فلسفه وجودی هوادهی یا شوک در پرورش قارچ خوراکی
فلسفه وجودی هوادهی یا شوک در پرورش قارچ خوراکی، قارچ خوراکی با نام علمی Agaricus biosporus بعنوان یک موجود پست در رده بندی موجودات زنده دارای سیکل زندگی مشتمل بر دو بخش رویشی و زایشی است. مادامی که شرایط اقلیمی و بستر رشد برای آن مهیا باشد به رشد رویشی یا همان توسعه شبکه میسیلیومی و افزایش زیست توده یا Biomass ادامه داده و با احساس خطر نابودی در اثر تغییر درشرایط اقلیمی با هدف بقاء نسل خود اقدام به تکثیر زایشی خواهد کرد.
در طبیعت انواع قارچ ها خودرو از این قاعده کلی پیروی می کنند و با تغییر در اقلیم مثلا رگبارهای بهاره و پاییزه و افت یکباره دمای هوا، قارچ با تغییراتی در خود از فاز رویشی خارج و وارد فاز زایشی می شود و همین هوشمندی بیولوژیک دلیل تداوم بقاء و حضور چند هزار ساله این موجودات در کره خاکی بوده است.
علت بنیادی و اصلی این بقاء هوشمند را باید در روش مقابله قارچ ها با مقوله تغییرات اقلیمی جستجو کرد. قارچ در مرحله رشد رویشی خود دارای یک ردیف کروموزم یا nکروموزم بوده و توان مقاومت با تغییرات محیطی کمی را داراست و بدین دلیل نیاز به موجودی قوی تر از نظر ژنتیکی (2nکروموزوم) احساس می شود. بنابراین میسیلیوم های ویژه و قوی (بالغ) با امتزاج با یکدیگر و اختلاط محتویات ژنتیکی، در محل امتزاج بافتی با 2n کروموزم بنام پریموردیا (Primordia) را بوجود آورده که پس از گذشت چند روز این بافت به پین و سپس به میوه قارچ تبدیل خواهد شد. میوه حاصله توانایی تحمل تغییرات اقلیمی را داشته و پس از چند روز قادر به تولید و انتشار اسپورهایی با nکروموزوم در محیط خواهد بود.
در صنعت پرورش قارچ خوراکی با اگاهی کامل بر سیکل زندگی قارچ دکمه ای در مراحل ابتدایی با تامین پارامترهای مورد نیاز رشد رویشی نظیر بستر خوب، دمای هوا و کمپوست، غلظت ایده ال Co2 و رطوبت نسبی، بهترین شرایط رشد رویشی قارچ را مهیا کرده و در زمان معین با تغییرات لازم میسیلیوم قارچ را وادار به امتزاج و تولید میوه می کنند.
از آنجا که قارچ نیاز به غذا و بستر رشد ویژه ای با نام کمپوست دارد که به لحاظ فیزیکی ،شیمیایی و میکروبی از مختصات خاصی برخوردار است، پس از تامین کمپوست و تلقیح آن با میسیلیوم قارچ یا بذر پاشی (spawning)، در سالن با شرایط اقلیمی خاص نگهداری می شود تا تمام بستر با میسیلیوم سفید شده و پس از پوشش بستر با خاک پوششی ویژه مجددا محیط را برای رشد رویشی مهیا می کنند. پس از آنکه میسیلوم در حدود 70 % خاک رشد نمود و قابل رویت شد با هدف تولید میوه، شرایط اقلیمی در سالن را تغییر می دهند.
در طی 3 -5 روز تغییرات مورد نظر که در جدول زیر اورده شده بصورت تدریجی و به دور از هیجانات با استفاده از ابزار و ادوات موجود در سالن شامل هواساز مجهز به کاهنده دور موتور و دریچه های هوای تازه و سیرکوله، مه پاش و دیگ بخار در سالن اعمال می شود.
با شروع تغییرات در اقلیم سالن بعد از 3 روز پریموردیا در سطح بستر قابل رویت شده و پس از 7 روز محصول بر روی بستر قابل برداشت خواهدبود.
| پارامتر | رشد رویشی | رشد زایشی |
| دمای کمپوست- درجه سانتیگراد | 25-27 | 18-20 |
| دمای هوا- درجه سانتیگراد | 21-24 | 17-18 |
| رطوبت نسبی سالن- درصد | 90-95 | 80-85 |
| غلظت گاز Co2- ppm | 4000< | 800-1200 |
نکته گفتنی در این راستا اینست که با اعمال نوسانات در سرعت و میزان تغییرات اقلیمی و هوادهی می توان به محصولی با کیفیت وکمیت متفاوتی دست یافت و از آن بعنوان ابزاری جهت تنظیم کمیت و کیفیت محصول استفاده می شود. هر قدر تغییرات اقلیمی در طی 3-5 روز اولیه اهسته تر و دقیق تری صورت گیرد محصول تولیدی به لحاظ کیفیت و کمیت مظلوب تر خواهد بود.
علاوه بر تغییرات اقلیمی، عامل میکروبی با نام علمی pseudomonas puttida در مسیر خروج از فاز رویشی و شروع فاز زایشی قارچ خوراکی نقش دارد و در صورت عدم حضور آن عملا تولید محصول متوقف و یا اقتصادی نخواهد بود.این باکتری همراه با خاک پوششی وارد سالن و بستر پرورش شده و پس از تغذیه و تکثیر در محیط با برهم زدن تعادل ترکیبات شیمیایی و بیوشیمیایی موجود درخاک سبب تحریک میسیلیوم قارچ در شروع فاز زایشی خواهد شد.
