کمپوست سازی(فازیک.قسمت اول)

فاز یک مرحلهای است که، مواد خام و اولیه کمپوست در هوای آزاد آماده میشود، که شامل مراحل اولیه
از مخلوط کردن و تجزیهی اولیه مواد خام است.
مواد اولیه
این مواد شامل: کاه و کلش گندم، جو، یو لاف، چاودار، برنج و باگاس نیشکر است. که از بین این مواد، کاه گندم به دلیل انعطافپذیری بیشتر
نسبت به سایر مواد ترجیح داده میشود. این ویژگی انعطافپذیری اهمیت زیادی در تهیهی ساختار کمپوست دارد. کاه و کلش یو لاف و جو
نرمتر از گندم بوده و سریع خیسخورده اشباع از آب میشوند که درنهایت شرایط بیهوازی در توده آنها ایجاد میشود.
کاه و کلش، حاوی هیدراتکربن، سلولز و تمام مواد غذایی موردنیاز قارچ است. برای مثال: کاه گندم حاوی ۳۶% سلولز، ۲۵% پنتوسان و ۱۶%
لیگنین است. پنتوسان و سلولز، هیدروکربنهایی هستند که از تجزیه آنها قندهای ساده به وجود میآید، که انرژی لازم رشد میکروبها را
فراهم میکنند.
از طرفی لیگنین موجود در کاه و کلش و یا چوب در درختان در طی مراحل اولیه کمپوست سازی به مادهای موسوم به کمپلکس هوموس لیگنین
غنی از ازت که منبع پروتئین است، تبدیل میشود. درمجموع کاه مادهای است با خصوصیات شیمیایی و ساختاری مناسب که بهمنظور تولید
کمپوست قارچ از آن استفاده میشود.
در برخی موارد از کاه اصطبل اسب برای تولید کمپوست استفاده میشود، که به آن کود اسبی میگویند. این کود حاوی، ۹۰% کاه و ۱۰% پهن
اسب است. چون ۳۰ الی ۴۰ % مدفوع اسب حاوی یک سری باکتری مفید است که تسریع کننده فرآیند تخمیر و کمپوست سازی است. به
همین دلیل این ماده نسبت به دیگر مواد خام کمپوست فواید بیشتری دارد.

مکملهای لازم
تولید کمپوست نوعی فرآیند تجزیه میکروبی است. برای فعالسازی این میکروبهای داخل کمپوست کافی است که مقداری آب به آن افزود
و برای افزایش رشد از مکملهای غذایی برای تأمین پروتئین و هیدراتکربن استفاده کرد.
تا زمانی که هیدراتکربن در اختیار میکروبها باشد، از هر منبع ازتی برای تأمین انرژی استفاده میکند. چون به علت تجزیه مشکل سلولز،
نمیتوان از کربوهیدرات کاه استفاده کرد به همین دلیل در تهیه کمپوست باید مقادیری از کود حیوانی و پودر غذایی حیوانی استفاده کرد.
فرمول ساخت کمپوست
برای ساخت کمپوست از فرمولهای مختلفی استفاده میکنند. که از بین آنها یک فرمول عملکرد بهتری دارد و کمپوست بهتری از آن ساخته
خواهد شد. این فرمول شامل مواد:
کلش گندم ۹۰۰ کیلوگرم، کود مرغی ۹۰۰ کیلوگرم، گچ ۵۶/۵ کیلوگرم است که درمجموع ۱۸۵۶/۵ کیلوگرم وزن دارد. در صورت نبودن یا کم بودن
هر کدام از مواد اولیه برایشان جایگزین نیز وجود دارد.
هدف از این فرمول ساختن ۱/۵-۱/۷ در صد نیتروژن برای شروع کمپوست سازی است. برای اینکه این فرمول مؤثر واقع شود، تنظیم مقدار
رطوبت و نیتروژن در اولویت قرار دارد. برای اندازهگیری رطوبت ۱۰۰ گرم از مواد ورد نظر را وزن میکنند و به مدت چند ساعت در کوره الکتریکی
(آون) با دمای ۹۳ درجه سانتیگراد قرار میدهند تا خشک شود. سپس نمونه را از کوره الکتریکی خارج کرده و دو مرتبه وزن میکنند و با
استفاده از اختلاف وزن حاصل، درصد رطوبت بهدست میآید.
تهیه نیتروژن
برای تهیه نیتروژن اغلب بهجای استفاده از محصولات تجاری از کود حیوانی استفاده میشود. از طرفی به دلیل اینکه کودهای حیوانی به مرور
زمان تجزیه میشوند و نیتروژن خود را از دست میدهند. بهتر از حتیالامکان از کود تازه استفاده شود. پس درنتیجه بر اساس این فرمول ۳-
۳/۵ تن کمپوست با رطوبت ۷۱ درصد بهدست خواهد آمد.
در طی ساخت کمپوست، مقدار مواد اولیه بهتدریج شروع به کم شدن میکند. ۲۰-۳۰ درصد وزن خشک، در طی مرحله اول کمپوست سازی
و حدود ۱۵-۱۰ درصد آن طی مرحله دوم تجزیه میشود. در آخر تقریباً ۴۰ درصد وزن خشک کمپوست بهوسیلهی جمعیتهای میکروبی در
فرآیند های شیمیایی از بین میرود.
فرمول ترکیب
اولین مرحله تعیین فرمول ترکیب کمپوست است. برای اینکه فرآیند تخمیر درست انجام شود، محاسبه نسبتهای اولیه اجزاء بر اساس کیفیت
مواد خام موجود بسیار ضروری است.
با تعیین نسبت C:N در توده کمپوست بعد از مخلوط کردن و شروع تخمیر میتوان غلظت عناصر را تنظیم کرد.
در تهیه کمپوست سنتی این نسبت ۳۰: ۱ است. یعنی برای هر قسمت از نیتروژن باید ۳۰ قسمت کربن وجود داشته باشد. این نسبت نباید
بیشتر یا کمتر باشد چون در تجربه عملی اینها در فاز یک نهفته هستند. اگر مقدار اولیه نیتروژن بیشتر از حد باشد.
فرآیند کمپوست سازی در این شرایط فعالتر شروع میشود، و مقدار زیادی آمونیاک تولید میشود که میتواند بهصورت غیرمنتظرهای باعث
کاهش فرآیند تخمیر شود، چون میکروارگانیسمها در اثر غلظت بالای آمونیاک در کمپوست میمیرند.
این اتفاق زمانی رخ میدهد که مقدار زیادی از کود حیوانی استفاده شود. از طرف دیگر، آگه همه نیتروژن موردنیاز به فرم کود مرغ اضافه شود،
کمپوست سنگینتر میشود و میزان خاکستر اضافه میگردد. و کمپوست سنگین، لزج و چسبنده میشود که اثر نامطلوبی در تهویه آن
خواهد داشت.
فقدان اکسیژن
فقدان اکسیژن منجر به فرآیند بیهوازی میشود، که در مراحل بعدی موردعلاقه میسلیوم قارچ نخواهند بود. افزودن گچ برای بهبود ساختمان
کمپوست چسبنده و لزج مطلب بسیار مهمی است.
از طرفی درروش سنتی، استفاده از نیتروژن زیاد بیمورد است. زیرا در این شرایط، فاز یک ۲۰-۲۵ روز و گاهی اوقات بیشتر طول میکشد.
در طی این مدت، از دست رفتن ماده خشک بسیار زیاد خواهد بود و باقیمانده کربن در پایان این فرآیند نمیتواند نیتروژن زیادی را مصرف
کند و نیتروژن اضافی خود را در فاز دوم کمپوست بهصورت مقدار زیادی نیتروژن آمونیاکی، آمونیاک آزاد نشان خواهد داد.
در صورت زیاد بودن نیتروژن و کمبود کربن در کمپوست، ترکیبات آمین دار در کمپوست باقی میمانند و باعث ترغیب رشد قارچهای سالم
خواهند شد.
کمبود نیتروژن
در مقابل، کمبود نیتروژن هنگام ترکیب مواد خام کمپوست نیز دارای پیامدهای منفی است. در صورت کمبود نیتروژن، در تمام مراحل تهیه
کمپوست فعالیت سیر نزولی دارد و رشد میسلیوم و میوه دهی کاهش خواهد یافت.
بااینحال، مقداری از کمبود نیتروژن را همانطور که گفته شد میتوان با افزودن انواع مکملها (سبوس گندم، کنجاله سویا و پنبهدانه) جبران
کرد. در صورت کمبود نیتروژن بعد از تخمیر، ترکیبات کربن دار باقی خواهد ماند و غذای مناسبی برای قارچهای رقیب خواهد شد و در صورت
بیشتر بودن نیتروژن، بعد از تمام شدن نیتروژن قندهای ساده در کمپوست باقی میمانند.