احداث سالن پرورش قارچ استاندارد

دستورالعمل ساخت سالن پرورش قارچ دکمه ای استاندارد

برای احداث سالن پرورش قارچ باید بنکاتی را در نظر بگیرید، تا بیشترین بازدهی را از کشت خود بدست آورید. در ادامه به تشریح نکاتی که برای ساخت سالن پرورش قارچ باید در نظر بگیرید، می‌پردازیم.

فراموش نکنید که یک سالن خوب و مناسب، بازدهی و راندمان تولید قارچ را حدود 10 الی 15 درصد بالا می‌برد.

فضاهای مناسب جهت کشت قارچ:

سالن‌های صنعتی، بتونی، گلخانه و سالن‌های نیمه‌صنعتی یا خانگی که شامل انبار، سالن، سوله، مرغداری متروکه، زیرزمین و هر مکان مسقف پاک و مرتب برای پرورش قارچ می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

البته در کف این سالن پرورش باید آبراهه‌ جهت خروج آب اضافی سالن تعبیه کرد و حتی‌الامکان هیچگونه روزنه‌ای بر روی دیوار، سقف و درب سالن وجود نداشته باشد. تا آفات قارچ و عامل بیماری‌زای نتواند وارد سالن شده وهمچنین کنترل دما، رطوبت و تهویه آسان‌تر صورت گیرد.

طول و عرض مناسب برای احداث سالن های پرورش قارچ

بطور کلی محئدودیتی در طول و عرض و ارتفاع سالن کشت قارچ وجود ندارد. اما باید بتوان شرایط محیطی مناسب را در آن فراهم نمود. بنابراین سالن های خیلی بزرگ از چندین جهت مناسب نیست.

1- ایجاد شرایط محیطی مناسب در تمام نقاط آن دشوار و هزینه بر خواهد بود.
2- در صورت بروز بیماری یا آفت، بخش بزرگی از مزرعه  به آن دچار خواهد شد.

بنابراین باید فضای سالن ها در حد استاندارد و معقول باشد.

ابعاد استاندارد سالن کشت قارچ

بطور کلی فضا و ابعاد استانداردی برای سالن کشت قارچ وجود ندارد. ولی در اکثریت مزارع کشورمان سالن‌هایی با طول 20 الی 25 متر، عرض 6 متر و ارتفاع 4/5 متر رایج است.

زیرا در کشور ما اگر مساحت سالن تولید قارچ بیش از 100 متر مربع باشد، نمی‌توان دما و رطوبت آن را با ادوات ساده و ارزان‌قیمت کنترل کرد. بنابراین برای کنترل هزینه‌ها سالن‌های بزرگ، کمتر مورد استفاده قرار میگیرد.

نکاتی برای ساخت سالن پرورش قارچ

چه نکاتی در هنگام احداث مزرعه یا سالن پرورش قارچ باید در نظر گرفته شود؟!؟ در ویدئو تقدیمی به معرفی چند نکته خیلی مهم برای انتخاب محل و تجهیزات خودکار برای احداث مزرعه قارچ خواهیم پرداخت.

حفظ دما اتاقک پرورش قارچ

در اتاق پرورش مهمترین عامل حفظ دمای ثابت است. پس باید به عایق بودن اتاق توجه کرد. برای عایق‌بندی می‌توان از ورقه‌های فایبرگلاس به ضخامت 2.5 تا 5 سانتیمتر استفاده نمود. همچنین یک لایه پلاستیک به ضخامت 2 تا 4 سانتیمتر روی آن‌ها قرار گیرد.

همه‌ی روزنه‌ها و درزهای سالن باید گرفته شود و ورودی هوا بوسیله کانال‌کشی از اتاق تأسیسات وارد سالن شود و در سالن به‌صورت یکسان پخش شود.
ورودی هوا بالای دیوار یک سمت سالن و خروجی پایین دیوار قرار گیرد.

سالن باید تاریک باشد و نور خورشید مستقیم داخل آن نتابد. همچنین هیچگونه درز جهت عبور هوا و موجودات زنده نباشد. جنس دیوارها بهتر است از بلوک و سیمان باشد.

سالن‌های جدیدتری که ساخته می‌شوند شبیه به یک گلخانه پلاستیکی ایزوله است که در آن از لوله‌های فلزی گالوانیزه استفاده می‌شود.

اتاق تأسیسات سالن پرورش قارچ

بعد از سالن کشت به سالن تأسیسات می‌رسیم که کار آن تأمین رطوبت و دمای مورد نیاز سالن و هوارسانی به آن است.

ابعاد اتاق تاسیسات معمولا 2 در 3 متر است. تأسیسات گرماساز و سرمایشی در این اتاق وجود دارد. همچنین 2 دریچه ورودی هوا از بیرون به داخل دارد. هوای ورودی از اینجا به‌ وسیله‌ کانال به سالن پرورش هدایت می‌شود.

این اتاقک اگر در بالای در ورودی سالن ساخته شود کارایی بهتری دارد. دریچه‌های بیرونی به‌وسیله 2 عدد فن وظیفه گرفتن هوای تازه از بیرون اتاق تأسیسات را دارند.

دریچه‌هایی که در داخل قرار دارند، هوای سرد یا گرم شده و مرطوب را گرفته و به سالن کشت می‌رسانند. هیچگاه نباید هوای سرد یا گرم را بصورت مستقیم وارد سالن پرورش نمود. بلکه باید اول در اتاقک تأسیسات آماده‌سازی شود و سپس به سالن کشت برسد.

سیستم هوا رسانی داخل اتاق پرورش قارچ

متناسب بودن هواساز سالن و تجهیزات موتورخانه ای با ابعاد سالن پرورش بسیار مهم است.

سالن‌های پرورش دارای دو ورودی و یک خروجی هستند که ورودی‌ها از بالای سالن و در عرض آن هستند و خروجی در پایین و در انتهای سالن قرار می‌گیرد.

دریچه خروجی به دلیل دی‌اکسید کربن حاصل از رشد قارچ‌ها در انتهای سالن نزدیک به کف تعبیه می‌شود که در مراحل اولیه این دریچه بسته است اما در مرحله‌ی تشکیل پین به خاطر غلظت دی‌اکسید کربن باز می‌شود و این کار خروج به‌وسیله فن صورت می‌گیرد.

در سالن برای کنترل دما و رطوبت و جود دماسنج و رطوبت‌سنج ضروری است. اندازه دریچه خروجی (یک فن ۱۵ سانتی) باید نصف اندازه دریچه ورودی (دارای دو فن ۶۰ سانتیمتری) باشد. دریچه خروجی را باید از محیط کشت جدا نمود تا از ورود حشرات جلوگیری شود.

دستگاه رطوبت ساز سالن پرورش قارچ

در بین راه کانال منتقل‌کننده هوا باید یک دستگاه رطوبت ساز وجود داشته باشد. که کار آن مرطوب کردن هوای گرم و سرد است، لوله مه پاش را هم می‌توان جلوی فن ورودی هوای گرم یا سرد قرارداد. در مسیر این کانال معمولاً فیلتر تصفیه قرار می‌گیرد.

در داخل سالن برای وجود دمای یکنواخت از لوله‌های پلاستیکی هوا رسان استفاده می‌کنند. این لوله‌ها در طول راه روی اصلی نصب می‌شوند.

ابتدای آن به دریچه ورودی هوا به داخل سالن متصل است و انتهای آن به قسمت انتهایی سالن می‌رسد. از مزیت‌های این کار می‌توان به یک نواخت شدن هوا رسانی و یکسان شدن دما در همه جای سالن اشاره کرد.

در بخش قبلی نکاتی در باب فضای مناسب و سیستم هوادهی سالن پرورش قارچ ذکر شد. در این بخش
همراه ما باشید با سیستم قفسه‌بندی و محیط کشت.

یکسان‌ سازی هوا در سالن پرورش

جهت یکسان‌ سازی هوای این کانال پلاستیکی، سوراخ در نظر گرفته‌شده است که معمولاً دارای ۱۰ سانتی متر قطر هستند.

این سوراخ‌ها در ابتدای دهانه ورودی که فشار هوا زیاد است کوچک‌تر و بافاصله زیادتر و در انتهای آن‌که فشار هوار کمتر می‌شود سوراخ‌ها درشت‌تر و فاصله آن‌ها نیز کم‌تر می‌شود. این سوراخ‌ها به‌گونه‌ای هستند که هوای خروجی از لوله هیچ تماسی با سطوح کشت ندارد.

مساحت این سوراخ‌ها باید با مساحت لوله‌های اصلی هوا برابر باشد و فاصله دو سوراخ باید برابر یک چهارم فاصله بین کانال هوای پلاستیکی با دیوار باشد.

پشت فن‌های ورودی باید دستگاه تبدیل گذاشته شود که نسبت به قطر فن پهن‌تر باشد. اگر به‌اشتباه دو فن واردکننده و خارج کننده هوا روی‌هم قرار بگیرد کوران ایجادشده و هوا به کمپوست نمی‌رسد و باعث خشکی زودرس کمپوست ها می‌شود.

قفسه سالن پرورش قارچ

برای قفسه بندی باید به نکاتی از جمله طول و عرض سالن، ابعاد بلوک کمپوست و … توجه کرد.

قفسه سالن‌ های صنعتی پرورش قارچ

این سالن‌ها باید دارای قفسه باشند، که عرض هر قفسه بین 120 تا 160 سانتیمتر در نظر گرفته شود ولی در صورت کوچک بودن سالن می‌توان دو بلوک را از عرض 40 سانتیمتر کنار هم قرارداد. پس عرض قفسه‌ها را 80 سانتیمتر در نظر بگیرید.

طول قفسه‌ها برابر سالن -۲ متر است. ارتفاع قفسه، اولین طبقه از سطح زمین ۲۰-۲۵ سانتیمتر و مابقی طبقات هرکدام ۶۰ سانتیمتر است. برای سالنی با ارتفاع 4 متر تقریباً باید 6 قفسه در نظر گرفت.

ابعاد قفسه کشت قارچ

برای احداث سالن پرورش قارچ استاندارد، عرض سالن کشت قارچ بایستی به حدی باشد که بتوان از راهروهایی که برای آن تعبیه می‌گردد، به‌راحتی عبور نمود (حدود ۷۰ سانتیمتر).

عرض طبقات پرورش قارچ را نیز حداکثر 160 سانتیمتر در نظر می‌گیرند (استاندارد جهانی آن 140 سانتیمتر است) تا بتوان از دو طرف به وسط بستر کشت قارچ دسترسی داشت.
چنانچه طبقات پرورش قارچ در کنار دیوار باشد عرض آن را حداکثر 90 سانتیمتر قرار می‌دهند.

قفسه بندی در سالن‌های خانگی

آن دسته از سالن‌ های خانگی که شرایط قفسه‌ بندی ندارند با شرایط کم‌هزینه بسترها رو می‌چینند. در چنین شرایطی که عموماً در انباری یا اتاق است باید بین ردیف اول و دیوار کنار سالن حداقل ۷۰ سانتی‌متر و حداکثر ۱۰۰ سانتی‌متر فاصله برای ایجاد راه رو باشد.

بعد اولین ردیف کمپوست را به عرض ۱۲۰ تا ۱۶۰ سانت کنار هم قرارداد.

طول بستر کشت برابر با سالن -۲ متر در نظر گرفته‌ شده است. بین ردیف‌های اول و دوم فاصله‌ای ۷۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر باید فاصله قرارداد و بعد کمپوست‌ها را با عرض تعیین‌ شده چیده شود. ردیف‌های دیگر را نیز باید بسته به ابعاد طولی و عرضی سالن ایجاد کرد.

محیط کشت محصول

این محیط باید دارای سقفی با عایق‌بندی درست باشد. در صورت طراحی سالن از ابتدا باید در انتهای سالن یک درب خروجی باشد که ابعاد آن متناسب با اندازه سالن باشد. پایین در باید از فولاد ضدزنگ یا آلومینیوم باشد.

از این درب خروجی جهت ورود کمپوست و خاک‌پوششی و خروج کمپوست و خاک برگشتی استفاده می‌شود و بهداشت راهروی ورودی حفظ می‌شود.

فن خروجی نیز باید برای سالن تعبیه شود.

و تهیه نوار نقاله و دادن میدانی جهت سهولت در ورود و خروج و تخلیه و بارگیری خاک و کمپوست در شرایطی لازم است. در حال پردازش این مکانکشت باید توانای نگهداری دما و رطوبت مناسب را داشته باشد.

دیواره‌ها و کف مرتب قابل‌ شست‌وشو باشند تا از ورود حشرات و آفات جلوگیری شوند و بهداشت جهت کشت رعایت شود. حتی‌الامکان باید از مجاورت با دامداری یا مرغداری اجتناب شود ولی اگر این شرایط ممکن بود بهداشت بیشتر رعایت شود.