اهمیت کشت قارچ نسبت به سایر محصولات کشاورزی
اهمیت کشت قارچ را در این مقاله مطالعه نمایید. مزایای پرورش قارچ‌های خوراکی درگذشته موجب شده، کشورهایی که به فنّاوری تولید این محصول دست‌یافته بودند آن را نزد خود نگهداشته و در اختیار سایر کشورها قرار ندهند.
امروزه محققان و تولیدکنندگان کشورهای مختلف جهان تلاش های زیادی در مبادله اطلاعات، تجربیات و تحقیقات علمی خود با کشورهای تولیدکننده دارند. با گسترش هر چه بیشتر این مبادلات سعی در آگاهی بیشتر مردم نسبت به مزایای مصرف قارچ و به دنبال آن ترویج اهمیت کشت قارچ هستند.
کشور ما نیز باید به‌عنوان یک کشور درحال‌توسعه در دهه‌های اخیر ضمن آگاهی از مزایای قارچ، تلاش‌های زیادی در تأمین سلامت جامعه با ترغیب مردم به مصرف این محصول مفید داشته‌است.
گرچه تلاش نسبتاً خوبی در زمینه تولید این محصول صورت گرفت. اما در مقایسه با امکانات موجود باید تلاش بیشتری کرد تا بتوان سهم بیشتری از بازارهای جهانی را به خود اختصاص دهیم.
مزایا و اهمیت کشت قارچ خوراکی
ازجمله این مزایا عبارت است از:
– نیاز به فضای کم
- – نیاز به سرمایه کم
- – باردهی سریع محصول
- – راندمان بیولوژیکی بالا
- – امکان کشت در هر آب و هوایی
- – امکان صادرات محصول
- – امکان تهیه مواد اولیه در داخل کشور
فرآورده ها جانبی پرورش قارچ
از قارچ های خوراکی میتوان فرآورده‌های متعددی همچون : ترشی، مربا، شور، قارچ بلنچ، منجمد، پودر قارچ، کالباس، برگر، کنسرو و یا سایر فرآورده‌های دیگر به‌دست آورد.
تولید این محصول را می توان سطوح مختلف یعنی: خانگی، تولید جانبی به‌منظور تأمین کمک‌هزینه زندگی و نیز تولیدات صنعتی جهت مصارف دارویی و غذایی انجام داد.
تولید قارچ به‌صورت تفریحی-خانگی و چه به‌صورت صنعتی از زیبایی‌های خاص خود برخوردار و تولید آن همواره انسان را سر ذوق می‌آورد. این امر حاصل زیبایی صنعت است و اهمیت کشت قارچ را به مسئولین و سیاستمداران نشان میدهد
بررسی اهمیت کشت در کشور
امروزه در اکثر کشورهای پیشرفته پرورش قارچ با فناوری بالا و استفاده از دستگاه‌های تمام خودکار در مقیاس‌های وسیع به‌منظور مصارف تازه خوری ، صنایع تبدیلی و درنهایت صادرات صورت می‌گیرد.
در کشور ما نیز امکان احداث مزارع با تکنولوژی بالا قطعا امکان پذیر است. در شرایطی خاص حتی به صورت پروژه‌های مشارکتی با استفاده از تسهیلات بانکی یاسرمایه گذاریهای خارجی نیز به دلیل وجود مزیت های نسبی موجود در کشور از جمله فراوانی مواد اولیه ارزان قیمت – نیروی انسانی متخصص و غیر متخصص فراوان و ارزان قیمت – سوخت ارزان – زمین- وجود بازارهای داخلی و خارجی متعدد- سهولت و امکان صادرات با هزینه‌های کم به دلیل نزدیکی به بازارهای عمده‌مصرف خارجی – سرمایه‌های راکد و سرگردان- عدم اجرای پروژه‌های کلان در این بخش وجود دارد.
عدم آشنایی با صنعت پرورش قارچ؟؟!!
علیرغم تمامی فاکتورهای مثبت در تولید این محصول با ارزش و تاکید بر اهمیت کشت قارچ در کشور، همواره وانمود شده‌است. تولید قارچ نیاز به شرایط فوق العاده خاص داشته و راه اندازی واحدهای تولیدی کوچک بدون صرفه و توجیه اقتصادی است.
از سوی دیگر احداث واحدهای بزرگ نیازمند سرمایه‌های میلیاردی اسن و در ادامه امکان فروش محصول در کشور وجود ندارد که علت آن عدم آگاهی و شناخت مردم و تمایل به مصرف ایشان است.
نتیجه دریافتی این تلقین این است که تمام سرمایه‌گذاری‌ها در این صنعت با شکست مواجه شده‌است و تمامی علوم و آموزش هایی که در این رشته اعلام می شود ، ناقص و فاقد کاربرد عملی و اجرایی است .
با بررسی و مطالعات در این خصوص میتوان دریافت که در تمام کشورهایی که نقش عظیمی در تولید و صادرات قارچ داشته‌اند، روند صعودی تولید و مصرف قارچ به‌یک‌باره شکل نگرفت. تولیدکنندگان بزرگ نیز روزی کار خود را با روش‌های سنتی و ابزار ساده مرسوم زمان خود شروع کردند.
با پی بردن به مزایای فراوان و جایگاه پراهمیت قارچ در میان سایر محصولات کشاورزی، انگیزه لازم در توسعه هر چه بیشتر این محصول با استفاده از تکنیک‌های جدید را ایجاد و رفته‌رفته گوی سبقت را از دیگران ربوده‌اند. اکنون با تبدیل‌شدن به بزرگ‌ترین صادرکنندگان قارچ جهان، جایگاه و درآمد قابل تأملی را برای خود مهیا نموده‌اند.
صنایع جانبی فراوان : راز اهمیت کشت قارچ در صنعت
نظر به ارزش های فراوان قارچ‌ها و ضعف بزرگ آنها یعنی قابلیت کم نگهداری، از دیرباز این تفکر وجود داشت که چگونه میتوان قارچ‌ها را برای مدت طولانی‌تری نگهداری کرد.
باید توجه داشت یکی از راه‌های افزایش دوره‌نگهداری قارچ توجه ویژه به روند تولید آن است. یعنی در صورت انتخاب سویه مناسب بذر مصرفی و تهیه بستر مناسب کشت همچنین رعایت اصول علمی در تولید و دقت در اجرای مراحل برداشت، نگهداری، بسته‌بندی و حمل آن میتوان اذعان داشت ماندگاری قارچ ها کمتر از سایر محصولات کشاورزی همچون: انواع سبزی‌ها نیست. لذا توصیه می‌شود تا قارچ را به‌طور روزانه و تازه مورد استفاده قرار گیرد.
در ساده‌ترین روش افزایش طول عمر قارچ تازه با سردخانه‌گذاری و رعایت زنجیره سرما، ضمن توجه به فرایند بی نقص تولید، باید شرایط خاصی را پس از برداشت(سردخانه ها و یخچال های ویژه حمل) برای نگهداری آن مهیا نمود. ایجاد این شرایط اگر چه هزینه‌بر است.
اما با این سرمایه‌گذاری درآمد کافی و مستمری ایجاد خواهد شد تا بدین ترتیب ضمن ایجاد رضایت مندی ممصرف کنندگان، توجیه اقتصادی قابل قبولی را برای تولید کننده آن ایجاد خواهد کرد. برای آشنایی بیشتر مقاله افزایش ماندگاری قارچ پس از برداشت را مطالعه کنید.
از صنایع جانبی دیگری که سبب افزایش طول عمر نگهداری قارچ می‌شود میتوان به تولید بلنچ، کنسرو سازی، پودر قارچ و محصولات منجمد(I.Q.F) اشاره کرد.
تجزیه‌ی مواد آلی مرده
یکی دیگر از پارامترهایی که اهمیت کشت قارچ را نشان میدهد. نقش قارچ در ته‌نشینی چوب‌های افتاده در جنگل و تبدیل درختان مرده و برگ‌های افتاده به مواد غذایی موجود از اهمیت بیشتری در مدیریت تعادل اکولوژیکی در جنگل برخوردار است.
یکی از نقش‌های اصلی قارچ در سیستم‌های طبیعی تجزیه‌ی مواد آلی مرده است. تجزیه توسط جانشینی قارچ‌های ساپروفیت انجام می‌شود. تعداد زیادی از آنها نیز بر روی الوار ها، پوست درختان کهنسال و در حال مرگ رشد می‌کنند.
میسلیوم قارچ در چنین شرایطی در چند سال به رشد رویشی خود ادامه و تجزیه‌ی چوب را سبب می شود. بقایای این درختان به تدریج با خاک جنگل مخلوط می‌شود و غذای درختان زنده را تأمین میکند.
گونه‌های کمی از قارچ وجود دارند که به درختان و گیاهان زنده حمله ( پارازیت ها و عوامل بیماری زا )می‌کنند.
.
تاریخچه کشت قارچ خوراکی در ایران
کشت قارچ در ایران کشت نوپایی است . در سالهای 1325تا 1335 در تونل‌های خاکی با غارهای کن – سلوقان به اسم قارچ قلهک دره توسط آقای احیایی تولید می‌شد.
بعد در سال ۱۳۵۳ آقای پیرایش بنیان‌گذار صنعت قارچ کشور با استفاده از علم و دانش روز تولید قارچ به روش سنتی را به تولید قارچ به روش صنعتی تبدیل کرد.
آن زمان کسی از سوددهی و خواص و تأثیرگذاری قارچ در زندگی مردم و صنعت و اقتصاد اطلاعاتی نداشت. با ایجاد کارآفرینی و همچنین اشتغال‌زایی زیاد و استفاده از ضایعات کشاورزی و به‌کارگیری آن در تولید قارچ رفته‌رفته نظر عموم را به خود جلب کرد.
اولین دستاورد صنعت کشت قارچ این بود که کشورمان را از واردات قارچ بی‌نیاز کرد. به‌تدریج با تولید روزافزون و بالا رفتن سرانه‌ی مصرف قارچ در کشور و با افزایش تبلیغاتی که پیرامون خواص قارچ صورت گرفت.
توجه اقشار زیادی به این صنعت جلب شد و کم‌کم این صنعت رونق رونق بیشتری گرفت. تا جایی که علاوه بر رفع نیاز داخلی کشور توانستیم صادرات به کشورهای همسایه ازجمله عراق، افغانستان ، کشورهای مشترک‌المنافع مثل: آذربایجان ، ارمنستان، گرجستان، روسیه و اخیراً پاکستان را انجام دهیم.
رتبه ایران در بین کشورهای پرورش دهنده قارچ خوراکی
ایران در این سالها با اهمیت کشت قارچ ، هفتمین رتبه تولیدکننده قارچ در بین کشورهای تولید کننده قارچ جهان را کسب کرده‌است.
کشورهای زیادی نظیر لهستان، هلند و چین با گسترش صنعت قارچ خود توانسته‌اند، ارزآوری قابل توجهی را برای خود ایجاد کنند. متأسفانه کشور ما هنوز به مرحله‌ای از تولید و بازاریابی نرسیده که بتواند صادرات گسترده‌ای را به خود اختصاص دهد.
چرا کشت قارچ به سایر محصولات کشاورزی برتری دارد؟
این موضوع اهمیت کشت قارچ در کشور از چهار منظر قابل بررسی است.
اشتغال‌زایی
در یک هکتار زمینی که به کشت گندم اختصاص یافته‌است تنها دو نفر را مشغول به کار می کند. اما این رقم برای کشت قارچ در همان وسعت در حدود ۱۵ تا 17نفر است.
تعداد دفعات کشت قارچ
در یک زمین کشاورزی تنها یک‌بار در سال گندم کاشت و بعدازآن باید زمین به مدت 4تا5 ماه استراحت کند. همین امر موجب بهره‌برداری کمتر از زمین می‌شود. در صورتی که در زمینی که مزرعه قارچ در آن بنا شده‌است می توان 6 دوره کشت و تولید محصول داشت.
استفاده از ضایعات کشاورزی
نکته حائز اهمیت در تولید قارچ اینست که از ضایعات بخش های مختلف کشاورزی بعنوان مواد اولیه تولید قارچ استفاده می‌شود. این موضوع نکته مثبت دیگری برای پرورش قارچ در قیاس با سایر محصولات کشاورزی دارد که کاهش هزینه تامین مواد اولیه در این صنعت است.
کلش گندم را در گذشته می‌سوزاندند. این عمل ضمن آلودگی محیط زیست، لطمات سنگینی بر فون میکروبی زمین کشاورزی وارد می‌کرد. همچنین بشر در گذشته با افزودن کود مرغی به زمین های کشاورزی اسباب ورود نیترات موجود در کود مرغی را به آب‌های زیر زمینی مهیا و باعث آلودگی آب و زمین های کشاورزی می‌شده‌است.
صادرات محصول
با توجه به تحریم های ناجوانمردانه اقتصادی دنیا بر علیه کشور ما تمایل به صادرات غیر نفتی بسیار کارگشا و مفید خواهد بود. خوشبختانه قارچ محصول مناسبی برای برون رفت از مشکلات است که پتانسیل زیادی در ارزآوری دارد.
از یک سو سیر صعودی مصرف سرانه قارچ در کشور ما و از سوی دیگر افزایش این پارامتر در سایر کشورها، سبب شده تا مصرف این محصول در جهان رو به فزونی داشته باشد.
به سبب پایین بودن ارزش واحد پول کشور ما نسبت به سایر کشورهای جهان بویژه کشورهای مقصد صادرات، موقعیت مناسبی بوجود آمده تا بتوانیم محصول خود را صادر کنیم. بدین ترتیب جایگاه کشور خود را در صادرات قارچ به جهان تثبیت کنیم.
با توجه به موارد فوق گسترش صنعت قارچ علاوه بر تولید غذای سالم، اشتغال‌زایی مطلوب، ارز آوری مناسب و استفاده از ضایعات کشاورزی در تولید آن میتواند نوید تحولات بزرگی در صنعت قارچ کشور البته با نظر مثبت دولتمردان کشور را بدهد.
نتیجه گیری
بامطالعه موارد فوق میتوان دریافت که صنعت قارچ میتواند سوددهی بسیار بالایی داشته باشد. از مزایا و اهمیت کشت قارچ نسبت به کشت سایر محصولات کشاورزی میتوان به اشتغال‌زایی، تعداد دفعات کشت، استفاده از ضایعات کشاورزی و صادرات محصول برتر اشاره کرد. همین‌طور میتوان با سرمایه‌گذاری در این بخش و توجه بیشتر مسئولین به تولید آن و ارزآوری به کشور را افزایش داد.
در صورت نیاز به مشورت با مشاوران زبده برای تولید و پرورش قارچ با هاگ مارکت تماس بگیرید. یا سئوالات خود را در تالار گفتگو مطرح نمایید. مقالات مراحل پرورش قارچ خوراکی از ۰ تا ۱۰۰ برای تازه کارها و اهمیت کشت قارچ هم میتواند برای آغاز به کار شما بسیار مفید باشد.
