کتاب پرورش و اصلاح قارچ های خوراکی
نسخه جدید کتاب پرورش و اصلاح قارچ های خوراکی به تالیف محمد فارسی و حمیدرضا گردان، توسط جهاد دانشگاهی (دانشگاه فردوسی مشهد) به چاپ دوم رسید.
مشخصات کتاب پرورش و اصلاح قارچ های خوراکی
- عنوان: پرورش و اصلاح قارچ های خوراکی با تاکید بر قارچ دکمه‌ای سفید
- مؤلفان: محمد فارسی، حمیدرضا گردان
- ناشر: جهاد دانشگاهی (دانشگاه فردوسی مشهد)
- ویراستار: عبدالکریم کاشی
- زبان: فارسی
- رده‌بندی دیویی: ۶۳۵٫۸
- سال چاپ: ۱۳۸۸
- نوبت چاپ: ۲
- تیراژ: ۱۵۵۰ نسخه
- تعداد صفحات: ۱۴۸
- قطع و نوع جلد: وزیری (شومیز)
- شابک ۱۰ رقمی: ۹۶۴۳۲۴۱۴۲۴
- شابک ۱۳ رقمی: ۹۷۸۹۶۴۳۲۴۱۴۲۱
چکیده کتاب پرورش و اصلاح قارچ های خوراکی
ارزش غذایی قارچ‌های خوراکی
کشور ایران هم اکنون نزدیک به ۷۰ میلیون نفر جمعیت دارد که پیش‌بینی می‌شود این جمعیت تا سال ۱۴۰۰ شمسی به ۸۰ میلیون و تا سال ۱۴۰۰ به ۱۰۰ میلیون نفر برسد. با افزایش روزافزون جمعیت و نیز تغییر الگوی مصرف، مقدار غذای سرانه و مصرف کل غذا افزایش‌یافته است، به‌طوری‌که ماله غذا در آینده نزدیک یکی از مهم‌ترین مسائل کشور خواهد بود.
در این بین آنچه بیش از همه بحرانی خواهد بود، مسئله کمبود پروتئین میباشد. پروتئین بزرگ‌ترین کمبود در رژیم غذایی مردمان کشورهای فقیر محسوب می‌شود. این موضوع باعث ایجاد انگیزه‌ای بین‌المللی برای تحقیق درباره ارزش غذایی قارچ‌های خوراکی در کنار سایر گیاهان زراعی و باغی شده است.
بستر کشت قارچها
بستر کشت قارچ‌های خوراکی مستقیماً از ضایعات لیگنوسلولزی کشاورزی (کاه و کلش غلات، خاک‌اره، دانه قهوه، پوست پنبه‌دانه و غیره) و دامپروری (کود مرغی، کود گاوی، کود اسبی و غیره) تهیه‌شده و این نوع ضایعات در بسیاری از کشورها و ازجمله کشور ما فراوان هستند. در ایران تولید محصولات کشاورزی و پرورش دام و طیور در کنار هم از رونق بالایی برخوردار است. از کاه و کلش گندم عمدتاً برای تغذیه دام‌ها خصوصاً گاو و گوسفند استفاده می‌شود.
مواد اصلی تولید قارچ
در سال‌هایی که بارندگی مناسب باشد، کاه و کلش غلات به‌قدری فراوان می‌شود که حتی جمع‌آوری آنها از مزرعه و حمل و انبار آنها صرفه اقتصادی ندارد. از سوی دیگر، در شمال کشور، کلش برنج را عمدتاً در مزرعه می‌سوزانند و با آب صرف پوشال و پوشش سقف خانه‌ها می‌رسانند. بنابراین یکی از مواد اصلی تولید قارچ خوراکی، یعنی ضایعات کشاورزی و دامپروری، به فراوانی در اختیار میباشد. از سوی دیگر، نیروی کارگری نسبتاً ارزان که نقش مهمی در کارگاه‌های تولید قارچ دارد، به‌قدر کافی در کشور موجود است.
ایجاد اشتغال در تمامی زمینه‌های مرتبط
بنابراین، توسعه صنعت پرورش قارچ خوراکی در ایران با توجه به نیروی کار ارزان و فراوانی کاه و کلش غلات خصوصاً گندم و برنج و کودهای حیوانی خصوصاً کود مرغی، مقرون‌به‌صرفه است و می‌تواند موجب تولید غذای باارزش و ارزان، استفاده بهینه از تولیدات کشاورزی و صنایع غذایی (که گامی جنبه ضایعات پیدا امی کنند) و ایجاد اشتغال در تمامی زمینه‌های مرتبط (تمامی مشاغل مرتبط با پرورش قارچ‌های خوراکی در حوزه‌های صنعت، تحقیقات و خدمات) شود.
کمک به اقتصاد کشور
علاوه بر موارد فوق پرورش قارچ از طرق ذیل می‌تواند به اقتصاد کشور کمک نماید.
- ایجاد اشتغال تمام‌وقت و با نیمه‌وقت و درنتیجه ایجاد درآمد اصلی و با درآمد چنین برای خانواده‌ها
- استفاده از ضایعات کشاورزی برای تولید غذا و تبدیل بهینه آنها به کودهای زراعی
- استفاده از اوقات بیکاری کارگران فصلی مشاغل دیگر ازجمله کشاورزی
- استفاده از مکان‌های بلااستفاده برای تولید قارچ در منازل داخل شهرها
- ایجاد اشتغال و درآمد برای بانوان و خصوصاً بانوان سرپرست خانواده در منزل.
رایج‌ترین قارچها در جهان
قارچ خوراکی دکمه‌ای سفید، رایج‌ترین قارچ زراعی جاری در سطح جهانی است. این قارچ در کشور ما نیز، بیشترین سهم را (۸۵%) در تولید قارچ‌های خوراکی به خود اختصاص داده است.
در کشور ما متوسط عملکرد کشت این قارچ در حدود ۱۴ کیلوگرم در مترمربع میباشد. این رقم تقریباً معادل متوسط عملکرد جهانی در چند دهه گذشته است.
البته نیازی نیست که برای رسیدن به عملکرد کنونی جهان (حدود ۲۷ کیلوگرم در مترمربع)، چندین دهه وقت صرف کرد. بلکه می‌توان از نتایج تحقیقات و تجارب محققین مختلف که در سراسر جهان به‌ویژه آمریکای شمالی، اروپا، هندوستان، ژاپن و چین بر روی این قارچ کار کرده‌اند، استفاده نمود.
همچنین با انجام برنامه‌های تحقیقاتی مشابه از طریق بهینه کردن روش‌های تهیه بستر کشت، مهندسی محیط و شرایط رشد و تولید اسپان (بذر قارچ) مرغوب، عملکرد این قارچ را در واحد سطح افزایش داد و به سطح تولید در کشورهای پیشرفته یعنی حدود 30 کیلوگرم بر مترمربع رساند.
قارچ دکمه‌ای سفید
در این کتاب، تلاش شده است روش‌های اصولی و علمی تولید کمپوست، پرورش قارچ، تهیه اسپاون و اصلاح نژاد قارچ‌های خوراکی منطبق بر شرایط کشور و به زبانی ساده توضیح داده شود و در ارتباط با هر موضوع، مهم‌ترین تحقیقات صورت گرفته در دنیا نیز مورد بررسی قرار گیرد. البته تأکید اصلی در این کتاب، قارچ دکمه‌ای سفید میباشد.
دست‌مایه اصلی این کتاب تجربیات تحقیقاتی است که در ۱۰ سال گذشته در مرکز تحقیقات قارچ‌های خوراکی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد و جهاد دانشگاهی مشهد (گروه پژوهشی زیست‌فناوری قارچ‌های صنعتی) به‌دست‌آمده است.
در مرکز و گروه فوق، اسپاون دو رگ تولید و در اختیار شرکت‌های صنعتی پرورش قارچ قرار میگیرد. همچنین اخیراً امکانات لازم برای تحقیق درزمینه بررسی ترکیب بهینه کمپوست و شرایط فراوری آن فراهم‌شده است، تلاش محققانی که در این مرکز و گروه مشغول می‌باشند، افزایش عملکرد و کیفیت قارچ‌های خوراکی به حاد کشورهای اروپایی میباشد.
این کتاب به شیوه‌ای نگاشته شده است که از یک سو برای دانشجویان رشته‌های مهندسی کشاورزی و زیست‌شناسی به‌عنوان یک کتاب آموزشی مفید است و از سویی برای علاقه‌مندانی که تمایل دارند دریکی از فعالیت‌های مرتبط با پرورش قارچ (صنعتی، تحقیقاتی با خدماتی) مشغول شوند، سودمند میباشد.
چاپ جدید کتاب
در نسخه جدید کتاب پرورش و اصلاح قارچ های خوراکی، روش‌های اصولی و علمی گوناگون درباره کشت قارچ، به زبانی ساده توضیح داده شده است.
سرفصل‌های این کتاب به شرح زیر میباشد.
- تولید کمپوست
- پرورش قارچ
- تهیه اسپاون (بذر قارچ)
- اصلاح نژاد قارچ‌های خوراکی منطبق بر شرایط کشور
در متون کتاب در ارتباط با هر موضوع، مهم‌ترین تحقیقات صورت‌گرفته در دنیا نیز مورد بررسی قرار میگیرد. البته تأکید اصلی در این کتاب، مباحث پیرامون آموزش کشت قارچ دکمه‌ای سفید است.
دست‌مایه اصلی این کتاب تجربیات تحقیقاتی است که در ۱۰ سال گذشته در مرکز تحقیقات قارچ‌های خوراکی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد و جهاد دانشگاهی مشهد (گروه پژوهشی زیست‌فناوری قارچ‌های صنعتی) انجام شده است.
در مرکز و گروه فوق، اسپاون دو رگ تولید و در اختیار شرکت‌های صنعتی پرورش قارچ قرار میگیرد. همچنین اخیراً امکانات لازم برای تحقیق درزمینه بررسی ترکیب بهینه کمپوست و شرایط فراوری آن فراهم‌شده است، تلاش محققانی که در این مرکز و گروه مشغول می‌باشند، افزایش عملکرد و کیفیت قارچ‌های خوراکی به حاد کشورهای اروپایی میباشد.
این کتاب به شیوه‌ای نگارش شده که برای دانشجویان رشته‌های مهندسی کشاورزی و زیست‌شناسی به‌عنوان یک کتاب آموزشی مفید باشد. از سویی دیگر برای علاقه‌مندانی که تمایل دارند در یکی از فعالیت‌های مرتبط با پرورش قارچ (صنعتی، تحقیقاتی با خدماتی) مشغول شوند، نیز سودمند خواهد بود.
دانلود کتاب پرورش و اصلاح قارچ دکمه ای سفید
موجودی نسخه قبلی کتاب “پرورش و اصلاح قارچ دکمه ای سفید” مدتی است که به اتمام رسیده و در کتابخانه‌ها موجود نیست. چاپ نسخه جدید کتاب با تغییرات قابل توجه، در دست اقدام است. به این خاطر بعضی از فصل های کتاب را قبل از چاپ تقدیم شما عزیزان می‌نماییم.
قسمتی از فصل ۴ که در مورد تولید کمپوست قارچ است تقدیم حضور میگردد.
با احترام دکتر
محمد فارسی
لینک دانلود:
- دانلود نسخه پی دی اف (PDf) فصل چهارم تهیه بستر کشت “کمپوست” قسمت اول
- دانلود نسخه پی دی اف (PDf) فصل چهارم تهیه بستر کشت “کمپوست” قسمت دوم
- دانلود نسخه پی دی اف (PDf) فصل پنجم رشد میسلیوم در بستر کشت، خاکدهی و عمل آوری
- دانلود نسخه پی دی اف (PDf) فصل پنجم خاکدهی بستر کشت – قسمت دوم
- دانلود نسخه پی دی اف (PDf) فصل پنجم عمل آوری – قسمت سوم
