آشنایی با مگس های قارچ و راه جلوگیری از آن

مگس های قارچ می توانند خسارات زیادی به بار بیاورند در این مقاله به آشنایی با مگس های قارچ و اقدامات پیشگیرانه از ورود آنها می پردازیم. پس از گذشت ۳/۵ هفته از زمان تخم‌ریزی یک مگس، مگس‌های جدید ظاهر می‌شوند. در طول این مدت مگس‌ها می‌توانند خسارت زیادی وارد کنند که مهم‌ترین آن انتشار اسپور بیماری است.

مگس‌ها قادر خواهند بود که با هریک از پاهای خود حدود ۱۵۰ اسپور، و با احتساب ۶ پای آن، ۹۰۰ اسپور در مدت ۲۴ ساعت انتقال دهند.

اگر جمعیت مگس‌ها با شیوه مناسب کنترل نگردد، سایر تکنیک‌های بهداشتی نیز بی‌اثر بوده و بدین ترتیب شما درنبردی که پایان آن برای شما شکست است، شرکت کرده‌اید. بسیار حیاتی است که جمعیت مگس‌ها از ابتدا با شیوه صحیح کنترل گردد.

اقدامات پیشگیرانه

درز بندی درب سالن‌ها اولین و مهم‌ترین اقدام است، ولی رسیدن به درز بندی ۱۰۰٪ یک درب بسته، همیشه کار ساده‌ای نیست. بکارگیری پرده آب و یا مه پاش در طول عملیات پر کردن سالن‌ها نیز می‌تواند در جلوگیری از ورود مگس‌ها به سالن‌های پرورش مفید باشد.

تله‌های نوزادی زردرنگ را در وسط راهرو سالن و در نزدیکی لامپ‌ها به‌منظور به دام انداختن آن دسته از مگس‌هایی که موافق به ورود به سالن شده‌اند آویزان کنید.

این اقدام همچنین قادر خواهد بود تا کمیت مگس‌های موجود در سالن را نمایش دهد. تله‌ها را نزدیک به لامپ بیاویزید و از آن در تمام مراحل پرورش و آماده‌سازی استفاده نمایید.

توصیه می‌گردد که در فصل بهار نیست به تعویض تله‌ها پیش از هر بار سالن اقدام گردد. چراکه با این عمل شما شاخص مناسبی برای جمعیت مگس‌های موجود در سالن خواهید داشت.

اگر باوجود به‌کارگیری این روش جمعیت مگس در مزرعه بالابود، بلافاصله پس از اتمام عملیات پر سالن و پیش از اجرای عملیات Cook-Out، سالن‌ها سم‌پاشی گردند.

1- مگس فورید:Phorid flies

لارو این مگس دارای رنگ سفید کرم بوده و در حداکثر رشد طولی خود در حدود 6 میلی‌متر دیده می‌شود. انتهای بدن لارو این حشره پهن و دارای لوله‌های تنفسی می‌باشد. سر لارو باریک و همرنگ سایر بخش‌های لارو می‌باشد.

قطعات دهانی به‌صورت قلاب‌های نسبتاً کوچک و در داخل سر نگهداری می‌شود. لارو فورید تنها از میسیلیوم قارچ و به‌صورت انتخابی تغذیه می‌کند.

حشره ماده پس از وارد شدن به سالن پرورش، در مناطقی که میسیلیوم تازه رشد کرده تخم‌گذاری می‌کند. تعداد تخمی که حشره بالغ ماده در عمر خود می‌گذارد در حدود ۵۰ عدد می‌باشد.

لارو پس از چند روز از تخم خارج و بلافاصله شروع به تغذیه می‌کند. لارو این حشره دارای ۳-۴ مرحله رشد (Instar) است.

این مگس درجه دوم اهمیت را در صنعت جهانی پرورش قارچ به خود اختصاص داده است. حشره بالغ آن کوچک (2-۳ میلی)، دارای قوز کوچکی در ناحیه پشت و آنتن‌های بسیار کوچک می‌باشد و در مقایسه با مگس سیارید به نظر درشت‌تر، فعال و دارای حرکات غیرقابل‌پیش‌بینی است.

حشرات بالغ نر و ماده شبهات زیادی به یکدیگر دارند. حشره بالغ فورید عموماً دیرتر از مگس سیارید وارد سالن‌های پرورش می‌شود.

مگس فورید هوای گرم و شرایط خشک را در بستر ترجیح می‌دهد و معمولاً در ماه‌های گرم سال تبدیل به معضل اصلی مزرعه می‌شوند. به همین دلیل هجوم این مگس عموماً پس از فلاش دو و در نواحی خشک بستر رؤیت می‌شود.

 

مگس های قارچ مهم ترین آفات قارچ‌های خوراکی هستند که همگی آنها متعلق به رده ای از حشرات با نام دوبالان Diptera  هستند.

از آنجا که این آفات از نقطه نظر  علم رده بندی حشرات ، شکل ظاهری  و رفتار  به مگس ها با نام عام شباهت دارند، به همه آنها مگس قارچ اطلاق می شود.

این نام یک عنوان کلی برای این سری از حشرات است و بدیهی است برای  کنترل و مبارزه صحیح با آنان ،  شناسایی دقیق هر یک از انها قبل از هر اقدامی بسیار حیاتی و ضروری است.

مهمترین مگس های قارچ  متعلق به سه خانواده  Cecideae ,Sciarideae , Phorideae  از دوبالان هستند که در ذیل به معرفی  آنها پرداخته خواهد شد .

2- مگس سیارید Sciarid Fly

سیارید ها مگس‌های کوچک و سیاه‌رنگ به‌اندازه ۳-۶ میلی‌متر با چشم‌های مرکب و آنتن بلند هستند. شکم حشره ماده بزرگ و دارای حداکث 170 تخم است که در هر مرحله حدود 15 تخم میگذارد و برای همین علاقه مند به حرکت بر روی سطح خاک پوششی است .

در دمای 24 درجه سیکل زندگی این مگس حدود 3 هفته طول میکشد . لارو آن 5-8 میلیمتر طول به رگ سفید و سر سیاه و براق  دارد.

این مگس در تمام  طول دوره  پرورش پتانسیل مشکل‌آفرینی دارد زیرا که بوی قارچ میسیلیوم  حتی از فواصل دور باعث تهییج و جذب آن به سالن‌های پرورش می‌شود.

حشرات ماده این مگس علاقه مند به زدگی بر روی دیواره های سالن و طبقات آن هستند در حالی که نرها بر روی سطح خاک پوششی و آماده جفت گیری با ماده های در حال خروج از مرحله لاروی به حشره بالغ هستند .از آنجا که این مگس ها بر روی کپک ها ، قارچ های وحشی و سبزیجات و مواد پوسیده زندگی می کنند ، حضور این منابع نزدیک به مزرعه قارچ در تکثیر وانتشار مگس ها بسیار اثر گذار هستند .

علائم و نحوه خسارت

لارو این مگس نه تنها میسیلیوم قارچ را در خاک و کمپوست مورد حمله و تغذیه قرار می دهد، بلکه به پین های جوان ، تغذیه و استقرار درد اخل ساقه آنها اشتیاق دارد. در حمله شدید این مگس به کمپوست ،ممکن است رشد مسیسلیوم در کمپوست مقدور نشود و در اثر تغذیه از کمپوست ،کمپوست را به توده ای خیس و متعفن تبدیل می کند که در این صورت میسیلیوم قارچ به رشد درآین نواحی نخواهد بود .

در صورت جمعیت بالای مهاجمین ،لارو مگس ها در وسط ساقه قارچ ها تونل هایی ایجاد خواهند کرد که سبب کاهش وزن محصول و کاهش بازار پسندی ودر نهایت خسارت اقتصادی خواهد شد.

حشرات بالغ این مگس به شکل غیر مستقیم یعنی با انتشارو جابجایی بیماری ها( هم اسپور و هم میسیلیوم آنها ) ، کنه ها و نماتدها می شوند .از آنجا که کنه ها از مدفوع لارو مگس ها هم تغذیه می کنند، هرمگس بالغ قادر است حدود ۳۰ کنه با خود حمل می‌کند که می تواند باعث انتقال کپک ها ازجمله حباب نیز ‌شود.

3 -فورید ها Phorids

اندازه این‌ مگس ها کوچک‌تر از سیاریدهاست (۲-۳ میلی‌متر) است، پشتی قوزی دارند و آنتن خیلی مشخص و مشهود نداشته، بارنگ سیاه و قهوه‌ای. لارو آن به رنگ کرم، به‌اندازه ۶-۱ میلی‌متر، سر باریک و از ریسه‌های قارچ تغذیه می‌کند. به این دلیل که در پایه قارچ ایجاد حفره یا کانال نمی‌کند قابل‌رؤیت نیستند. فورید ها نسبت به دما حساس‌اند و در زمستان خیلی دیده نمی‌شوند و در تابستان و پاییز فعال‌اند و در دمای بالای ۱۷ درجه رشد دارند.

در اطراف منبع نور بسیار فعال هستند و برای پرسنل قارچ چین مزاحمت ایجاد می‌کنند. فورید ها در انتقال بیماری حباب به علت چسبناک بودن اسپور نقش دارند. همچنین یک فورید قادر است ۳۰-۷۰ کنه را با خود حمل کند. هرمگس ماده می تواند ۵۰ تخم بگذارد. دوره رشد از تخم تا مگس بالغ در ۲۴ درجه ۱۷ روز طول می‌کشد.علامت مشخصه این مگس حرکت زیگزال بصورت متناوب است. حشره ماده این مگس در تاریکی به سمت بوی میسیلیوم ارچ جذب شده و از هر منفذ و درز کوچک برای رسیدن به میسیلیوم  قارچ عبور می کند .

 

 

با نصب نوارهای زردرنگ چسبناک درراه رو و سالن‌ها و بازدید روزانه آن‌ها می‌توان تعداد و جمعیت مگس‌ها را زیر نظر داشت. هرچه کمپوست قوی‌تر، رشد سریع‌تر و حجم آن در کمپوست بیشتر باشد از نفوذ مگس‌ها جلوگیری می‌شود. برعکس کمپوست ضعیف محل مناسبی برای رشد سیارید ها می‌شود.

4- سسیدها Cecids

سسیدها دارای تعداد زیادی از انواع گونه و زیر گونه در مزارع قارچ هستند و به علت کوچک بودنشان به‌ندرت بالغ شده و مگس کامل به تعداد کم قابل‌دیدن هستند و مهم ترین سن این حشره ، لارو آن است. لاروها سفید تا نارنجی‌رنگ از بستر به سمت قارچ حرکت می‌کنند. و در پایه و محل اتصال پایه و تیغه‌های شعاعی یا گیلزها با خوردن بافت صدمه زیادی به محصول قارچ وارد می‌کنند.

تغییر رنگ و فاسدشدن پایه‌های قارچ به علت انتقال و سرایت باکتری توسط لاروها بیشترین لطمه را به قارچ در عرضه به بازار می‌رساند. گرم کردن با بخار و پختن محتوی سالن، جدا کردن یا ایزوله کردن بستر آلوده از بقیه مناطق، دقت در بهداشت خاک‌پوششی و ضدعفونی کردن چوب‌های در تماس با بستر می‌توان سسید را حذف نمود.

کنترل مگس ها

مناسب‌ترین راه مبارزه، کنترل فیزیکی است. جلوگیری از نفوذ سیاریدها و عدم دسترسی آن‌ها به فاز دو مهم‌ترین راه پیشگیری و کنترل محسوب می‌شود. با قرار دادن فیلتر و توری، گرفتن تمام منافذ و درزهای موجود در دیوار و درب سالن راه‌های نفوذ را باید مسدود کرد .برنامه منظم سم پاشی ، استفاده از سموم مناسب ،نصب تله های نوری و تله های چسبناک و پخت سالن ها در انتهای دوره برداشت نیز از روش های موثر در کنترل در این مگس ها است .

 

تهیه و تنظیم : مهندس حسین شهبازی