بیماری کپک سیاه کمپوست + راه جلوگیری

بیماری کپک سیاه کمپوست، در پایان مرحله اسپانران در کمپوست و در زمان خاکدهی، ممکن است که در کمپوست قارچ نواحی سیاه و کلونیزه نشده مشاهده شود. قسمت‌های سیاه ممکن است که ازنظر اندازه، بسیار متفاوت و از چند سانتیمتر مربع تا یک متر مربع متغیر باشند.

کپک سیاه کمپوست قارچ

زمانی که کمپوست قارچ در سیستم طبقه ای و در بستر قرار میگیرد این نواحی سیاه بیشتر در نیمه بالایی و درسطح کمپوست مشاهده خواهند شد، اگرچه ممکن است سیاهی به سمت عمق بستر نیز توسعه پیدا کرده باشد. این نواحی سیاه ممکن است بیضوی یا دایره ای شکل باشند.

در کمپوستی که به‌صورت فله ( تونل فاز3) اسپانران شده باشد این نواحی ممکن است در هرجایی از بستر دیده شود و درنهایت نواحی سیاه شده توسط میسلیوم قارچ خوراکی کلونیزه می‌شود.

در کل میزان باردهی و تولید قارچ از چنین نواحی مخصوصاً در فلاش اول و دوم پایین خواهد بود. گاهی میزان راندمان تولید در فلاش سوم بیشتر است چراکه میسلیوم قارچ خوراکی باگذشت زمان در این نواحی از کمپوست سیاه رشد خواهد کرد .

عامل ایجادکننده اختلال

عامل ایجادکننده این اختلال، گونه‌های از جنس Pythium است. در انگلیس و استرالیا گونه P.oligandrum عامل ایجاد کننده این اختلال است. این‌گونه، بیماری زا شناخته‌شده و آنتاگونیست قارچ‌های مختلفی است.

در ایالات‌متحده آمریکا گونه بسیار نزدیک P.hydnosporum عامل ایجادکننده این اختلال گزارش شده است.

اسپورهای استراحتی Pythium نسبت به گرما و خشکی بسیار مقاوم بوده و پس از پاستوریزه‌کردن از روی کمپوست خشک نیز قابل جداسازی هستند.

هاگ‌های استراحتی خشک‌ شده، دمای ۹۰ درجه سلسیوس را به مدت ۶۰ دقیقه تحمل می‌کنند. اما در حالت مرطوب در کمپوست قارچ خوراکی حتی قادر به تحمل دمای ۵۵ درجه سلسیوس نیز نیستند.

این اسپورها، در دماهای معمول برای پرورش قارچ جوانه می‌زند با این‌ وجود دمای مطلوب برای رشد میسلیوم ۲۸ درجه سلسیوس است.

P.oligandrum قادر به رشد سریع در کمپوست آماده‌شده فاز دوم است و میزان رشد آن در دمای ۲۵ درجه سلسیوس حدود ۲-۳ میلی‌متر در روز است.

میزان رطوبت بیماری کپک سیاه کمپوست

میزان رشد عامل این بیماری در دامنه رطوبتی ۶۴-۷۲ درصد، تحت تأثیر میزان رطوبت قرار نمی‌گیرد. نشان داده‌شده است که حداکثر میزان بازدارندگی P.oligandrum زمانی است که قبل از بذر زنی یا به همراه بذر وارد کمپوست شود.

در صورتی‌ که Pythium دو روز پس از بذر زنی وارد کمپوست شود رشد اسپان قارچ خوراکی تحت تأثیر قرار نخواهد گرفت. طول دوره بازدارندگی این قارچ ۴ هفته است. پس‌ از این دوره، میسلیوم قارچ خوراکی نواحی آلوده را دوباره کلونیزه می‌کند.

این نکته نشان می‌دهد که جهت بروز این مشکل، بایستی، کمپوست در زمان بذرزنی یا قبل از بذر زنی به قارچ پیتیوم آلوده‌ شده باشد. کلش، خاک موجود در کلش یا نگهداری کلش بر روی خاک، ممکن است منبع اولیه آلودگی این قارچ خاک زاد باشد.

موضوع دیگر مرتبط با ابن مشکل، میزان بالای ازت در قسمتی از کمپوست قارچ است که پیتیوم آنجا را اشغال کرده است. توزیع نامناسب و غیریکنواخت مکمل‌های پروتئینی در زمان بذر زنی دلیل وجود نواحی دارای مقادیر بالای ازت خواد بود.

مشخص نیست که میزان بالای ازت در این نواحی، جلوی رشد میسلیوم قارچ خوراکی را می‌گیرد یا موجب افزایش رشد قارچ Pythium می‌شود.

احتمالاً ازت بالا موجب رشد مناسب و مستقر شدن پیتیوم در کمپوست قبل از اینکه میسلیوم قارچ خوراکی بتواند در کمپوست رشد کند می‌شود. در این صورت کمپوست قارچ به مشکل پیتیومی بسیار حساس می‌شود.

روش کنترل بیماری کپک سیاه کمپوست

جهت کنترل کپک سیاه کمپوست قارچ، بایستی از خاکی شدن کلش هنگام نگهداری آن یا هنگام مخلوط کردن در محوطه کمپوست سازی اجتناب کرد.

درصورتی‌ که آب از اطراف وارد محوطه کمپوست سازی شود. بعید نیست واحد را به Pythium و میکروارگانیسم‌های دیگر آلوده کند.

علاوه بر این هنگام افزودن مکمل به کمپوست بایستی دقت کرد که مکمل تا حد ممکن به‌ صورت کاملاً یکنواخت در کمپوست پخش شود تا بدین وسیله از ایجاد مناطق با میزان بالای ازت در کمپوست جلوگیری شود.

در خصوص فاز سوم تولید، ضروری است که تونل‌ها و سالن‌ها را پس از خالی کردن، کوک آوت کرد و اطمینان حاصل کرد که در آن هیچ بقایایی از کمپوست و مواد آلی باقی نمانده باشد.

مواد ضدعفونی‌ کننده فنولی در بین بردن اسپورهای استراحتی مؤثر عمل می‌کنند. بایستی به‌ عنوان بخشی از برنامه‌های بهداشتی و ضدعفونی مورداستفاده قرار بگیرند.

نکات کلیدی مدیریت پیتیوم یا کپک سیاه کمپوست

1- مشکل را شناسایی کنید. شناسایی دقیق کپک ممکن است شمارا در اتخاذ روش‌های صحیح‌تر کنترلی، یاری کند. در بیشتر موارد شیوع کپک‌ها ناشی از مشکلات کمپوست سازی است.

2- در کل، زمانی که کپک‌ها در یک کمپوست باکیفیت گسترش پیدا کردند ضروری است تا منابع آن را شناسایی و سپس اقدامات لازم را برای حذف آنها به اجرا دربیاورید.

3- برخی از کپک‌ها، کپک‌های شاخص هستند و مشاهده آنها در کمپوست نشان‌دهنده وجود مشکلات خاصی در کمپوست است. وجود این کپک‌ها بیان‌گر این است که عملیات کمپوست سازی نیاز به بررسی دوباره دارد.

4- در فارم تولید قارچ، اجرای اقدامات بهداشتی سرسختانه ضروری است تا از میزان اسپورها و آلودگی میسلیومی کاهش یابد. بایستی دما در تمامی مراحل تولیدی بررسی شود و تجهیزات اندازه‌گیری دما و رطوبت در صورت نیاز دوباره کالیبره شوند. تنظیم درست دما در تمامی مراحل، مخصوصاً در فازم دوم پاستوریزه‌کردن کمپوست بسیار اهمیت دارد.

5- در فاز دوم کمپوست سازی و پس‌ازاینکه کمپوست به بیشترین دمای خود رسید؛ بایستی میزان آمونیاک به مدت سه ساعت در غلظت حداقل ۴۵۰ پی پی‌ام باقی بماند.

6- بایستی بین دو کشت تمامی تجهیزات را کاملأ تمیز کرد.

7- بایستی روی کمپوست فاز سه به ظاهر، سالم آزمایش‌های دوره‌ای انجام داد تا از نظر وجود کپک‌های ناخواسته کنترل شوند.