نقش قارچ در اقتصاد مقاومتی

نقش قارچ در اقتصاد مقاومتی، اقتصاد مقاومتی مفهومی است که به عنوان راهکار برون رفت اقتصاد کشور از وضعیت نابسامان کنونی حاصل از دشمنی دشمنان کشور و البته سوء مدیریت موروثی موجود در بدنه دولت مطرح شده است. اگرچه رهبر معظم انقلاب در سالهای اخیر بارها با تبیین ضرورت روی آوردن به اقتصاد مقاومتی و توجه به سرمایه های داخلی، دولت و مجلس را با هدف استفاده از توانمندی های ایرانی و مقابله با تحریم ها به سمت این مفهوم رهنمون ساخته اند، مسئولان نیز در راستای این موضوع به همایش ها و جلسات گوناگونی را در سطوح دولت و مجلس برگزار کرده اند ولی باید پذیرفت که متاسفانه مفهوم اقتصاد مقاومتی آنچنان که باید و شاید هنوز به عنوان یک “دستورالعمل اقتصادی راه گشا” برای شرایط کنونی کشور درک نگردیده است.

تمرکز و پرداختن به تولیدات ایرانی، استفاده از نیروی کار و سرمایه های داخلی، مردمی کردن اقتصاد و توجه خاص به تولید کالاهای اساسی و محصولات زیربنایی را میتوان مهمترین مؤلفه های اقتصاد مقاومتی دانست. بر همین اساس وارد شدن خانواده ها در فعالیت های تولیدی و استفاده از توان داخلی نقش مؤثری در فاصله گرفتن کشور از اقتصاد متکی به نفت ایفا خواهد کرد.
در این مسیر حمایت از کارآفرینان و اشتغال های خانگی، پشتیبانی مادی و معنوی از کارگاه های زودبازده، توجه به محصولات کشاورزی و تجاری سازی آنها و تمرکز بر ایده های نوین به عنوان یک الگوی پیشرفت در اقتصاد از اهمیت خاصی برخوردار بوده و میتواند با فراهم ساختن زمینه اشتغال جوانان و کاهش نرخ بیکاری، چرخ های اقتصاد کشور را به حرکت بیشتری در آورد.

تولید قارچ؛ اشتغالزا و سودآور

تولید قارچ خوراکی به عنوان یکی از زیر شاخه های تولیدات کشاورزی که با شاخه های مختلف صنعت ارتباطات تنگاتنگی را بوجود آورده است، یکی از عرصه های کاملا منطبق بر مفهوم اقتصاد مقاومتی است. این فعالیت بسیار زودبازده، کم هزینه، متکی به ظرفیتهای داخل کشور و فراهم کننده زمینه اشتغال زنان و مردان زیادی است.
در جهان افراد زیادی به کشت و پرورش قارچ های خوراکی مشغول هستند و امروزه با پیشرفتی که در زمینه کشت این محصول در کشورمان انجام گرفته است، میزان اشتغال در این زمینه افزایش چشمگیری داشته است؛ به گونه ای که در یک مزرعه 2۰۰ تنی تولید قارچ در سال، امکان اشتغالزایی دائمی برای 17 تا 15 نفر وجود دارد.

قارچ خوراکی به عنوان محصولی بسیار غنی از نظر پارامترهای غذایی و ازآنجا که در شرایط کنترل شده تولید می شود، در هر شرایط آب و هوایی امکان پرورش دارد. از آنجا که مواد اولیه تولید این محصول نیز از ضایعات سایر بخش های کشاورزی تامین می شود، مواد اولیه مورد نیاز تولید آن نیز همواره و در همه شرایط به میزان کافی وجود دارد.
این محصول در یک دهه گذشته به علت ویژگیهای اقتصادی، زیست محیطی، تغذیه ای و دارویی اهمیت زیادی پیدا کرده و به عنوان یک ضرورت تغذیه ای در سبد غذایی مردم ایران قرار گرفته است. این صنعت بومی شده که در فضایی کوچک نیز قابل بهره برداری است ، خوشبختانه با همت صنعتگران داخلی هیچ نیازی به تعاملات بین المللی نداشته و بر این اساس امکان توسعه روزافزون آن بدون توجه به تحریم ها میسر خواهد بود.

همچنین در صورت توسعه صادرات قارچ و فراورده های قارچی شامل کنسرو، مربا، ترشی و پودر قارچ میتوان ارزآوری قابل ملاحظه ای را نیز از این صنعت انتظار داشت. پرورش قارچهای خوراکی امروزه نقش مهمی در صنعت، پزشکی و کشاورزی داشته و چنانچه از حمایتهای لازم برخوردار گردد، میتواند جایگاه ویژهای در صادرات غیر نفتی کشور داشته باشد.چرا که صنایع مرتبط با قارچ از مهمترین و سودآورترین صنایع در سطح جهانی به شمار میآیند. اگرچه در حال حاضر حجم تولید قارچ در کشور در سطح قابل قبولی است اما متأسفانه به دلیل وجود قوانین دست وپاگیر و وجود برخی مشکلات زیر بنایی، میزان صادرات این ماده خوراکی مغذی و سودآور چندان قابل توجه نیست.

متاسفانه قارچ محصولی است که پس از برداشت مدت طولانی تازگی خود را حفظ نمی کند و پس از چند ساعت از کیفیت آن کاسته می شود. در صورت رعایت نکات فنی و زنجیره سرما از مبدا تا مصرف کننده نهایی، این محصول طول عمری حداکثر یک هفته ای خواهد داشت. بر همین اساس باید در کوتاهترین زمان ممکن به بازار نهایی مصرف ارسال و یا صادر شود.
در حال حاضر این محصول به کشورهای عربی از جمله عراق و سایر کشورهای همسایه صادر میشود که متأسفانه رقم بسیار اندکی (کمتر از 4% از تولید سالیانه )را به خود اختصاص داده است.

حجم صادرات معمولا در نیمه دوم سال به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب افزایش مییابد و این میزان در نیمه اول سال به دلیل گرما و نبود امکانات نقل و انتقال مناسب نظیر کامیون های یخچالدار و عدم وجود تجهیزات مناسب مثل سرخانه و یخچال های مناسب در کشورهای مقصد نزدیک به صفر است.
به طور کلی در نظر گرفتن تسهیلات ویژه صادراتی از سوی دولت برای فعالان این صنعت و نیز جلوگیری از سودجویی واسطه ها و دلالان نقش بسزایی در افزایش انگیزه و اشتیاق تولیدکنندگان و بهبود صادرات قارچ خواهد داشت.

توجیه اقتصادی کشت قارچ را جدی بگیریم

قارچ محصولی زودبازده است که چنانچه به صورت اصولی به آن پرداخته شود، زمان برگشت سرمایه اولیه در کنار سود حاصل از آن در قیاس با سایر فعالیت های تولیدی -کشاورزی بسیار کوتاه است. از سوی دیگر از آنجا که در مزارع کشت قارچ با استفاده از تکنیک های طبقه بندی سالن های پرورش، از واحد سطح حداکثر بهره برداری می شود، میتوان از قطعه زمینی کوچک بالاترین استفاده را برد. به عبارت دیگر کشاورزانی که دارای زمین های یا مزارع کوچکی هستند، امکان تولید محصولی پر ارزش با سود فراوان را با تغییر کاربری خواهند داشت. بر همین اساس در سالهای اخیر افراد زیادی با گذراندن دوره های آموزشی و استفاده از فضاهای بلااستفاده منازل خود مانند پارکینگ، زیرزمین و انباری به پرورش قارچ روی آورده و از این طریق به کسب درآمد پرداخته اند.

صنعت قارچ کشور تنها در حدود 550 هکتار از اراضی کشور توانسته است با حدود 1100 مزرعه پرورش قارچ ، اشتغال 50 هزار نفری را به همراه درآمد میلیاردها تومان و بدون ارزبری را به کشور تقدیم کند.البته در این مسیر و این صنف مشکلات عدیده ای نیز وجود دارد که با همت متولیان و دولت مردان قابل حل و فصل است.

در خاتمه تاکید می گردد که در شرایط خاص اقتصادی و سیاسی کشور پرداختن به روش های معمول اقتصادی برای برون رفت از مشکلات، کارگشا و سودمند نخواهد بود و بر همین اساس باید از روش های نوین و بر اساس پتانسیل های موجود در کشور به حل مشکلات پرداخت. اقتصاد مقاومتی با پرداختن به توانمندی های موجود در کشور که تا کنون به آن توجه جدی نشده، بهترین و موثرترین راه کار است که در این مسیر پرورش قارچ های خوراکی همانطور که گفته شد در صورت اجرای صحیح و اصولی آن ظرفیت بالایی را در عرصه های تولیدی، اقتصادی و صادراتی را داراست.راهکارهای ارائه شده در حرف ما در صنعت قارچ برای حل چالش های پیش رو از سمت تیم کارشناسان هاگ می باشد.

سر دبیر