قارچ گانودرما یا ریشی چیست؟

قارچ گانودرما لوسیدوم یا قارچ ریشی (Ganoderma lucidum)، یک قارچ‌ دارویی است که بیشتر در جنگل های مرطوب و بارانی شرق آسیا، بر روی درختان مرده و یا در حال پوسیدن رشد میکند. دارای رنگ براق و سطح لاکی و ظاهری منحصر به فرد نسبت به بسیاری از انواع خود است.

این قارچ با خواص منحصر به فرد دارویی خود به نمادی از سلامت، طول عمر و سعادت در کشورهای شرق آسیا مخصوصاً چین، ژاپن و کره تبدیل شده است. این ماده خوراکی در گذشته به دلیل کمیاب بودن فقط برای مصرف امپراطوران، نخبگان و ثروتمندان بوده است، اما در عصر حاضر به لطف پیشرفت‌های علمی و فناوری‌های جدید، قارچ گانودرما جای خود را در میان محصولات سلامتی در سراسر جهان باز نموده است.

قارچ گانودرما در زبان چینی به نام لینگژی/ لینگزی شناخته می شود که این نام ترکیبی از قدرت معنوی و جوهر جاودانگی را نشان می‌دهد و به عنوان “گیاه قدرت معنوی” در نظر گرفته می‌شود که نماد موفقیت، رفاه، قدرت الهی و طول عمر است. در میان قارچ‌های کشت شده، گانودرما لوسیدوم از این نظر منحصر به فرد است که ارزش دارویی آن به جای ارزش غذایی، در درجه اول اهمیت قرار دارد.

نام‌های مختلف قارچ گانودرما یا قارچ ریشی

قارچ گانودرما یا قارچ ریشی که از گونه‌های قرمز رنگ قارچ به شمار می‌رود دارای نام علمی (Ganoderma Lucidum) است. این قارچ دارای اسامی مختلفی نیز است:

انواع و مشخصات ظاهری قارچ گانودرما

بیش از ۸۰ گونه قارچ گانودرما شناخته‌شده در جهان وجود دارد، که قارچ شاخ گوزن و ریشی از گونه‌های معروف و محبوب این قارچ در جهان به شمار می‌رود. هرکدام ظاهر متفاوت و اندازه مخصوص به خود را دارند، ولی برای افراد عادی تشخیص آنها از یکدیگر کار آسانی نخواهد بود. قارچ گانودرما با شاخ گوزن و ریشی تفاوت های ظاهری مختلفی دارد.

مدل‌های بسیار متنوعی از قارچ گانودرما در طبیعت شناسایی و نام گذاری شده است که دارای رنگ‌های مختلفی هستند. معروفترین رنگ های این قارچ قرمز، سیاه، سفید، زرد، آبی و بنفش هستند.

قرمز: محبوب‌ترین نوع آن که اغلب در اطراف کوه هوو (Huo) یافت می‌شود.

بنفش: بسیار شبیه قرمز است و دارای طعم بهتری است.

سیاه: برخی آن را گانودرما نمیدانند، اما خواص مشترکی دارد.

سفید: نوع کمیاب این قارچ است

آبی: دارای خواص ضد باکتریایی.

زرد (مرغ جنگل): بسیار شبیه نوع قرمز فقط با رنگ زرد

ارزش غذایی قارچ گانودرما

قارچ ریشی به دلیل بافت بسیار سخت و همچنین مزه بسیار تلخ خود، کاربرد خوراکی ندارد و برای استفاده در غذا مناسب نیست.

خواص قارچ گانودرما

قارچ گانودرما به دلیل ترکیبات بیو اکتیو قوی (مانند تری‌ترپن‌ها و پلی‌ساکاریدها) در میان اهالی شرق آسیا بسیار شناخته شده است. این ترکیبات به بدن کمک می‌کنند تا در برابر استرس‌های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک مقاومت کند و تعادل خود را حفظ کند.

مهم‌ترین خواص سلامتی قارچ ریشی که در مطالعات مختلف علمی مورد تحقیق واقع شده‌اند عبارتند از:

• خاصیت تعدیل سیستم ایمنی
• خواص آنتی‌اکسیدانی
• سلامت کبد
• کاهش استرس و بهبود کیفیت خواب
• میزان و نحوه مصرف قارچ گانودرما

این قارچ با طعمی تلخ، بافتی سفت و چوبی شکل امکان مصرف به صورت خام را به شما نمیدهد.

مصرف قارچ ریشی عموماً به صورت زیر است:

• پودر: دارای ترکیبات قوی از تری‌ترپن‌ها و بتاگلوکان‌ها است و برای اضافه کردن به انواع نوشیدنی( چای، قهوه، اسموتی و یا حتی آب) مناسب است.
• کپسول و قرص: آسان ترین شکل برای استفاده از این محصول درمانی است.
• قهوه و چای حاوی گانودرما: یکی از انواع پرطرفدار این محصول.

نکات ایمنی در هنگام مصرف قارچ گانودرما

قبل از استفاده از تمام داروهای گیاهی و پزشکی مشاوره با پزشک یا افراد مطلع بسیار ضروری است.

برخی از مواردی که باید در نظر گرفت:

فشار خون پایین: ممکن است باعث کاهش فشار خون گردد.

خانم‌های باردار یا شیرده: با پزشک متخصص خود مشاوره کنند.

تداخل با داروهای ضدانعقاد خون: به دلیل ویژگی رقیق کنندگی خون، احتمالا با وارفارین یا آسپرین تداخل داشته باشد.

برای مصرف مکمل‌های قارچ ریشی حتماً با پزشک یا متخصص تغذیه مشاوره لازم انجام شود.

پرورش صنعتی قارچ گانودرما

قارچ گانودرما یا ریشی بومیِ مناطق مرطوب آسیای شرقی است. اما به دلیل خواص بسیار زیاد و استقبال روز افزون، کشت صنعتی آن در بسیاری از نقاط دنیا توسعه پیدا کرده است. کشت این قارچ بسیار تخصصی و تحت کنترل شرایط خاص دما، رطوبت و نور قرار دارد. همچنین زمان رشد این قارچ چند ماه به طول می‌انجامد و نیازمند کنترل و نظارت دقیق است.

قارچ گانودرما در ایران

این گونه قارچ دارویی از پراکندگی گسترده‌ای در مناطق جنگلی ایران برخوردار است. تاکنون رویش این قارچ در مناطق جنگلی مختلفی در استان‌های گلستان، مازندران، گیلان، اردبیل و آذربایجان شرقی گزارش‌ شده است. قارچ ریشی بر روی چوب، کنده یا تنه‌ درختان مختلفی ازجمله توسکا، بلوط، راش، نارون، ممرز، انجیلی و شمشاد قابلیت روییدن دارد.

نتیجه‌گیری

قارچ گانودرما با ویژگی‌های خاص و منحصر به فرد خود فراتر از قارچ‌های خوراکی یا درمانی معمولی است. این قارچ میراثی چند هزار ساله از طب سنتی شرق آسیا است که با تحقیقات علمی انجام شده، جایگاه ویژه‌ای برای خود تثبیت کرده است. با ترکیبات مؤثر و فعال خود به تعادل و تقویت سیستم بدن و کمک به بهبود بسیاری از بیماری‌ها کمک شایانی می‌کند.

سئوالات متداول درباره قارچ گانودرما

گانودرما لوسیدوم برای چه مواردی استفاده می‌شود؟

تحقیقات اخیر بر فواید بالقوه گانودرما لوسیدوم در درمان اختلالات متابولیکی مانند دیابت و چاقی و همچنین نقش احتمالی آن در پیشگیری و درمان عفونت‌های ناشی از ویروس‌ها متمرکز شده است. تری‌ترپنوئیدها گروه اصلی از ترکیبات زیست فعال موجود در گانودرما لوسیدوم هستند.

آیا گانودرما برای کلیه‌ها مفید است؟

بر اساس گزارشات علمی، پپتید پلی‌ساکارید گانودرما لوسیدوم از طریق مقابله با استرس اکسیداتیو از آسیب ایسکمی-ریپرفیوژن کلیوی جلوگیری می‌کند.

• آیا گانودرما برای خواب مفید است؟ عصاره گانودرما باعث کاهش تأخیر در خواب و طولانی شدن مدت خواب میشود.
• آیا گانودرما برای کلسترول مفید است؟ استفاده از این قارچ تا حد زیادی کلسترول را کاهش می‌دهد.
• آیا گانودرما برای مغز مفید است؟ مطالعات نشان داده است که گانودرما لوسیدوم و اجزای آن از جنبه‌های مختلف پتانسیل درمانی در برابر آلزایمر دارند. آنها می‌توانند پیشرفت آلزایمر را به تأخیر بیندازد، عملکرد شناختی و کیفیت زندگی را بهبود بخشد.
• فواید کپسول‌های گانودرما چیست؟ کپسول‌های گانودرما سرشار از اسیدهای آمینه ضروری، بتاگلوکان‌ها، آنتی‌اکسیدان‌ها، آنزیم‌ها، مواد معدنی و ویتامین‌ها هستند. برای عفونت‌های ریه، برونشیت و آسم مؤثرند.
• آیا گانودرما برای پوست صورت مفید است؟ قارچ گانودرما، به دلیل فواید بالقوه‌اش برای سلامتی، به طور سنتی در طب چینی مورد استفاده قرار می‌گرفته است. اعتقاد بر این است که این قارچ دارای خواص ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی است که ممکن است به بهبود سلامت پوست کمک کند.
• آیا گانودرما برای مو مفید است؟ عصاره گانودرما لوسیدوم پیری ناشی از هورمون آزادکننده کورتیکوتروپین و تولید گونه‌های فعال اکسیژن را در سلول‌های فولیکول مو کاهش می‌دهد.