ظرفیت تولید 600 هزار تن قارچ در کشور است

ظرفیت تولید 600 هزار تن قارچ در کشور است. قارچ به عنوان یک محصول مفید برای سلامت جامعه، امروز و در نتیجه رشد قیمت گوشت و فرآورده‌های گوشتی جایگاه مناسبی را کسب کرده و توانسته از یک کالای لوکس در گذشته به یک کالای نرمال تبدیل شود و این امر در کنار بازارهای صادراتی مناسبی که در منطقه در اختیار تولیدکنندگان ایرانی این محصول وجود دارد ضرورت سرمایه‌گذاری و تولید مناسب قارچ را گوشزد می‌کند. در حال حاضر میزان تولید قارچ در کشور 150 تا 180 هزار تن و مصرف سرانه این محصول در محدوده 2 کیلوگرم است و این در حالی است که استاندارد جهان مصرف، در محدوده 4 کیلوگرم است و اگر فرهنگ مصرف و ظرفیت‌های مناسب صادراتی ایجاد شود تولیدکنندگان ایرانی می‌توانند تا چهار برابر رقم کنونی تولید کنند.

نیما باغبانی دبیر انجمن صنفی قارچ ایران، چند روز قبل در برنامه ایران فود (اکو ایران) به عنوان مهمان حاضر شد و صحبت هایی را درباره صنعت قارچ ایران بیان کرد، که در ادامه به بررسی خلاصه ای از آنها می پردازیم.

نیما باغبانی با بیان اینکه این محصول از لحاظ خواص تغذیه‌ای نه‌ تنها کم و کسری از پروتئین‌های گوشتی ندارد، بلکه با توجه به قیمت‌های مناسب آن مناسب‌تر است گفت: قارچ را به عنوان یک محصول پروتئینی می‌شناسند و میزان پروتئین آن به ازای هر 100 گرم، در حدود 5 گرم است که در مقایسه با میزان پروتئین موجود در گوشت که 7 الی 8 گرم است رقم مناسبی است، اما قارچ را می‌توان به صورت خام نیز مصرف کرد، در حالی که پخت و پز گوشت باعث می‌شود بخشی از پروتئین این محصول از بین برود.

دبیر انجمن با اشاره به اینکه قارچ قیمت به مراتب کمتری نسبت به محصولات پروتئینی مشابه دارد از نتایج درمانی این محصول سخن گفت و افزود: این محصول یک محصول پیشگیری‌کننده از هزینه‌های درمان در آینده برای کشور است و خوشبختانه امروز جزئی از سبد مصرفی خانوارها محسوب می‌شود و دیگر مانند گذشته یک غذای لوکس نیست.

وی با اشاره به اینکه قارچ برخلاف ذهنیت عموم مردم که آن را یک محصول سهل‌ الوصول می‌بینند که با کمترین هزینه و تکنولوژی تولید می‌شود گفت: تولید و نگهداری این محصول نیازمند شرایط محیطی مساعد و تکنولوژی‌های روز دنیاست، اما متاسفانه دولت‌های گذشته با قرار دادن این محصول در زمره کسب‌و‌کارهای سهل‌ الوصول و زودبازده با کمترین سرمایه باعث دو اتفاق شدند؛ نخست اینکه برخی افراد با این تصور به صنعت ورود کرده‌اند و سرمایه‌های خود را به هدر داده‌اند و در مقابل برای اینکه بتوانند سود بیشتری کسب کنند با استفاده از روش‌های نادرستی مانند تزریق بیش از حد سم، باعث تولید محصولات بی‌کیفیت و غیراستاندارد شدند که اگر به دلیل رشد تورم و ضعف‌های ساختاری از دایره تولید خارج نمی‌شدند می‌توانستند خطرات بزرگی برای مصرف‌کنندگان ایجاد کنند.

وی در خصوص ظرفیت تولید قارچ در کشور افزود: نکته دیگر آنکه خیلی از متقاضیان سرمایه‌گذاری که می‌توانند در حوزه‌های دیگر سرمایه‌گذاری موفقی انجام دهند به دلیل ذهنیت نادرستی که از قارچ دارند با دریافت وام از بانک‌ها و ناتوانی در بازپرداخت این تسهیلات باعث شدند تا بانک‌ها به ارائه تسهیلات قارچ با دیدی بدبینانه نگاه کنند و تسهیلات مربوط به این بخش را فریز کنند و به تولیدکنندگان واقعی هم نپردازند. وی ادامه داد: بنابراین برای یک سرمایه‌گذاری مطلوب می‌توان با بررسی جوانب کار سودی معقول را کسب کرد و توصیه می‌کنم افراد بدون مطالعه به این صنعت ورود نکنند، اما اگر ورود به صنعت قارچ با مطالعه و دقت همراه باشد، ضریب اشتغال‌زایی آن در مقاسه با صنایع مشابه از رقم بالاتری برخوردار است.

باغبانی در ارتباط با ذائقه جامعه ایرانی در مصرف قارچ گفت: در مجموع دو نوع قارچ دکمه‌ای و صدفی تولید می‌شود، اما فرهنگ مصرف ایرانیان که بیشتر به سمت مصرف قارچ خوراکی دکمه‌ای است، باعث افزایش تولید و سرانه مصرف این نوع قارچ در قیاس با قارچ صدفی شده و البته هر دو نوع قارچ دارای فواید یکسانی هستند. به گفته او البته تولید قارچ صدفی به دلیل گرده‌ افشانی‌هایی که توسط این محصول در محیط گلخانه‌ای صورت می‌گیرد حساسیت‌های ریوی برای فعالان این صنعت و کارگران واحدهای تولیدی ایجاد می‌کند و دست‌اندرکاران تولید باید حتما از ماسک‌های مخصوص استفاده کنند؛ بنابراین با توجه به این دو عامل مصرف و تولید قارچ دکمه‌ای در کشور بیشتر است.

واسطه‌ها و دلالان آفت صنعت قارچ کشور

به گفته دبیر انجمن صنفی پرورش دهندگان قارچ ایران با آنکه مواد اولیه تولید قارچ تماما در داخل کشور تولید و بستر یا کمپوست قارچ نیز از ضایعات کشاورزی حاصل می‌شود افزود: اگر مدیریت مناسبی در تولیدات کشاورزی وجود داشت ضایعات با قیمت کمتری در اختیار فعالان صنعت قارچ قرار می‌گرفت و می‌توانستیم این محصول را با قیمت‌های پایین‌تری تولید کنیم، اما وجود واسطه‌ها در بازار مانع از این اتفاق شده است. واسطه‌ها در بازه‌های زمانی مختلف مواد اولیه تولید کمپوست را نایاب و از دسترس تولیدکنندگان خارج می‌کنند و این باعث می‌شود مواد اولیه با قیمت‌های گزافی در اختیار تولیدکنندگان قرار بگیرد. در این بین رشد هزینه‌ها اعم از تعمیر و نگهداری در واحدهای تولیدی باعث رشد قیمت تمام‌ شده قارچ شده، درحالی که حامل‌های انرژی و دستمزدها و… نیز با رشد روبه‌رو شده‌اند.

ظرفیت‌های تولید قارچ در ایران

این فعال صنعت قارچ در ادامه با بیان اینکه قبل از کرونا میزان تولید و مصرف قارچ در کشور 150 هزار تن در سال بود گفت: با شروع اپیدمی کرونا طی برنامه‌ریزی که در انجمن قارچ خوراکی انجام دادیم و با اشاعه فرهنگ مصرف قارچ و مزایای این محصول و اطلاع‌ رسانی این موضوع، سرانه مصرف را به میزان 30 درصد و میزان تولید را به 180 هزار تن در سال افزایش دادیم. اما در سه‌ماهه تابستان امسال میزان سرانه مصرف این محصول به نیم کیلو‌گرم رسیده، چراکه گرمای بی‌سابقه تابستان امسال و نبود امکانات و تکنولوژی‌های خنک‌سازی سالن‌های تولیدی در بسیاری از واحدها باعث شد شرکت‌ها مبادرت به تولید زیادی نکنند. البته این موضوع در سال‌های قبل هم وجود داشت، ولی امسال به دلیل گرمای بیشتر، واحدهای توسعه‌یافته‌تر نیز با کاهش تولید روبه‌رو شدند و در نتیجه آمارهای این صنعت با روند کاهشی روبرو شده است.

باغبانی با اشاره به اینکه در مجموع سرانه مصرف قارچ در حال حاضر بین 1.9 الی 2.1 کیلوگرم است میزان فاصله این رقم با استاندارد جهانی را دو کیلو اعلام کرد و گفت: این موضوع نشان می‌دهد ظرفیت بسیار بالایی به میزان 210 الی 300 هزار تن تولید را بیش از میزان کنونی در اختیار داریم و این به معنای پتانسیل جذب سرمایه‌های جدید و هدایت سرمایه‌ها به این صنعت و اشتغال‌زایی بیشتر است.

روسیه مقصد بالقوه صادرات قارچ ایران

به گفته دبیر انجمن صنعت قارچ ایران، ذائقه مصرف قارچ در سایر کشورهای مقاصد صادراتی ایران نیز معمولا با گرم شدن هوا کاهش می‌یابد، بنابراین حجم بالای صادرات قارچ در 6 ماه دوم سال انجام می‌شود. کشورهای امارات، قطر، عمان، کویت و گهگاه عربستان مقاصد مهم صادراتی قارچ ایرانی هستند و عراق نیز یک بازار بسیار خوب برای صادرات قارچ ایران محسوب می‌شود.

وی ادامه داد: روسیه سالانه 250 هزار تن قارچ مصرف می‌کند و این میزان را از کشور لهستان تامین می‌کند، در صورتی که ارتباط نزدیک این کشور با ایران و محصول ارگانیکی که تولیدکنندگان ما تولید می‌کنند، باعث ایجاد علاقه زیادی برای تامین قارچ مصرفی این کشور از ایران شده است، با این حال هزینه بالای ترابری هوایی برای قارچ به مقصد روسیه، توجیه اقتصادی صادرات این محصول را کاهش داده و اگر دولت بتواند یارانه‌های مختص این محصول را بپردازد، تولیدکنندگان ایرانی می‌توانند در آینده میزان تولید را به 600 هزار تن نیز برسانند.

باغبانی در پاسخ به سوالی در ارتباط با استانداردهای تولید قارچ در ایران گفت: هر کشوری بر اساس استانداردهای وارداتی خود آیین‌نامه‌هایی برای کشورهای صادراتی در نظر می‌گیرد. محصولی که بازرگانان ایرانی صادر می‌کنند، از لحاظ بسته‌بندی و کیفیت برای کشورهای مختلف متفاوت است و در نتیجه تعیین این استانداردها بر عهده کشور واردکننده است و خوشبختانه تولیدکنندگان ایرانی تمام استانداردهای مدنظر کشورهای مقاصد صادراتی را رعایت می‌کنند.

منبع: اقتصاد ایران