آبیاری سالن پرورش قارچ + نکات مهم
یکی از مهم‌ترین مراحل در روند کشت قارچ خوراکی دکمه‌ای، انجام آبیاری سالن پرورش قارچ است. آبیاری بستر کشت قارچ دکمه ای باید در زمان مناسب و به‌اندازه و روش صحیح، بر اساس سن سالن، جنس خاک پوششی و اقلیم سالن انجام گیرد. در این مقاله سوالاتی از قبیل “میزان مصرف آب در پرورش قارچ” و “آبیاری هنگام شوکدهی قارچ دکمه ای چگونه است” را به همراه روش صحیح آبیاری توضیح خواهیم داد.
آبیاری در پرورش قارچ
اولین مرحله آبیاری باید بلافاصله بعد از عملیات خاکدهی بستر یا حداکثر 1 الی 2 روز بعد از خاکدهی صورت بگیرد. در ویدیوی زیر می توانید نحوه آبیاری سالن کشت قارچ را ملاحظه نمایید.
طریقه آبیاری بستر کشت قارچ خوراکی
آبیاری بستر کشت قارچ، شاید به نظر آسان برسد؛ اما یکی از حساس‌ترین مراحل پرورش قارچ است. زیرا آبیاری بستر قارچ تاحدودی روند رشد میسیلیوم در خاک پوششی را تعیین میکند. بنابراین آبیاری تاثیر غیرمستقیم بر کیفیت و کمیت محصول قارچ تولیدی دارد.
مقدار آبیاری قارچ
آبیاری خاک پوششی بر روی بستر درحالیکه میسلیوم در داخل آن در حال گسترش است، مقوله بسیار مهم و پیچیده ایست. مقدار آبیاری بین روند خاکدهی تا روز برداشت فلاش اول، بین 5 تا 30 لیتر متغییر است (متوسط 10-20 لیتر مربع).
میزان مصرف آب در پرورش قارچ (مقدار آبیاری قارچ) با توجه به شرایط ابتدایی و آتی روند کشت و در نظر گرفتن پارامترهای زیر، تعیین میگردد.
- میزان رطوبت خاک و قدرت جذب آب خاک پوششی
- کیفیت کمپوست مصرفی
- مقدار و نوع مواد اولیه
- فعالیت کمپوست (اختلاف دمای کمپوست)
- تعداد روزهای بین خاکدهی تا برداشت
- ضخامت خاک پوششی بر روی بستر
- میزان سفیدی کمپوست (تراکم میسلیوم)
نحوه و میزان آبیاری در دوره کشت قارچ
2 روز اول پس از عملیات خاکدهی و در شرایطی که میسلیوم به خوبی کمپوست را پوشانده، می‌توان بین 6 الی 10 لیتر در متر مربع، آب به بستر داد. بیشتر این آب بطور مستقیم به داخل کمپوست رفته و به خوبی نیز جذب می شود.
البته این کار میتواند خطرناک باشد. زیرا اگر کمپوست با کیفیت بالا مصرف نشده باشد، ممکن است که کمپوست را ترسیم نکرده و عوارض زیادی حاصل شود.
پس از روز دوم، آبیاری متوقف خواهد شد. آن زمان مجدداُ قارچ‌ها رشد خوبی را پس از یک توقف تقریبا 1 تا 2 روزه، آغاز خواهند کرد.
روش جایگزین برای آبیاری
برای کنترل میزان مصرف آب در پرورش قارچ از روش جایگزین، انجام آبیاری‌های سبک بستر استفاده می‌نماییم. بطوریکه آبی وارد کمپوست نشود. انجام آبیاری اصلی تنها زمانی که میسلیوم قارچ مجددا شروع به رشد کرد، صورت خواهد گرفت.
زمان مناسب آبیاری بستر رویش قارچ
حدود 8 روز پس از هوادهی ممکن است نیاز به آبیاری‌های سبک برای بستر ضروری احساس شود. تا زمانیکه پین‌های قارچ به اندازه نخود برسند، باید آبیاری‌های سبک ادامه داشته باشند.
با هدف کاهش میزان تبخیر از بستر و تاخیر در زمان آبیاری‌های آتی در مرحله هواهی، توصیه میشود رطوبت نسبی سالن بالا باشد. رطوبت سالن در این مرحله باید در محدوده 92% درصد حفظ شود.
در فلاش اول هنگامی که آبیار عملیات آبیاری را انجام می‌دهد، باید با حرکات صحیح دست خود آب مورد نیاز بستر را به‌صورت یکنواخت بر روی بستر بریزد.
اگر آبیاری خیلی زود شروع شود، آب به داخل کمپوست نفوذ خواهد کرد. در نتیجه میسلییوم شانسی برای ترمیم کامل و رشد نخواهد داشت! در اینصورت میسلیوم ضعیف خواهد بود (یعنی تراکم کمی خواهد داشت).
روند کشت با میسیلیوم ضعیف بسیار حساس و مشکل است. زیرا در صورتیکه رشته‌های میسلیوم کم‌تراکم باشند، پس از آبیاری آب به راحتی وارد کمپوست خواهد شد. اگر کمپوست آب زیادی در خود جذب کند، شروع به پوسیدن خواهد کرد و شبکه میسلیوم را نیز از بین خواهد برد. در این حالت کمپوست حالتی لجنی پیدا خواهد کرد.
مشکلات آبیاری کم
اگر آبیاری کم انجام شود، خشکی در بستر ایجاد میشود. در نتیجه لایه ارتباطی بین خاک پوششی و کمپوست (فصل مشترک) آسیب خواهد دید.
زمانی که کمپوست نتواند به مدت طولانی آب را جذب کند، لایه رویی کمپوست شروع به خشک شدن و پوسیدن خواهد کرد. در نتیجه فصل مشترک کمپوست و خاک پوششی آسیب خواهد دید.
با قطع شدن ارتباط میسلیومی بین کمپوست و خاک پوششی، این لایه مرده، مانع از جریان مواد غذایی از کمپوست تا سطح خاک پوششی خواهد شد. در نتیجه میزان محصول بصورت قابل ملاحظه‌ای کاهش خواهد یافت.
همچنین کمبود آب در بستر رویش قارچ باعث میشود تا میسلیوم برای یافتن رطوبت، بیشتر رشد کند. این موضوع سبب تشکیل رشته‌های مسلیومی خیلی زیادی در کمپوست خواهد شد. این فشردگی میسلیوم در فلاش 2 مشکل‌ساز خواهد شد.
با رشد سریع میسلیوم در خاک، آبیاری‌ها به منظور فراهم آوردن رطوبت لازم، میتواند زودتر انجام شود.
آبیاری تکمیلی بستر قارچ
در طول چند روز اولیه پس از خاکدهی تا روز رافلینگ، عملیات آبیاری تکمیلی تا جایی که خاک به حداکثر ظرفیت نگهداری آب برسد، ادامه خواهد یافت. حداکثر مقدار آبی که خاک درون خود نگه میدارد، ظرفیت نگهداری آب (WHC) نامیده میشود.
توصیه میشود سالن را در چند روز ابتدایی به اندازه‌ای آبیاری کنید تا خاک پوششی همه آبی را که میتواند در خود نگه دارد، جذب نماید.
با هدف رشد مطلوب میسیلیوم در خاک پوششی باید همیشه از سطح خاک تا محل تماس خاک با کمپوست رطوبت ایده‌الی وجود داشته باشد. از آنجا که میسیلیوم در حین رشد اب را جذب خواهد کرد و بخشی از اب بستر نیز در اثر تبخیر از دست خواهد رفت، انجام صحیح آبیاری‌های تکمیلی بسیار حیاتی خواهد بود.
رشد میسیلیوم و خشکی خاک
رشته‌های میسیلیوم از کمپوست به‌سمت سطح خاک رشد کرده و شروع به جذب آب می‌کنند. بطوریکه قسمتی از خاک پوششی که به کمپوست نزدیک‌تر است و جمعیت بیشتری از میسیلیوم را در خود جای داده، سریع‌تر از سایر قسمت‌ها خشک خواهد شد.
اگر خاک پوششی کمی خشک شود، توانایی جذب و نگهداری آب را از دست خواهد داد. با این اتفاق خاک پوششی دیگر به عنوان مخزن آب عمل نکرده و قارچ‌های تولیدی، نرم و اسفنجی شده و از کیفیت آن کاسته خواهد شد.
اگر آب در خاک بیش از اندازه زیاد باشد، رشد میسیلیوم کند یا متوقف میشود. نتیجه آن تاخیر در ظهور کلاهک و در برخی مواقع حتی مرگ میسیلیوم خواهد بود.
آبیاری در فلاش دوم
با توجه به سن سالن و جمعیت پین‌های در حال رشد درون بستر و حساسیت آنها به میزان آب، آبیاری بستر در فلاش دوم بصورت متفاوتی انجام میشود. قارچ دکمه ای میتواند آبیاری سنگین را در زمانیکه پین‌ها به اندازه 7 میلیمتر هستند را به خوبی تحمل کند.
به طور کلی 1 الی 2 لیتر آب در این مرحله، همه روزه برای هر کمپوست نیاز است. آبیاری بستر کشت قارچ باید حداقل 10 ساعت پیش از برداشت محصول از بستر، انجام شود. تا قارچ روی بستر فرصت کافی برای خشک شدن داشته باشد. در غیر اینصورت آسیب‌های سنگینی به کیفیت محصول برداشتی وارد خواهد شد.
استفاده از جریان هوا
پس از آبیاری قارچ دکمه ای تا 2-4 ساعت از فن‌های سالن با سرعت بالا (حدود 20-30%بیشتر از سرعت معمولی) استفاده میشود. به این دلیل که کلاهک‌های قارچ در زمان کوتاه‌تری کاملا خشک شوند.
تا قبل از بکارگیری ادوات و ابزار نوین آبیاری در سالن‌های مدرن پرورش قارچ، مقدار زیادی آب به هدر میرفت. اما با شروع استفاده از ادوات پیشرفته، علاوه بر جلوگیری از هدر رفت آب و زمانبندی مناسب آبرسانی به سطح کشت، محصول قارچ بیشتر و با کیفیت‌تری تولید شد.
