خطر انقراض ۵۰ گونه قارچ و گیاه در پی بهره برداری محصولات مرتعی و جنگلی

۵۰ گونه قارچ و گیاه دارویی و خوراکی استان آذربایجان غربی در پی بهره برداری محصولات مرتعی و جنگلی بصورت بی‌رویه، در خطر انقراض قرار دارند!

زنگ خطر انقراض محصولات مرتعی آذربایجان غربی

(1403/02/08)

مهناز حیدری ریکان عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات ومنابع طبیعی و آموزش کشاورزی آذربایجان‌ غربی گفت: در سطح استان بیش از 1500 گونه گیاهی میروید که ۵۰۰ گونه آن داروئی و خوراکی است. داشتن تنوع آب‌ و هوایی و بارش‌های مناسب، استان ما را به منبع اصلی طب سنتی و قطب گیاهان دارویی و خوراکی کشور تبدیل کرده است.

اما برداشت غیراصولی محصولات مرتعی شامل قارچ ها، گیاهان خوراکی و داوریی در سال‌های گذشته، 50 گونه از این فرآورده های طبیعی را در معرض انقراض قرار داده است!

مهناز حیدری افزود: برداشت و بهره برداری محصولات مرتعی و گیاهان خوراکی محلی در آذربایجان غربی همزمان با آغاز بهار و رویش این گیاهان آغاز شده است. مصرف قارچها و گیاهان مرتعی در سفره‌های مردم آذربایجان غربی همیشه مورد توجه قرار داشته و طعم‌ بهاری آنها در غذاها و خوراکی‌های سنتی این منطقه به چشم می‌خورد.

اما تغییرات اقلیمی و برداشت‌های بی‌رویه، سبب شده تا در مناطقی نظیر دره شهدا، قاسملو، کوه سیر و قوشچی در شهرستان ارومیه، قارچها و دیگر محصولات مرتعی در خطر انقراض قرار بگیرند.

وی افزود: 50 گونه از این قارچ ها و گیاهان دارویی در محوطه مرکز تحقیقات و منابع طبیعی و آموزش کشاورزی استان کاشته شده است تا از انقراض بعضی از گونه ها جلوگیری شود! همچنین محققان و بهره بردارن می توانند از کارشناسان این مرکز برای کارهای تحقیقاتی در زمینه گیاهان دارویی و خوراکی کمک بگیرند.

ابراهیم پایدار رئیس اداره امور مراتع آذربایجان‌غربی با اشاره به اینکه در صورت مشاهده برداشت انبوه گیاهان دارویی و خوراکی خود رو به قصد فروش و عرضه در بازارهای مصرف با عوامل آن برخورد می‌شود، گفت: هر گونه بهره برداری از محصولات مرتعی و جنگلی از جمله کنگر، ریواس، مندی، کوراد، لوشه، موسیر، اویشن، انواع قارچ‌ وحشی و مرتعی، گول آغا، شنگ، بولاغ اوتی، لاله واژگون، غازایاقی، انواع میوه و گل درختان اعم از بادام، زالزالک، گلابی وحشی، زرشک و سیب وحشی صرفاً با اخذ مجوز از اداره کل منابع طبیعی استان با اولویت دارندگان پروانه چرای دام و بهره برداران عرفی مطابق با قوانین و مقررات موجود است.

وی افزود : در صورت مشاهده این تخلفات، برداشت، حمل و نقل و یا خرید و فروش غیرمجاز بدون اخذ مجوز لازم برابر مقررات محموله به عنوان کالای قاچاق تلقی شده و به نفع دولت توقیف می‌شود و متخلفین توسط یگان حفاظت شهرستان‌ها به مراجع قضائی معرفی می‌شوند.

علاوه بر خاصیت دارویی و خوراکی گیاهان، وجود پوشش گیاهی برای جلوگیری از فرسایش خاک و حفظ خاک از اهمیت بالایی برخوردار بوده و در هر منطقه‌ای باعث کاهش سرعت جریان‌های سطحی و جلوگیری از فرسایش خاک می‌شود، بنابراین پوشش گیاهی تاثیر قابل ملاحظه‌ای بر کاهش سیلاب‌های مخرب داشته، یکی از روش‌های حفاظت از فرسایش در حوزه‌های آبخیز سیل‌زا ، استفاده از روش زیستی است.

اکثر موارد رانش زمین که در سالهای اخیر رخ میدهد ، حاصل از بین رفتن پوشش گیاهی، در پی بهره برداری بی‌رویه محصولات مرتعی و جنگلی است که باید به آن توجه ویژه ای شود و از آن جلوگیری شود.

منبع: خبرگزاری صدا و سیما

ممنوعیت بهره برداری محصولات مرتعی و جنگلی

(۲۴ فروردین ۱۴۰۱)

میرصمد موسوی مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان غربی،گفت : هرگونه فروش و بهره برداری محصولات مرتعی و جنگلی بطور کلی ممنوع و غیر قانونی است.

میر صمد موسوی افزود: برابر تبصره 7 قانون اصلاح ماده 3 اصلاحی، قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع کشور و بخشنامه سراسری معاون وزیر و رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، با موضوع ابلاغ سیاست ها و ضوابط حفظ، احیاء، توسعه، بهره‌ برداری و صادرات محصولات فرعی جنگل و مرتع که به کلیه استان های کشور ابلاغ گردیده، هر گونه بهره‌ برداری از محصولات مرتعی و جنگلی ازجمله انواع قارچ های کوهی و مرتعی (قارچ دنبلان)، کنگر، ریواس، مندی، لوشه، کوراد، موسیر، آویشن، گل آقا، شنگ و غیره… بطور کلی ممنوع و غیر قانونی است!

وی  تاکید کرد: هرگونه بهره برداری و برداشت محصولات مرتعی و جنگلی صرفاً با اخذ مجوز از اداره کل منابع طبیعی وآبخیزداری استان در قالب طرح مصوب با اولویت دارندگان پروانه چرای دام و بهره برداران عرفی مطابق قوانین و مقررات فوق الاشاره مجاز است.

موسوی  افزود: درصورت مشاهده هر گونه برداشت، حمل، خرید و فروش و معامله بدون اخذ مجوزهای لازمه برابر قوانین و مقررات محموله به عنوان کالای قاچاق به نفع دولت توقیف و متخلفین توسط مامورین یگان حفاظت به مراجع قضایی معرفی خواهند شد.

وی در پایان گفت : برداشت و بهره‌ برداری گیاهان دارویی و خوراکی مجاز مشروط در حد عرف مصارف خانوار روستایی ساکن در محل بلامانع است.

منبع: irib

50 گونه گیاه دارویی و خوراکی در خطر انقراض

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان غربی، صمد موسوی گفت: ۵۰ گونه به دلیل برداشت بی رویه در معرض انقراض قرار دارد.
صمد موسوی با بیان اینکه آذربایجان غربی به دلیل داشتن آب و هوای مناسب یکی از مهمترین رویشگاه‌ های اواع قارچ و گیاهان دارویی کشور می باشد و از نظر تنوع گیاهان دارویی رتبه نخست کشور را به خود اختصاص داده است، افزود: تغییرات اقلیمی از یکسو و برداشت‌های بی رویه افراد سودجو از سوی دیگر زنگ خطر انقراض برخی گونه‌های گیاهی را به صدا درآورده است.

وی با اشاره به اینکه برداشت حدود ۲۰ نوع گونه گیاه کوهی که به صورت خود رو در مراتع استان در فصل بهار می‌رویند بدون مجوز ممنوع است و با متخلفان برخورد می‌شود، اظهار کرد: از جمله این گونه‌ها می‌توان به قارچ دنبلان کوهی، کنگر، ریواس، شنگ، غازایاغی، انواع تره و پیاز کوهی، بولاغ اوتی و آویشن اشاره کرد.

موسوی با اشاره به اینکه برداشت این گیاهان به میزان متعارف و برای مصارف خانوار ساکن در محل بلامانع است گفت: در صورت مشاهده برداشت انبوه گیاهان دارویی و خوراکی خودرو، به قصد قاچاق یا فروش و عرضه در بازارهای مصرف با فرد خاطی و متخلف برخورد می‌شود.

وی با بیان اینکه از مجموع هشت هزار گونه گیاهی کشور، بیش از یک هزار و ۴۰۰ گونه در آذربایجان غربی می‌روید گفت: از این گیاهان, ۵۲۰ گونه از گیاهان دارویی بوده و ۷۰ تا ۱۰۰ گونه از این تعداد گیاهان نیز گونه خوراکی است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان غربی با اشاره به اینکه گیاهان موجود در منطقه جز سرمایه‌های ملی هستند گفت: برای حفاظت از آنها باید آموزش‌های لازم از جمله برداشت اصولی و کشت انبوه این گیاهان در مزرعه برای علاقه مندان و بهره بردان صورت گیرد.

وی یادآور شد: بر تبصره ۷ قانون اصلاح ماده ۳ اصلاحی، قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل‌ها و مراتع کشور و بخشنامه سراسری معاون وزیر و رئیس سازمان منابع طبیعی وآبخیزداری کشور، با موضوع ابلاغ سیاست‌ها و ضوابط حفظ، احیا، توسعه، بهره‌برداری و صادرات محصولات فرعی جنگل و مرتع که به کلیه استان‌های کشور ابلاغ شده، هر گونه بهره‌برداری از محصولات مرتعی و جنگلی از جمله انواع قارچ های کوهی (قارچ ترافل)، کنگر، ریواس، مندی، لوشه، کوراد، موسیر، آویشن، گل آقا، شنگ و غیره… به طورکلی ممنوع و غیر قانونی است.

موسوی تاکید کرد: هرگونه بهره برداری و برداشت صرفاً با اخذ مجوز از اداره کل منابع طبیعی وآبخیزداری استان در قالب طرح مصوب با اولویت دارندگان پروانه چرای دام و بهره برداران عرفی مطابق قوانین و مقررات فوق الاشاره مجاز است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان غربی افزود: در صورت مشاهده هر گونه برداشت، حمل، خرید و فروش و معامله بدون اخذ مجوزهای لازمه برابر قوانین و مقررات محموله به عنوان کالای قاچاق به نفع دولت توقیف و متخلفین توسط مأمورین یگان حفاظت به مراجع قضائی معرفی خواهند شد.

علاوه بر خاصیت دارویی و خوراکی گیاهان، وجود پوشش گیاهی برای جلوگیری از فرسایش خاک و حفظ خاک از اهمیت بالایی برخوردار بوده و در هر منطقه‌ای باعث کاهش سرعت جریان‌های سطحی و جلوگیری از فرسایش خاک می‌شود، بنابراین پوشش گیاهی تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر کاهش سیلاب‌های مخرب داشته، یکی از روش‌های حفاظت از فرسایش در حوزه‌های آبخیز سیل‌زا، استفاده از روش زیستی است.

اکثر زمین لغزش‌ هایی که در قرن اخیر (قرن تخریب پوشش گیاهی) اتفاق افتاده، حاصل قطع و بهره‌برداری بی رویه از پوشش گیاهی و کاهش سطح جنگل‌ها و مراتع کشور است که برای جلوگیری از این امر بایستی به استفاده بی‌رویه گیاهان در مراتع و جنگل‌ها توسط دام و انسان توجه ویژه‌ای شود.

منبع: مهر