هدیه بهار به مردم لرستان پس از نزولات آسمانی

هدیه بهار به مردم لرستان، استان لرستان به دلیل طبیعت چهار فصل، موقعیت جغرافیایی بی نظیر، بهره مند بودن از نزولات آسمانی مناسب و بارش باران های بهاری از گونه های گیاهی متنوعی برخوردار و وجود یکهزار و ۷۵۰ گونه گیاهی نشان دهنده تنوع زیستی این استان است که طبق اظهارات کارشناسان حدود ۳۰۰ گونه از این گیاهان خاصیت غذایی و دارویی دارند.

این در حالی است که شهرستان های استان لرستان به دلیل برخورداری از آب و هوایی معتدل و کوهستانی و وجود چشمه ها، سراب ها و رودخانه های خروشان منشا رویش بیش از ۵۰۰ گونه گیاهی ارزشمند و شاخص است.

امسال بارش باران‌های بهاری در رویش گیاهان خوراکی موثر بوده و زمینه رشد این گیاهان و بازار فروش آنها را پر رونق کرده است.
با نگاهی گذار به طبیعت بکر و زیبای بروجرد، دامنه کوه‌ها، تپه‌ها و دشت‌های سرسبز شاهد رویش انواع قارچ و گیاهان خوراکی از جمله ورکواز، شبدر، شنگ، زبان گرگ، ریواس، زرشک، کنگر، آویشن و تره کوهی هستیم.

همه ساله در فصل بهار به ویژه از نیمه فروردین تا نیمه اردیبهشت ماه طیبعت شهرستان بروجرد مملو از رویش گیاهان خوراکی و دارویی می‌شود که علاوه بر ایجاد و رونق بازار کسب و کار برای برخی از روستائیان و شهرنشینان غذاهایی خوب و متنوع توسط بانوان این شهرستان را به ارمغان می‌آورد.
در فصل بهار برخی از بانوان بروجردی به صورت دسته جمعی در نقاط مختلفی از طبیعت حاضر شده و اقدام به چیدن انواع گیاهان خوراکی و فروش آنها در بازار می‌کنند.
با گذر از بازار بروجرد زنان و مردانی را خواهی دید که در گوشه خیابان بساط فروش انواع گیاهان خوراکی را پهن کرده‌اند اگر چه دستان آنها گواه زحمت فراوان است اما با فروش این مواد خوارکی لقمه نانی حلال بر سر سفره خود می‌برند و سفره‌های دیگر مردم را به عطر و بوی غذاهایی محلی معطر می‌کنند.
بیشتر خانواده‌های بروجردی نیز در این ایام با خرید گیاهان خوراکی اقدام به تهیه انواع غذا و آش‌های محلی می‌نمایند و معتقدند برخی از این گیاهان بهاری خواص دارویی داشته و برای سلامت بدن مفید هستند.

خانواده های بروجردی این گیاهان را به صورت انبوه تهیه و آنها را خشک یا منجمد نموده تا در طول سال بتوانند با پخت انواع خوراکی‌ها از فواید آنها بهره‌مند شوند.
علاوه بر گیاهان بومی منطقه، این روزها فروش سبزیجات تازه مانند پیازچه، اسفناج، سیر و تره، گل گاوزبان، شاه تره، آنقوزه، پونه وحشی، باریجه، زالزالک وحشی و موسیر در معابر بروجرد رونق گرفته و مردم نیز از خرید این گیاهان که بیشتر هم مصرف دارویی دارند، استقبال می کنند.
رونق بازار فروش انواع گیاهان خوراکی در بروجرد و دیگر شهرهای استان لرستان بیانگر اهمیت مردم این منطقه به استفاده از انواع غذاهای سنتی و محلی است، که اثر دارویی بر بدن دارد و معتقدند اگر در بهار یک وعده ازغذاهای گیاهان خوراکی استفاده شود سلامت بدن در آن سال تضمین می‌شود.

وضعیت توپوگرافی بروجرد و بارش‌های مناسب این منطقه از نظر پوشش گیاهی غنی می‌باشد و براساس آمارهای موجود تاکنون حدود ‎ ۴۵گونه گیاهان دارویی و خوراکی در این شهرستان شناسایی شده است.

بروجرد با یک‌هزار و ۶۰۶ کیلومتر مربع مساحت و بیش از ۳۵۰ هزار نفر جمعیت در شمال لرستان واقع شده و دارای ۹۶ هزار هکتار اراضی منابع ملی و ۶۸هزار هکتار اراضی کشاورزی و باغی است.

برخی گونه‌های گیاهی که عمدتا در رشته کوه‌های گرین این شهرستان رشد می‌کنند از نمونه‌های گیاهی شاخص و نادر کشور محسوب می شوند که از مهمترین آنها می توان به انواع قارچ کوهی، موسیر، شیرین‌بیان، آویشن، بابونه، رازیانه، گل گاوزبان، ریواس، کنگر، بومادران، خاکشیر و گیاهان بهاری همچون کنگر، پاقزان، ریواس، شنگ، انشک و زرشک اشاره کرد.

هر ساله در ایام بهار افراد گیاه شناس و راه بلد برای جمع‌آوری این گیاهان روانه کوه‌ ها و دشت‌های شهرستان می‌شوند تا هم توشه ای از نوبرانه های بهار برای اهل منزل برچینند و هم به برکت رویش این گیاهان خوش عطر و طعم و فروش آنها در بازار، برکتی مضاعف رونق بخش سفره هایشان شود البته برخی از بانوان با سلیقه و هنرمند نیز اقدام به خشک کردن و نگهداری این گیاهان برای استفاده در روزهای سرد زمستان می کنند.

پخت این گیاهان خوراکی سالم و مفید میان مردم شهرستان های استان لرستان طرفداران بسیاری دارد و اغلب خانواده‌ها برای یک بار هم که شده مهمان سفره سرسبز طبیعت می شوند و بسیاری از کدبانوهای این شهرستان ترجیح می دهند در فصل بهار با خرید گیاهان خوراکی بهاری و تهیه وعده ای از غذاهای سالم طبیعی برای اعضای خانواده خود سلامت و طعمی جدید و متفاوت را به ارمغان آورند.

در گزارش هدیه بهار به مردم لرستان تعدادی از گیاهان خوراکی بهاری استان لرستان و خواص آنها برشمرده می شود:

قارچ کوهی هدیه بهار به مردم لرستان

قارچ کوهی یکی از محصولات بهاری لرستان است که سرشار از پروتئین می باشد و در دوره زمانی آخر فروردین تا پایان اردیبهشت در کوه ها می روید.

اهالی لرستان معتقدند در روزهای بارانی هنگامی که رعد و برق رخ می دهد قارچ ها به صورت یکباره از زمین بیرون می‌آیند و آفتاب پس از باران آن ها را رشد می دهد.

قارچ استخوان‌ها را تقویت، خستگی را رفع و کمبود ویتامین دی را جبران می‌نماید، معمولا قارچ را بایستی فقط به صورت پخته میل کرد چون‌ قارچ ها آلوده به موادی هستند که تنها در اثرب پختن از بین می‌روند ولی قارچ‌هایی را که در واحدهای صنعتی تولید می‌شوند، می‌توان بدون هیچ مشکلی پس از تمیز کردن مصرف کرد.

کنگر

کنگر یکی از گیاهان خوراکی خودرو و متعلق به خانواده کاسنی می‌باشد، ساقه این گیاه ضخیم، ساده یا منشعب و با شاخه‌های کم، کوتاه و بصورت دیهیم است، برگ کنگر پهن، چرمی، محکم، با رگبرگ‌های ضخیم و برجسته و مشبک، کم و بیش شامل بریدگی‌های عمیق است که قطعات آن در حاشیه بر روی ساقه و بالایی‌ها در برگیرنده کپه و بلندتر از آن می‌باشند.

این گیاه به عنوان سبزی مصرف می‌شود که برای دستگاه گوارش مقوی است همچنین به هضم مواد غذایی کمک و پوست را در برابر سرطان محافظت می‌کند.

عصاره‌ برگ و ریشه‌ کنگر برای جلوگیری از رسوب چربی در جدار رگ‌ها مفید و در درمان یرقان، سوء هاضمه، احساس ناراحتی در معده، نفخ، بی اشتهایی، تهوع، اسهال خفیف یا یبوست، نارسایی کبد، دفع مزمن آلبومین و کم خونی بعد از جراحی موثر است و از کبد در برابر سموم شیمیایی محافظت می‌کند.

به گفته کارشناسان، گیاه کنگر ضدعفونی‌کننده، اشتهاآور، تب‌بر و هضم‌کننده غذا است، جهت درمان زخم‌های ناشی از سوختگی که عفونی شده‌اند، مخلوط خاکستر گل‌های کنگر با شیر و خامه نیز استفاده می‌شود.

ریواس

ریواس یکی دیگر از گیاهان بهاری دشت های سلسله است که گیاهی چند ساله به ارتفاع تا یک متر، رنگ ساقه‌های آن سبز همراه با خال های قرمز و بنفش است که بسیار آبدار و ترش می‌باشد و بیشتر برای تهیه کمپوت و مربا از آن استفاده می‌شود.

ریواس غنی از فیبر، پروتئین، کربوهیدرات و موادمعدنی سدیم، پتاسیم و کلسیم می باشد، این گیاه ملین و مسهل است و عصاره آن را به عنوان داروی ضد یبوست خصوصا برای کودکان مصرف می‌کنند.

این گیاه جهت خفقان، سردرد، یرقان و درد کلیه و رحم موثر و نوشیدن شربت ریواس برای درمان کم‌خونی و بی‌اشتهایی به دلیل وجود مقداری آهن مناسب و تقویت‌کننده خوبی است، خوردن ریواس برای درمان سرطان، ‌هموروئید، وسواس و طاعون مفید است و خاصیت خونسازی دارد، جویدن ساقه‌ ریواس دندان‌ها را سفید و گذاشتن آب برگ ریواس بر سر از سفید شدن موها جلوگیری می‌کند.

اِنشک

انشک یکی دیگر از گیاهان بومی سلسله است که به صورت برگ‎ های جوان قبل از گل دهی و خام به عنوان سبزی، همراه غذا و همچنین به صورت ریز شده در دوغ مصرف می ‎شود.

خشک شده برگ‌ها به عنوان چاشنی غذا استفاده می ‎شود، این گیاه طبیعت گرمی دارد و افراد بومی منطقه لرستان برای درمان سرماخوردگی ها، دردهای مفصلی و رماتیسمی از آن استفاده می‎ کنند.

شِنگ

شِنگ گیاه خوراکی- دارویی است که جهت تنظیم فشارخون و پایین آوردن چربی خون استفاده و علاوه بر خام خوری، تمام پیکره گیاه به صورت چای مصرف می‌شود.

بُن سرخ

بُن سرخ گیاهی دارویی جهت درمان ناراحتی های کلیوی به خصوص دفع سنگ کلیه و تسکین دردهای گوارش و روماتیسمی به صورت دم شده کاربرد دارد،این گیاه دارویی به صورت آش، همراه با برنج برای درمان سرماخوردگی نیز مصرف می‌شود.

زرشک

زرشک برای درمان کم اشتهایی موثر است و همچنین پماد آن برای جوش خوردن استخوان شکسته مصرف می‌شود، پوست، ریشه و ساقه این گیاه خاصیت درمانی دارد و ریشه و ساقه این گیاه زرد رنگ است.

زرشک سبب تحریک بخش‌هایی از سیستم ایمنی بدن می‌شود که برای پی بردن به این اثر، قطره‌ای زرشک را روی زبان خود بگذارید، خواهید دید دهان شما آبکی می‌شود که به گفته کارشناسان طب گیاهی، آبکی شدن دهان سبب می‌شود بدن بتواند با عفونت مبارزه کند به همین دلیل متخصصان گیاهان دارویی معتقدند زرشک در درمان عفونت های گلو، مجاری ادراری، مجاری معده ای- روده ای، ریه ها، عفونت‌های مخمری و اسهال نیز موثر است.

منبع: ایرنا