فشار خون یک بیماری مزمن، غیرواگیر، قابل پیشگیری و درمان است که منجر به افزایش جریان عبوری خون در شریان ها و فشار به دیوارهٔ رگ ها می شود که می تواند به مرور زمان آسیب هایی به نقاط مختلف بدن وارد نماید و به اصطلاح به آن قاتل خاموش می گویند. از این رو کنترل فشار خون بسیار هائز اهمیت است.
طبق آمار ارئه شده توسط سازمان بهداشت جهانی در سال 2015 از میان 56.4 میلیون مورد مرگ در جهان حدود 15 میلیون به علت بیماری های قلبی عروقی (CVD) و سکته های قلبی و مغزی رخ داده است. یکی از مهمترین دلایل بروز آنها، فشار خون بالا یا در اصطلاح پزشکی هایپرتنشن است. بر طبق همین آمار حدود 4.5 میلیون مرگ در مردان و 4.0 میلیون مرگ در زنان به دلیل فشار خون بالا ثبت شده است!!!
فشار خون بالا چیست؟
فشار خون طبیعی به فشار خون دیاستولیک متوسط 80 میلیمتر جیوه و متوسط فشار خون سیستولیک 120 میلیمتر جیوه نسبت داده می شود. (در اصطلاح عامیانه می گویند فشار نرمال فرد 12 روی 8 می باشد).
زمانیکه فشار خون سیستولیک بالای 140 میلیمتر جیوه و فشار خون دیاستولیک بیشتر یا مساوی 90 میلیمتر جیوه باشد، فردی مبتلا به فشار خون بالا در نظر گرفته می‌شود.
سن بالا، چاقی، سابقه ارثی و فامیلی، فعالیت فیزیکی ناکافی و مصرف زیاد نمک و الکل از مهمترین عوامل بروز فشار خون در افراد می باشند. همچنین مصرف بعضی داروها نظیر دارو های ضد حاملگی، مصرف طولانی و مستمر داروهای ضد التهاب غیر استیروییدی (مثل بروفن ، ایندومتاسین یا داروهای مشابه آنها) و استروئیدها، داروهای ضد احتقان مثل فنیل‌افرین، بعضی از داروهای لاغر کننده ، آمفتامین و متافتامین و همچین افزایش هورمون های نظیر هورمون آلدسترون، کورتیزول و تیرویید نیز سبب فشار خون بالا می شوند.
کنترل فشار خون برای سلامتی افراد بسیار مهم است. زیرا اگر فشار خون بالا درمان نشود، فرد در معرض خطر بالای تجربه حوادث قلبی عروقی، سکته مغزی، سندرم های آئورت، نارسایی قلبی، فیبریلاسیون دهلیزی، تنگی دریچه آئورت، کاردیومیوپاتی(بزرگ شدن قلب)، نارسایی کلیوی و آسیب به چشم قرار خواهد داشت.
نقش مصرف قارچ در بهبود فشار خون
قارچ های خوراکی اثر بخشی خود را به عنوان درمانی در بیماری هایی مانند دیابت، چاقی، سرطان و بیماری های قلبی عروقی در سال های گذشته به اثبات رسانده اند. حالا در مطالعه اخیر موسسه تحقیقات گیاه درمانی، دانشمندان در مورد قارچ های خوراکی و ترکیبات زیست فعال آنها و تاثیر آنها بر فشار خون آزمایشاتی را انجام می دهند.
ارگوسترول، پلی فنل ها، ترپن و ترپنوئیدها، پلی ساکاریدها و پروتئین ها همگی ترکیبات زیست فعال موجود در قارچ های خوراکی می باشند. علاوه بر این، قارچ همچنین حاوی بسیاری از ویتامین ها مانند کوبالامین، ریبوفلاوین، تیامین، ویتامین D و اسید اسکوربیک و مواد معدنی از جمله منیزیم، سدیم، آهن کلسیم، منگنز، پتاسیم، فسفر و مس است. در این مطالعه گنجاندن مصرف قارچ در رژیم غذایی و استفاده از بیوآنزیم های موجود در آن بجای برخی داروهای کنترل فشار خون، بررسی گردید. البته نتایج مثبتی بدست آمد که در ادامه به شرح آن میپردازیم.
این مطالع بر روی گنجاندن غذاهای کاربردی (FF) بجای داروهای شیمیای نشان داده که ترکیبات زیست فعال موجود در قارچ خوراکی، فشار خون را کاهش می دهد. همچنین مطالعات نشان داده اند که قارچ های موجود در رژیم غذایی DASH و مدیترانه ای به طور قابل توجهی برای بیماران مبتلا به فشار خون مفید است. برخی از انواع مختلفی از قارچ‌هایی که ممکن است در این رژیم‌ها گنجانده شوند عبارتند از پورتوبلو، میتاکه، شیتاکه، ریشی، صدف، کلاه زرد، شیمجی، انوکی و قارچ گل کلم که در ادامه به توضیح مختصر انها می پردازیم.
قارچ های موثر در کنترل فشار خون
در ادامه به معرفی انواع قارچ های خوراکی و دارویی که برای کنترل فشارخون مفید هستند میپردازیم.
قارچ پورتوبلو
قارچ Agaricus bisporus (یا قارچ پورتوبلو portobello) قارچ پر مصرف است و طعم ملایمی دارد. حاوی گلوتاتیون، سلنیوم، بتا گلوکان و ارگوتیونئین است که به طور هم افزایی اثرات هیپوگلیسمی و کاهش چربی خون را اعمال می کند. بتا گلوکان یک فیبر محلول است که توانایی تشکیل ماده ژل مانند را برای هضم غذا دارد. این ماده ژل مانند کلسترول و تری گلیسیرید را به دام می اندازد تا از جذب آنها در دستگاه گوارش جلوگیری کند که در نهایت سطح کلسترول خون را کاهش می دهد. ارگوتیونین سطوح تری گلیسیرید را کاهش می دهد و از تشکیل پلاک شریانی(گرفتگی عروق) جلوگیری می کند.
قارچ صدفی
Pleurotus ostreatus (قارچ صدفی) به طور گسترده ای محبوب هستند، قارچ صدفی انواع مختلفی دارد که همگی تزد هستند و طعم ملایمی (نزدیک به مزه گوشت مرغ) دارند و به صورت خام یا پخته سرو می شوند. پپتیدهای فعال زیستی خاصی پس از هضم قارچ P. ostreatus به دست می آیند که ACE-I را مهار می کند که نقش مهمی در کاهش فشار خون و سطح گلوکز دارد.
قارچ شیتاکه
قارچ شیتاکه با نام علمی لنتینولا ادودس، یک قارچ خوراکی اصلی است که به عنوان قارچ قهوه ای بزرگ شناخته می شود. در پخت و پز، شیتاکه بافتی مخملی ایجاد می کند. ترکیبات زیست فعال مانند ارگوسترول، اریتادنین و لنتینان اثرات کاهش فشار خون دارند. مطالعات پیش بالینی نشان داد که عصاره شیتاکه باعث حذف سدیم اضافی از کلیه می شود و محبوس شدن مایعات را کاهش می دهد. همچنین حاوی کلسیم و منیزیم است که نقش کلیدی در کاهش فشار خون دارند.
قارچ میتاکه یا مایتاکه
قارچ Grifola frondosa (قارچ میتاکه) قارچی خوراکی است که در آشپزی آسیایی بسیار استفاده می شود. نام آنها از زبان ژاپنی گرفته شده است و به معنی قارچ های رقصنده می باشد که به دلیل ظاهر روبان مانند آنها است. طعم عمیق خاکی دارد که آن را به گزینه ای ایده آل برای وعده های غذایی با طعم های ترکیبب تبدیل می کند. مطالعات روی موش های آزمایشگاهی نشان داده که قارچ maitake برای افزایش حساسیت به انسولین، کاهش التهاب و سطوح تری‌گلیسرید به ویژه در موارد فشار خون بالا مرتبط با سن، موثر می باشد.
قارچ گانودرما یا قارچ ریشی
قارچ گانودرما یا لینگژی (قارچ ریشی) با رنگ های قرمز تیره و طعم تلخ مشخص می شود. این قارچ به دلیل سفت بودن و مزه تلخ آن بیشتر به عنوان قارچ دارویی و به صورت پودر مکمل مصرف می شود و در آشپزی کاربرد چندانی ندارد. بیواکتیوهای قارچی موجود در قارچ ریشی نقش مهمی در تنظیم ACE دارند. یک آنزیم مسئول عملکرد قلبی عروقی و کاهش سطح کلسترول سرم.
قارچ شیمجی/ قارچ صدفی قهوه ای
قارچ Hypsizus marmoreus (یا قارچ شیمجی) به اشکال مختلف وجود دارد و در صورت مصرف خام طعم آن تلخ است. در پخت و پز، قارچ شیمجی طعم آجیلی را ایجاد می کند. این قارچ حاوی مهارکننده های آنژیوتانسین ACE (الیگوپپتیدها) است که فشار خون را کاهش می دهد. چندین پلی ساکارید، فلاونوئید، سیتوکین و سایر محتویات فنلی موجود در قارچ شیمجی از استرس اکسیداتیو و التهاب جلوگیری می کند و در نتیجه پویایی فشار خون را بهبود می بخشد.
قارچ کلاهک زرد
قارچ Cantharellus cibarius (یا قارچهای کلاهک زرد) قارچهای خوراکی وحشی طلایی-زرد با طعم‌های میوه‌ای-فلفلی منحصربه‌فرد هستند. نیاسین، اسید پانتوتنیک، ویتامین D، مس، فنل ها و فلاونوئیدها به کاهش فشار خون کمک می کند و برای مصرف در فشار خون بالا و پره اکلامپسی ناشی از بارداری ایمن تر است.
قارچ گل کلم
همانطور که از نام آن پیداست، Sparasis crispa (یا قارچ گل کلم) از نظر شکل شبیه به گل کلم است و و طعمی نزدیک به گوشت دارد. اسپاراسول (متیل 2 هیدروکسی 4 متوکسی 6 متیل بنزوات) یک عامل ضد میکروبی است که در این قارچ وجود دارد. قارچ S. crispa به عنوان یک غذای ضد فشار خون شناخته شده و در آزمایش بر روی موش ها از سکته مغزی در فشار خون بالا جلوگیری کرده‌است. افزایش در تولید NO به عنوان مکانیسم اصلی عملکرد این قارچ در کاهش فشار خون می باشد. این اختلال عملکرد اندوتلیال را با فعال کردن مسیر Akt/eNOS بر روی قشر مغز در موش‌های با فشار خون بالا بهبود بخشید.
قارچ انوکی (سوزن طلایی)
قارچ فلامولینا (قارچ انوکی/انوکیتاکه) قارچی ترد و دارای طعمی میوه مانند و کمی شیرین است که پایه های بلند و کلاهکی کوچک و گرد دارد. مایکوسترول که یک ماده فعال زیستی اصلی است که در قارچ انوکی یافت می‌شود. فرض بر این است که دینامیک فشار خون را کاهش می‌دهد و غلظت کل کلسترول تام را در خون و کبد کاهش می‌دهد.
قارچ چگونه فشار خون را بهبود می بخشد؟
داروهای شیمیایی کنترل فشار خون عوارضی جانبی نظیر از دست‌دادن بیش از حد مایعات بدن، تپش قلب، سرگیجه، خستگی و تورم بدن را دارند. دانشمندان در این تحقیقات می خواستند تا با استفاده از رژیم مناسب غذایی (گنجاندن قارچ های خوراکی) استفاده از این داروها را کنار بگذارند. اسیدهای آمینه، فیبر غذایی، پروتئین‌ها، استرول‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی از جمله مهمترین ترکیبات زیست فعال موجود در قارچ های خوراکی می باشند. دانشمندان با جایگزین قارچ ها بجای داروهای شیمیایی کنترل فشار خون به نتایجی دست یافتند که به اختصار به توضیح آن می پردازیم.
کلسترول، هموسیستئین، لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL)، لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL)، هموستاز، تری اسیل گلیسرول ناشتا، تجمع ضد پلاکتی و نشانگرهای زیستی التهاب اغلب برای تعیین اثر غذا بر فشار خون بالا استفاده می شوند.
کلسترول یک استرول ضروری است که در تمام سلول های پستانداران یافت می‌شود. این ماده یک جزء حیاتی است که بر لایه‌های فسفولیپید، عملکرد غشای سلولی، چرخه‌های سلولی، تنظیم پروتئین و مهم‌تر از همه، شروع کننده تولید هورمون‌های استروئیدی و اسیدهای صفراوی است.
تاثیر قارچ بر کبد
همانطور که در شکل مشاهده می شود ، بیوسنتز کلسترول یک مسیر بیوشیمیایی آنزیمی به نام مسیر موالونات است که از طریق سیستم کبدی رخ می دهد و شامل 20 واکنش آبشاری از طریق آنزیم های مختلف است. تبدیل HGA-CoA به اسید موالونیک یک مرحله محدود کننده سرعت است. هر گونه تغییر در فعالیت آنزیم HGA-CoA بلافاصله بر تغییرات در بیوسنتز کلسترول تأثیر می گذارد. از این رو، این مرحله تبدیل یک هدف درمانی برای کاهش فشار خون بالا به ویژه با استفاده از استاتین ها است.
استاتین های موجود در قارچ می توانند فعالیت یک آنزیم کلیدی در سنتز کلسترول به نام HMG-CoA ردوکتاز را مهار کنند. روش های دیگر اثر شل کردن عروق توسط فلاوانول ها و کاهش تجمع پلاکتی به دلیل آنزیم های فیبرینولیتیک است (قسمت a – b شکل ) که نقش مشابه پلاسمین را در سیستم فیبرینولیتیک ایفا می کند. هر دو فلاوانول، به ویژه کورستین و آنزیم های فیبرینولیتیک به وفور در قارچ یافت می شوند. این مواد باعث شل شدن عروق و مهار پلاک عروقی در شریان ها می شود.
بیوسنتز کلسترول با مسیر موالونات که در سیستم کبدی رخ می دهد، مرتبط است، که شامل واکنش های آنزیمی مختلف است.
به نظر می رسد تغییرات در آنزیم 3- هیدروکسی-3- متیل گلوتاریل کوآنزیم A (HMG-CoA) بر بیوسنتز کلسترول تأثیر می گذارد. تبدیل HMG-CoA به اسید موالونیک از نظر درمانی برای کاهش فشار خون بالا مورد هدف قرار می گیرد. قابل ذکر است که اجزای زیست فعال موجود در قارچ، فعالیت HMG-CoA ردوکتاز را که برای سنتز کلسترول ضروری است، مهار می کند.
تاثیر قارچ بر عروق
کنترل فشار خون: قارچ ها همچنین حاوی سطوح بالایی از فلاوانول ها، به ویژه کورستین، و آنزیم های فیبرینولیتیک هستند. این مواد باعث شل شدن عروق و مهار پلاک عروقی در شریان ها می شوند. اثرات هم افزایی مرتبط با شل کردن عروق، بیوسنتز کلسترول و سیستم های فیبرینولیتیک از فشار خون بالا جلوگیری می کند.
چندین ترکیب قارچ مانند کوردیسپین، ارگوسترول، کیتوزان، مانیتول ها، بتا گلوکان ها، توکوفرول ها، ایندول ها و ارگوتیونئین با اثرات مثبت بر عملکرد قلب مرتبط هستند. ارگوسترول تحت فتولیز قرار می گیرد و متابولیت های مختلفی از ویتامین D تولید می کند که سطح کلسیم را در بدن تنظیم می کند. کاهش سطح ویتامین D با افزایش خطر ابتلا به فشار خون همراه است.
لوواستاتین از قسمت باردهی Agaricus bisporus ، Lentinula edodes و Chanterelle cibarius استخراج شده‌است . این ترکیب زیست فعال به طور آنزیمی به هیدروکسی اسید تبدیل می شود که از تبدیل HMG-CoA به اسید موالونیک جلوگیری می کند. در نتیجه منجر به کاهش سطح کلسترول می شود.
توکوفرول ها از Craterellus cornucopioides استخراج می شوند که به نظر می رسد اثرات مثبتی بر عملکرد قلب دارند. کیتوزان که در Imerlia badia وجود دارد، می تواند سطوح LDL و تری گلیسیرید خون را کاهش دهد.
بسیاری از مطالعات in vivo و in vitro نشان داده‌اند که معرفی سیستماتیک آنتاگونیست اسید γ-آمینوبوتیریک (GABA) می‌تواند فشار خون و برادی کاردی را از طریق فعال‌سازی گیرنده‌های GABA در بافت‌های قلبی عروقی کاهش دهد.
نتیجه گیری
بررسی کنونی توضیح داد که چگونه قارچ ها و ترکیبات زیست فعال آنها می توانند فشار خون را بهبود بخشند. مداخلات غذایی، مانند DASH و رژیم های مدیترانه ای که اغلب شامل قارچ هستند، می توانند فشار خون مزمن را کاهش دهند و آن را کنترل نمایند.
چندین ترکیب فعال زیستی که از قارچ ها به دست می آیند، مانند لواستاتین، کوردی سپین، ارگوسترول و اریتادنین، بر بیان ژن تأثیر می گذارند. آنها عملکردهای قلبی عروقی را در نتیجه شباهت های ساختاری آنها با آدنوزین یا قسمت های کلسترول القا می کند. بنابراین، این مولکول ها کاندیدهای دارویی بالقوه ای هستند که می توانند برای کاهش فشار خون بالا استفاده شوند. با این حال، این نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.
مصرف رژیم غذایی قارچ می تواند به عنوان یک اقدام پیشگیرانه بدون دورزدن درمان دارویی ضد فشار خون مورد استفاده قرار گیرد. مطالعات بیشتری برای درک نقش پلی ساکاریدهای قارچ مانند D-mannitol در تعدیل بیوسنتز و جذب کلسترول مورد نیاز است.
ترجمه از تیم هاگ
کپی فقط با ذکر منبع مجاز می باشد.
منبع: news-medical تاریخ انتشار 11 می 2023
کنترل فشار خون با قارچ از طرق دیگر
کنترل فشار خون از آن جهت بسیار مهم است زیرا نشانه خاصی ندارد. در صورت بی توجهی به آن، آسیبهای جدی به عروق و اعضای حیاتی بدن وارد می‌شود. نوشیدنی‌های حاوی کافئین، مثل قهوه، چای و نوشابه می‌تواند باعث افزایش فشار خون شود. جایگزین کردن این نوشیدنی‌ها با چای یا قهوه گانودرما و همچنین تامین پتاسیم لازم با مصرف در انواع قارچهای خوراکی هم می‌تواند به کاهش و کنترل فشار خون کمک کند. به همین سبب توصیه می‌شود همه افراد در آستانه ابتلا یا بیماران، به کنترل فشار خون با قارچ خوراکی بپردازند.
به صورت عموممی دانشگاه علوم پزشکی تهران، ۹ فرمان تغذیه‌ای برای کاهش فشار خون را به همه توصیه نموده است:
۹ فرمان تغذیه‌ای برای کاهش و کنترل فشار خون
- قراردادن کرفس، پیاز، سیر، شنبلیله، چای سبز، خرما، گلابی، زیتون، تره فرنگی، سویا، گوجه فرنگی، گریپ فروت و لیموترش در برنامه غذایی روزانه برای کاهش طبیعی فشار خون
- تعیین میزان مصرف خوراکی‌های کاهنده یا افزاینده فشار مثل گریپ فروت یا چای گانودرما زیر نظر پزشک برای کنترل عوارض جانبی
- تامین پتاسیم بدن با خوراکی‌هایی مثل موز، آناناس، زردآلو، انجیر، گریپ فروت، هلو، انگور، آلو، سیب زمینی، سیر، بروکلی، کدو سبز، انواع قارچ خوراکی به ویژه قارچ شیتاکه، گوجه فرنگی، انواع سبزیجات و حبوبات
- کاهش مصرف نمک طعام
- جایگزین‌کردن گلپر، آویشن، نعنا خشک یا کنجد به جای نمک برای طعم‌دادن به غذا
- محدود‌کردن مصرف سوسیس، کالباس، زیتون شور، چیپس و سایر تنقلات شور، ماهی دودی، انواع سس ها، سوپ ها و کنسروهای‌آماده
- استفاده از انواع حبوبات سرشار از فیبرهای محلول در آب
- مصرف مرتب گوشت ماهی
- کاهش مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافئین از قبیل قهوه، چای و نوشابه‌های گازدار، و استفاده از محصولات گانودرما مثل چای، قهوه و دم نوش گانودرما به جای آنها
برای خرید قارچ گانودرما یا شیتاکه و سایر قارچهای خوراکی به فروشگاه هاگ مارکت مراجعه فرمایید.
برای اطلاعات بیشتر از فواید این محصول با ارزش، خواص قارچ خوراکی در هاگ را مطالعه نمائید.
