نقش تهویه سالن پرورش قارچ دکمه ای و جریان هوا

نقش تهویه و جریان هوا و برقراری الگوی تبخیر مناسب در سالن پرورش قارچ، در رشد قارچ‌های کشت شده و تولید محصول و کنترل بیماری‌‌های قارچی و باکتریایی بسیار حائز اهمیت می‌باشد. تهویه سالن پرورش قارچ دکمه ای در افزایش و بهروه‌وری مزرعه نقش بسزائی دارد.

تاثیر جریان هوا و تهویه سالن پرورش قارچ دکمه ای

همواره تهویه و جریان هوا در سالن پرورش قارچ نعمت است. از یک سو اثرات مثبتی بر رشد قارچ و ارتقاء کیفی محصول روی بستر دارد. از طرف دیگر شیوع بیماری‌هایی نظیر لکه باکتریایی را کنترل می‌کند.

پین‌های متولد در مرحله هوادهی برای رشد خود نیاز به وجود یک جریان مداوم آب از کمپوست قارچ به سمت قارچ دارند. تبخیر سطحی از بستر و قارچ‌های روی بستر این جریان را بوجود خواهد آورد.

نقش آبیاری در جریان هوا

جریان مداوم آب از کمپوست به سمت قارچ های روی بستر موجب انتقال مواد غذایی به طرف اندام باردهی قارچ یعنی کلاهک قارچ می شود. پس تبخیر از سطح اندام باردهی قارچ همانند پمپی سبب می شود تا ماده غذایی داخل کمپوست وارد شبکه میسیلیومی بستر شود. سپس از آن طریق به مصرف کلاهک‌های قارچ برسد.

می دانیم که کلاهک قارچ متشکل از حدود 95% آب است. در شرایط سکون هوا در سالن‌ها، طی مدت کوتاهی لایه سطحی کلاهک با از دست دادن‌کمی آب. با لایه هوای نزدیک به خود از حیث رطوبت به تعادل نسبی خواهد رسید.

حال در اثر وجود یک جریان همیشگی و مطلوب هوا در سالن پرورش توسط سیستم‌های هواساز به همراه رطوبت سازها، لایه هوای مجاور با کلاهک که بخشی از رطوبت قارچ را به خود جذب کرده، به جریان می‌افتد. در نتیجه بلافاصله هوایی با رطوبت کمتر جایگزین آن خواهد شد.

با استمرار این روند و به دلیل وجود یک شیب رطوبتی بین هوای سالن (حاوی رطوبت کمتر) و کلاهک قارچ (دارای رطوبت بیشتر)، رطوبت از سطح قارچ تبخیر و وارد هوای سالن خواهد شد.

نقش تهویه و جریان هوا در کنترل بیماری های قارچ دکمه ای

فراموش نشود که مواد غذایی مورد نیاز قارچ بواسطه همین جریان آب از کمپوست به قارچ‌های روی بستر منتقل خواهد شد. طبیعتا هر چه این انتقال بهتر و سریعتر انجام شود، روند رشد قارچ بر روی بستر نیز طبیعی‌تر خواهد بود.

با افزایش سن و ابعاد کلاهک قارچ به دلیل افزایش سطح تبخیر، انتقال آب و مواد غذایی بیشتر خواهد شد. بنابراین رشد قارچ در آن سریعتر حادث خواهد شد.

آثار مخرب رطوبت بالا بر بیماری های قارچی

رطوبت بالاتر از حد ایده‌ال (85%) در مرحله برداشت، عدم تهویه مطلوب هوا سالن، در کنار عدم ثبات دمای هوای سالن پرورش در شبانه‌روز در ایام خاصی از سال (شروع بهار و پاییز) شرایط را برای طغیان بیماری لکه باکتریایی مساعد میکند.

بنابراین با برقراری یک جریان هوا مطلوب در سالن با توجه به اقلیم محیط خارج از سالن، اختلافات دمایی بین شب و روز با بهره وری و استفاده صحیح از امکانات موجود در مزرعه می توان در کنترل و مبارزه با این بیماری سرکش موفق عمل کرد.

در این راستا افزایش سرعت جریان هوا به میزان 30-20 % به مدت 3-4 ساعت پس از هر آبیاری بر روی بستر دارای تعداد پین  زیاد، اثرات تهویه مناسب در کنترل بیماری را افزایش خواهد داد.

وجود یک جریان هوا مناسب از حیث رطوبت و ترکیباتی گازی آن و با هدف جلوگیری از بوجود آمدن هوای دم کرده در سالن در کنار حفظ دمای مطلوب در سالن، در کنترل و مبارزه با سایر بیماری های قارچی در سالن نیز موثر خواهد بود.

برقراری جریان هوا با شدت و کیفیت هوا معین سبب بوجود امدن محیطی مطلوب برای رشد قارچ در سالن خواهد بود. مستلزم این موضوع وجود سالن دار مجرب است. تعیین دور فن مناسب با توجه به سن سالن و حجم قارچ موجود بر روی بستر، تنظیم دقیق دریچه هوای آزاد هواساز و تنظیم مناسب دریچه اگزوز سالن‌ها در رسیدن به این هدف بسیار مهم حیاتی است.

اصل فیلتراسیون در هواساز و دریچه اگزوز باید رعایت شود. باز گذاشتن درب سالن‌ها در طول فعالیت‌های مختلف به خصوص برداشت، سبب برهم خوردن جهت جریان مناسب هوا در سالن خواهد شد.

تهیه و تنظیم : مهندس حسین شهبازی