسمت‌‌های دیگر ایران نیز که شرایط مذکور وجود دارد، صعب‌‌العبور و بدون جاده هستند. بنابراین عملا درایران دسترسی به خاک پیت وجود ندارد و درصورت وجود نیز مقرون بصرفه نیست.
در ایران از هوموس (خاک حاصل از نی آبی پوسیده)، بجای خاک پیت استفاده می‌گردد. هوموس تقریباً قدرت جذب آب بالایی دارد. البته نمی‌توان آن را با پیت ماس واقعی مقایسه کرد.
تداخل گازی و ph
ساختمان خاک پوششی باید طوری باشد که تداخل گازی در آن انجام‌‌پذیر باشد.
میزان اسیدیته (ph) خاک نیز بسیار مهم است. بهترین ph برای کشت قارچ ۷/۵ است. این پارامتر را میتوان با کاغذ تورنسول یا دستگاه phسنج اندازه گرفت.
در صورت اسیدی بود خاک، با اضافه کردن سنگ گچ میتوان آن را پایین آورد. همچنین اضافه کردن سنچ گچ قدرت جذب آب را نیز فزونی می‌دهد.
برای کاهش ph، از سنگ‌آهک نیز استفاده می‌کنند. در هنگام اختلاط، مواد را به طریقی باید مخلوط کرد که حاصل کار خاکی دارای حداکثر جذب رطوبت و نفوذپذیری هوای بالا و ph ۷/۵ باشد.
بهداشت خاک پوششی
بهداشت نیز یکی از مهمترین خصوصیات خاک پوششی است. خاک بدست‌آمده پس از مخلوط کردن مواد اولیه، باید در حدود 40-50% رطوبت داشته باشد. خاک پوششی را به مدت یک تا دو روز نگه می‌داریم تا کیست نماتودها باز شوند. اگر خاک خشک را وارد اتاق پاستوریزه نماییم، کیست نماتودها در اثر دمای بالا دوباره ترشحاتی دور خود می‌کنند که در برابر گرمای 60 درجه مقاوم‌تر می‌گردند.
در غیر اینصورت زمانیکه خاک روی بستر قرار گیرد، در دمای بین 18 تا 20 درجه، نماتدها از کیست خارج و بستر را آلوده می‌نمایند. نماتدها بسیار سریع تکثیر می‌شوند. زیرا یک عدد نماتود، می‌تواند نر و هم ماده باشد! بنابراین در عرض یک هفته تعداد آنها به صدها هزار خواهد رسید.
مولف:
تهیه و تنظیم: مهندس بهروز پیرایش (ملقب به پدر قارچ ایران)
